| Data i miejsce urodzenia |
26 marca 1924 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
2013 |
| Narodowość |
polska |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka |
Polska Szkoła Ilustracji |
Anna Kołakowska (ur. 26 marca 1924 w Ostrołęce, zm. 14 czerwca 2013 w Warszawie[1]) – polska graficzka, ilustratorka literatury dziecięcej, uczestniczka powstania warszawskiego[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Praca i twórczość
[edytuj | edytuj kod]Studiowała na Wydziale Grafiki Użytkowej Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, w pracowni prof. Wacława Radwana. W latach 1951–1982 podjęła pracę w redakcji czasopisma „Płomyczek”. Najpierw praktykę w tym miejscu zaproponował jej prof. ASP Konstanty Sopoćko, w niedługim czasie została jego pomocą graficzną, a w 1955 r. zatrudniono ją na stanowisku kierownik artystycznej[2].
Zilustrowała 25 książek, głównie dla dzieci i młodzieży, m.in. o Fizi Pończoszance wydanej przez Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia. Jej prace znalazły się także w lekturach Latający Detektyw, Detektyw na pustyni, Ture Sventon w Sztokholmie[3].
W „Tygodniku Podkowiańskim” ukazały się jej wspomnienia z czasów współpracy z Naszą Księgarnią:
Kierownikiem artystycznym całego wydawnictwa był profesor Michał Bylina – malarz batalista. Po Październiku 1956 zainicjowaliśmy serię «Historia Polski» w obrazach autorstwa prof. Byliny. Poczet królów polskich (reprodukcje dzieł Jana Matejki) szkoły wykorzystywały jako materiały pomocnicze do nauczania historii, portrety były oprawiane i zawieszane w salach lekcyjnych. Wydawaliśmy też dwujęzyczne numery historyczne z myślą o czytelnikach polonijnych. Inną serią, która cieszyła się popularnością, było «Dziecko w malarstwie polskim». Robiłam taką specjalną wkładkę w kolorze z reprodukcjami Stanisława Wyspiańskiego, Olgi Boznańskiej i innych malarzy. I te wkładki stanowiły nieodzowną pomoc w nauczaniu, gdyż podręczniki były czarno-białe. Zależało nam na popularyzowaniu malarstwa, dzieł sztuki i te cele realizowano. Bardzo cennym materiałem okazywały się lektury szkolne, które po wyjęciu z «Płomyczka» mogły dzieci składać w postaci małych książeczek"[2].
Swój styl określała jako rysunek pogodny, satyryczny[2].
Szczególnie ucieszyła mnie możność wykonania rysunków do sławnej Fizi Pończoszanki (w następnych edycjach „Pipi Langstrump”) wspaniałej pisarki Astrid Lindgren czy trzech tomików o latającym detektywie (Ake Holmberg), jak też Nasza babcia, Wakacje z babcią Ilse Kleberger. W sumie dla „Naszej Księgarni” zilustrowałam ponad 20 książek. (...) Jeszcze do końca lat dziewięćdziesiątych, czyli praktycznie do końca istnienia mojej „Naszej Księgarni” utrzymywałam kontakt z wydawnictwem, np. zastępując koleżanki podczas ich urlopów. Nie zerwałam więzów z pismem, ale ten późniejszy „Płomyczek”, zmieniający się i zmieniany zaczynał być mi już coraz bardziej obcy[2].
Anna Kołakowska projektowała również pocztówki i plansze dla Muzeum Etnograficznego w Warszawie. Na emeryturę przeszła w 1983 r.[1]
Okres wojenny
[edytuj | edytuj kod]Przed wojną wraz z rodzicami Szymonem i Antoniną (z domu Pichta) mieszkała w Warszawie przy ul. Chełmżyńskiej (obecnie Płatniczej). Jako harcerka należała do Hufca Żoliborz. W czasie powstania była sanitariuszką (ps. „Hala” i „Melodia”) II Obwodu „Żywiciela” (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej[1]. Zajmowała się rannymi w szpitalu na Bielanach (w pomieszczeniach „Naszego Domu” przy pl. Konfederacji 42/44), choć już 1 sierpnia 1944 r., czyli w dniu wybuchu powstania, została ranna w nogę. W szeregach Armii Krajowej walczyli także jej ojciec Szymon Kołakowski i siostra Maria Kołakowska ps. „Zosia” (1927−1954). Po kapitulacji Żoliborza siostra i ojciec trafili do obozów, Annę wywieziono do Pruszkowa, a potem do Koniecpola[1].
Po wojnie
[edytuj | edytuj kod]Po wojnie przez kilka lat mieszkała w Krakowie, bo – jak wspomina – z powodów politycznych (jako uczestniczka powstania warszawskiego) nie dostawała pozwolenia na powrót do stolicy[4]. Dopiero w latach 60. (po odwilży politycznej) powróciła do Warszawy i ponownie zamieszkała na Bielanach. W latach 80. przeprowadziła się do Podkowy Leśnej. Została pochowana na Cmentarzu Wawrzyszewskim w Warszawie[1].
Wystawy
[edytuj | edytuj kod]Wystawa zbiorowa ilustratorów polskiej literatury dziecięcej „Mistrzowie Ilustracji” zorganizowana w 2012 przez Ośrodek Edukacji Muzeum Łazienki Królewskie oraz Wydawnictwo Dwie Siostry w centrum edukacyjnym w Starej Kordegardzie. Prace Anny Kołakowskiej znalazły się obok prac innych przedstawicieli Polskiej Szkoły Ilustracji, m.in. Bohdana Butenki, Zbigniewa Lengrena, Jana Marcina Szancera, Teresy Wilbik[5].
Ilustracje
[edytuj | edytuj kod]- Fizia Pończoszanka wchodzi na pokład, Fizia Pończoszanka na południowym Pacyfiku Astrid Lindgren (wyd. NK)
- A jednak się kręci Stanisławy Platówny
- Latający Detektyw, Detektyw na pustyni, Ture Sventon w Sztokholmie Ake Holmberg
- Wielka heca z gitarą Zofii Woźnickiej
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Powstańcze Biogramy – Anna Kołakowska [online], 1944.pl [dostęp 2020-11-21] (pol.).
- ↑ a b c d Podkowiański Magazyn Kulturalny, numer 46 [online], podkowianskimagazyn.pl [dostęp 2020-11-21].
- ↑ Wydawnictwo Dwie Siostry [online], Wydawnictwo Dwie Siostr [dostęp 2020-11-21].
- ↑ Tadeusz Nagalski (red.), Archiwum Historii Mówionej – Anna Kołakowska [online], 1944.pl, październik 2008 [dostęp 2020-11-22] (pol.).
- ↑ Mistrzowie Ilustracji. Wystawa [online], Czytam to!, 15 lipca 2012 [dostęp 2020-11-21] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zapis powstańczych wspomnień A. Kołakowskiej z Archiwum Historii Mówionej: https://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/anna-kolakowska,1667.html
- Wspomnienia A. Kołakowskiej z czasów pracy z NK https://www.podkowianskimagazyn.pl/nr46/plomyczek.htm
