miasto na prawach powiatu | |||||
Ratusz – siedziba władz miejskich | |||||
| |||||
Dewiza: Haec avis protege (łac. Ochraniaj to ptaku)[1] | |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Data założenia |
XI wiek | ||||
Prawa miejskie |
1373[2] | ||||
Prezydent | |||||
Powierzchnia |
33,5[3] km² | ||||
Wysokość |
92 m n.p.m. | ||||
Populacja (30.06.2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Strefa numeracyjna |
29 | ||||
Kod pocztowy |
07-400 do 07-417 | ||||
Tablice rejestracyjne |
WO | ||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |||||
Położenie na mapie Polski | |||||
53°04′58″N 21°34′21″E/53,082778 21,572500 | |||||
TERC (TERYT) |
1461011 | ||||
SIMC |
0966079 | ||||
Urząd miejski Urząd Miasta Ostrołęki, Plac gen. Józefa Bema 107-410 Ostrołęka | |||||
Strona internetowa | |||||
BIP |
Ostrołęka – miasto na prawach powiatu w województwie mazowieckim. Leży nad rzeką Narew. Siedziba powiatu ostrołęckiego. W latach 1975–1998 stolica województwa ostrołęckiego. Ośrodek usług oraz przemysłu energetycznego, budowlanego, celulozowo-papierniczego i spożywczego. Ośrodek folkloru kurpiowskiego.
Miasto królewskie Korony Królestwa Polskiego w województwie mazowieckim[6]. Drugie pod względem ludności miasto dawnej ziemi łomżyńskiej historycznego Mazowsza (stan w dn. 01.01.2023)[7][8].
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Ostrołęka jest położona w północno-wschodniej Polsce w Nizinie Północnomazowieckiej, na skraju Puszczy Zielonej, w środkowej części powiatu ostrołęckiego, w województwie mazowieckim. Przez miasto przepływają trzy rzeki: Narew, Omulew i Czeczotka. Nazwa miasta ściśle związana jest z topograficznymi właściwościami terenu („ostre” łąki nad rzeką, które wiosną zalewa woda).
Ostrołęka zajmuje obszar 33,5 km² (2019)[9], z czego:
- użytki rolne: 32% powierzchni
- użytki leśne: 7% powierzchni
Miasto stanowi 0,08% powierzchni województwa mazowieckiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Kalendarium
[edytuj | edytuj kod]- X–XII wiek – w miejscowości Susk Nowy koło dzisiejszej Ostrołęki istniały duży piastowski gród i osada z targiem[10].
- XI–XII wiek – gród i osada targowa na lewym brzegu Narwi na wysokości ujścia Omulwi. Wiódł tędy szlak handlowy z Mazowsza do Prus.
- 1373, 12 maja – umowna data początku pisanej historii miasta. Tego dnia Ostrołęka otrzymała od księcia Mazowieckiego Siemowita III w Wyszogrodzie przywilej na wójtostwo w Ostrołęce. Dokument nadający prawa miejskie nie zachował się. Zakłada się, że w chwili nadania przywileju na wójtostwo (zabezpieczenie finansowe dla wójta Ostrołęki i jego spadkobierców) miejscowość miała już prawa miejskie chełmińskie. Nadanie wójtostwa jest najstarszym dokumentem o Ostrołęce, stąd zwyczajowo jego datę tę uważa się w Ostrołęce za umowny moment nadania jej praw miejskich[11].
- 1526 – Ostrołęka, jako część Księstwa Mazowieckiego, została włączona do Korony.
- XVI w. – Ostrołęka została ośrodkiem starostwa niegrodowego należącego do królowej Bony. Pod jej opieką Ostrołęka zyskała rangę ośrodka rzemieślniczego (sukiennictwo, rzemiosło drzewne) i handlowego – spław produktów leśnych i zboża Narwią do Gdańska. Liczba mieszkańców osiągnęła 2000.
- 1563 – Ostrołęka została dotknięta zarazą oraz pożarem, które spustoszyły miasto.
- XVII wiek – ożywienie gospodarcze, głównie na skutek szybkiego rozwoju handlu.
- 1655–1660 – w okresie potopu szwedzkiego miasto zostało dotkliwie zniszczone. Liczyło zaledwie około 400 mieszkańców.
- 1708 – w okolicach Ostrołęki Kurpie stoczyli walki ze Szwedami (bitwa pod Kopańskim Mostem), broniąc im wejścia na tereny puszczańskie.
- 1769, 3 sierpnia – po zawiązaniu się konfederacji barskiej, w Ostrołęce odbył się zjazd konfederatów ziemi łomżyńskiej.
- 1777 – miasto liczyło 1674 mieszkańców i było trzecim pod względem wielkości miastem Mazowsza (po Warszawie i Pułtusku)[12].
- 1783 – w dokumentach Komisji Edukacji Narodowej odnotowano, że w tym roku istniała szkoła parafialna, utrzymywana przez księdza.
- 1789 – powstała kolejna szkoła otwarta przez bernardynów. Uczęszczało do niej 150 uczniów.
- 1793 – w Ostrołęce stacjonował sztab 1 brygady wraz z 10 szwadronem wielkopolskiej kawalerii narodowej dowodzonej przez brygadiera Antoniego Madalińskiego. Po zatwierdzeniu II rozbioru Polski, kiedy to miano przeprowadzić redukcję wojsk polskich, Madaliński wyruszył z Ostrołęki na czele zgromadzonych szwadronów w kierunku Krakowa, dając tym hasło do wybuchu insurekcji kościuszkowskiej.
- 1795 – po III rozbiorze Polski miasto weszło w skład zaboru pruskiego, stając się jednym z ośrodków miejskich Prus Nowowschodnich.
- początek XIX w. – rozwój miasta: opracowano plan regulacyjny, rozpoczęto budowę manufaktury włókienniczej i osady rękodzielniczej na prawym brzegu Narwi pomiędzy ujściem Omulwi a drogą do Myszyńca.
- 1807, 16 lutego – została stoczona bitwa między wojskami francuskimi a rosyjskimi. Francuzi odnieśli w niej zwycięstwo upamiętnione wyryciem nazwy Ostrołęki na Łuku Triumfalnym w Paryżu. Miasto stało się miastem powiatowym departamentu płockiego w Księstwie Warszawskim.
- 1808 – miasto wraz z przedmieściami liczyło 2036 mieszkańców.
- 1815 – Ostrołęka została włączona w skład Królestwa Kongresowego, zostając jednym z miast obwodowych.
- 1829 – miasto liczyło 2883 mieszkańców.
- 1831, 26 maja – Ostrołęka była miejscem bitwy wojsk polskich pod dowództwem J. Skrzyneckiego z armią rosyjską dowodzoną przez I. Dybicza. Do ostatecznego rozbicia wojsk polskich nie dopuścił ppłk Józef Bem, dzięki szarży czwartej baterii artylerii lekkokonnej, którą osobiście dowodził. W wyniku bitwy nastąpiły całkowite zniszczenie prawobrzeżnej osady oraz duże zniszczenie miasta lewobrzeżnego.
- II połowa XIX w. – w latach 80. zlokalizowano w mieście duży garnizon wojsk rosyjskich. Wybudowano forty, później w Wojciechowicach przy drodze łomżyńskiej, wybudowano koszary. Miasto liczyło wówczas 7965 mieszkańców, a wraz z wojskiem 12 949.
- 1893 – Ostrołęka zyskała połączenie kolejowe przez Łapy i Małkinię z linią Warszawa – Petersburg.
- 1897 – miasto zyskało połączenie kolejowe z Tłuszczem.
- 1913 – liczba mieszkańców bez wojska osiągnęła 13 500. Dynamiczny rozwój miasta zaowocował nowymi zakładami przemysłowymi. Działały m.in. fabryki świec, mydła, kafli, guzików, 2 destylarnie, 3 browary, duża cegielnia, tartak, młyny i inne. Powstały oddział Towarzystwa Krajoznawczego oraz duże, murowane więzienie.
- 1915 – przez miasto przeszedł front I wojny światowej. Nastąpiły znaczne zniszczenia wojenne. Wycofująca się armia rosyjska spaliła miasto. Liczba mieszkańców spadła do 5 tys., z czego 80% stanowiła ludność żydowska.
- 1918 – po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Ostrołęka weszła w skład województwa białostockiego, w którym pozostawała aż do 1939. Na kilka miesięcy przed wybuchem II wojny światowej miasto zostało włączone w skład województwa warszawskiego.
- 1920, 7 sierpnia – miasto zostało zajęte przez Armię Czerwoną bez walki[13], by 23 sierpnia zostać wyzwolone.
- 1924 – chłopi z okolicznych wsi, wzburzeni brutalnym ściąganim podatków i licznymi licytacjami majątków chłopskich, zajmują miasto. Zdemolowane zostają urzędy i spalone akta urzędowe. Jedynie namowy przybyłych na miejsce posłów PSL „Wyzwolenie” i PPS zapobiegły poważniejszym rozruchom. Chłopi rozeszli się do swoich domostw. Jednak, wbrew zapewnieniom, skutkiem ataku na Ostrołękę było skazanie przez sądy kilkudziesięciu uczestników zajść[14].
- 1920–1939 – po I wojnie światowej nastąpiły odbudowa miasta oraz rozwój szkolnictwa podstawowego i średniego.
- W 1936 r. dokonano zmian granic Ostrołęki: wiejskie przedmieścia na prawym brzegu Narwi zostają wyłączone, a włączono do miasta: Kaczyny-Stacja, Kaczyny-Wypychy, Kaczyny-Starą Wieś, Łęczysk, Pomian, Grabowo, Omulew oraz osadę młyńską w Olszewie–Borkach[15].
- 1937 – miasto miało 13 650 mieszkańców.
- 1939–1945 – okres okupacji niemieckiej, miasto (nazwane Scharfenwiese) zostało wcielone bezpośrednio do III Rzeszy. Znalazło się na terenie Landkreis Scharfenwiese w rejencji ciechanowskiej w prowincji Prusy Wschodnie[16][17].
- 1939, 4 października – Żydzi zostali wygnani z miasta na rozkaz niemieckich władz okupacyjnych[18].
- W Ostrołęce utworzone były obozy pracy przymusowej. Głównym miejscem straceń w mieście było piaszczyste wzgórze za cmentarzem katolickim nad Narwią. W czasie wojny miasto zostało poważnie zniszczone[17]
- 1945 – Ostrołęka została miastem powiatowym w województwie warszawskim.
- 1951 – rozpoczęto budowę elektrociepłowni, uruchomiona w 1956 o mocy 80 MW, do 1965 zwiększono moc do 104 MW[19].
- 1959 – powstała Ostrołęcka Fabryka Celulozy i Papieru (od 1971 Ostrołęckie Zakłady Celulozowo-Papiernicze)[20][21].
- 1960–1970 – budowa Wytwórni Elementów Wielkopłytowych[22].
- 1970–1990 – liczba mieszkańców wzrosła ponad 2-krotnie.
- 1972–1976 – w mieście powstały kolejne zakłady przemysłowe: Elektrownia „B” o mocy 600 MW, Zakłady Wapienno-Piaskowe „Grabowo”, Zakłady Mięsne (1974), Fabryka Domów (1974), Zakłady Betonów Komórkowych (1976) i Proszkownia Mleka. Rozbudowano również obiekty infrastruktury społecznej, powstały: nowy szpital, dworzec autobusowy, dom rzemiosła, międzyzakładowy dom kultury, dom sportowca, stadion.
- 1975, 1 czerwca – Ostrołęka została miastem wojewódzkim. Nastąpił dynamiczny rozwój funkcji administracyjnych[19].
- 1977 – powstanie filii Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, uruchomienie komunikacji miejskiej i nadawczego ośrodka telewizyjnego[19].
- 1979 – na początku kwietnia miasto zostało sparaliżowane na skutek ogromnej powodzi. Poziom Narwi osiągnął wówczas 6 m. W związku z tymi wydarzeniami z wizytą do Ostrołęki przybył Edward Gierek.
- 1990 – restytucja samorządu terytorialnego.
- 1995 – powstał Most Madalińskiego, wzorowany na moście Barqueta w Sewilli.
- 1999 – powrót do statusu miasta na prawach powiatu oraz zostanie siedzibą starostwa powiatowego. Miasto w tym czasie liczyło 54 tys. mieszkańców.
- 2002 – odbyły się pierwsze od 1945 roku powszechne wybory prezydenta miasta. Zwyciężył w nich Ryszard Załuska, urząd sprawował do roku 2006.
- 2007 – wstąpienie Ostrołęki do Związku Gmin „Pisa-Narew”, którego celem jest wzrost konkurencyjności Doliny Pisy i Doliny Narwi jako regionu turystycznego i tym samym podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej tych gmin. W tym roku również obszar o powierzchni 86,1 ha w Ostrołęce – Wojciechowicach został włączony do Warmińsko-Mazurskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.
- 2018 – powiększono granice Ostrołęki o część terenów pobliskiej Gminy Rzekuń.
- 2018 – otwarcie mostu zastępczego nad Narwią, most drogowy na Narwi w ciągu drogi krajowej nr 61 został zamknięty na czas remontu.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- grodzisko wczesnośredniowieczne, gródek obronny pochodzący prawdopodobnie z XII lub końca XI w.;
- historyczny układ urbanistyczny starego miasta z rynkiem i ulicami przyległymi, miasto lokowane w XIV w. na prawie chełmińskim
- kościół Farny pw. NMP i św. Mikołaja z XIV w., rozbudowany w latach 1641–1658;
- kościół bernardynów pw. św. Antoniego z lat 1666–1696 z polichromiami z XVIII w., klasztor z 1660; dziedziniec kalwaryjny z lat 1751–1752;
- zespół budynków pokoszarowych, druga połowa XIX w.;
- kościół pw. św. Wojciecha, wzniesiony w 1890 r., pierwotnie cerkiew prawosławna służąca stacjonującym wojskom rosyjskim;
- klasycystyczny ratusz, wzniesiony w 1824 r., zniszczony w 1915 r. odbudowany w 1924 r.;
- budynek dawnej poczty (obecnie Muzeum Kultury Kurpiowskiej), z I poł. XIX w., w którym najprawdopodobniej kwaterował Napoleon.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Ostrołęka liczy 53 710 (dane za rok 2010[23]) mieszkańców, gęstość zaludnienia wynosi 1852 mieszk./km². Pod względem liczby ludności miasto zajmuje 6. miejsce w województwie i 83. w Polsce.
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 48,200 | 100 | 25,450 | 52,8 | 22,750 | 47,2 |
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²] |
1447 | 764,02 | 682,98 |
Liczba mieszkańców Ostrołęki na przestrzeni lat
[edytuj | edytuj kod]Rok | Liczba mieszkańców | Rok | Liczba mieszkańców | Rok | Liczba mieszkańców |
---|---|---|---|---|---|
XVI w. | 2000 | 1777 | 1674 | 1808 | 2036 |
1829 | 2883 | 1897 | 7965 | 1913 | 13 500 |
1915 | 5000 | 1937 | 13 650 | 1945 | 7950 |
1950 | 10 409 | 1955 | 12 104 | 1960 | 15 216 |
1970 | 22 160 | 1978 | 32 777 | 1985 | 44 097 |
1990 | 50 737 | 1995 | 54 162 | 2000 | 55 658 |
2002 | 54 238 | 2005 | 54 129 | 2010 | 53 710 |
2014 | 52 611 |
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]Najbardziej dynamiczny rozwój miasta nastąpił w XX w. Na początku tego stulecia w Ostrołęce powstał węzeł kolejowy, a w latach 50. zaczął się rozwijać przemysł. Powstały zakłady celulozowo-papiernicze i zespół elektrowni. Ostrołęka, chociaż położona wśród terenów rolniczych, jest liczącym się ośrodkiem przemysłowym.
W Ostrołęce funkcjonuje 5100 przedsiębiorstw zatrudniających 20 tys. osób. Dominują małe i średnie firmy prywatne[24]. Ostrołęka pełni rolę ośrodka administracyjnego i gospodarczego dla północno-wschodniego Mazowsza. Struktura gospodarcza miasta zdominowana jest przez przemysł drzewno-papierniczy, energetyczny, materiałów budowlanych oraz przetwórstwa rolno-spożywczego.
W ostatnich latach utworzono tzw. strefę rozwoju gospodarczego[kiedy?], gdzie na obszarze kilkunastu hektarów, wyposażonym w pełną infrastrukturę techniczną, stworzono dogodne warunki do prowadzenia działalności produkcyjnej i usługowej. W ramach strefy funkcjonuje kilka przedsiębiorstw, w tym Lacroix-Opakowania Sp. z o.o. z kapitałem francuskim. W wyniku otwarcia obwodnicy miasta dostępne stały się kolejne tereny inwestycyjne. Nowi inwestorzy mogą liczyć na ulgi w podatku od nieruchomości.[potrzebny przypis]
Przemysł celulozowo-papierniczy
[edytuj | edytuj kod]- Stora Enso Ostrołęka – jeden z największych w kraju producentów celulozy i papieru;
- Lacroix-Opakowania – zakład z kapitałem francuskim.
Energetyka
[edytuj | edytuj kod]- Zespół Elektrowni Ostrołęka – o łącznej mocy elektrycznej 722 MW i cieplnej 456 MW[25].
Przemysł spożywczy
[edytuj | edytuj kod]- Zakłady Mięsne „Pekpol Ostrołęka” – zakłady mięsne;
- Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Piątnica – produkcja mleka i jego przetworów (m.in. marka Milandia);
- Agrana Fruit Polska – przetwórstwo owoców.
Inne
[edytuj | edytuj kod]- Pilkington IGP Sp. z o.o. Oddział w Ostrołęce – producent szyb zespolonych
- Starglass – producent szyb zespolonych;
- Xella Polska (Ytong) – producent betonów komórkowych.
Budżet samorządu
[edytuj | edytuj kod]W 2024 r. wydatki budżetu samorządu Ostrołęki wynosiły 527,16 mln zł, a dochody budżetu 492,02 mln zł. Deficyt budżetu miasta w 2024 wyniósł 35,14 mln zł. Zadłużenie (dług publiczny) samorządu (w marcu 2022r.) wynosiło 90,3 mln zł, co daje 1863 zł na mieszkańca[26][27].
Transport
[edytuj | edytuj kod]Ostrołęka jest ośrodkiem drogowym i kolejowym w tej części województwa. Leży na skrzyżowaniu dróg z centrum i południa kraju na północny wschód. Wiedzie przez nią tzw. „gościniec mazurski”, czyli droga krajowa nr 61 z Warszawy nad jeziora. Ma bezpośrednie połączenie drogowe z Warszawą, Olsztynem i Białymstokiem, od których oddalona jest o ok. 120 km.
Transport drogowy
[edytuj | edytuj kod]Przez Ostrołękę przebiegają dwie drogi krajowe i dwie drogi wojewódzkie.
Drogi krajowe:
[edytuj | edytuj kod]- Droga krajowa nr 53: Olsztyn – Szczytno – Rozogi – Myszyniec – Kadzidło – Ostrołęka.
- Droga krajowa nr 61: Warszawa – Jabłonna – Serock – Pułtusk – Różan – Ostrołęka – Łomża – Grajewo – Augustów.
Drogi wojewódzkie:
[edytuj | edytuj kod]- Droga wojewódzka nr 544: Brodnica – Lidzbark – Działdowo – Mława – Przasnysz – Krasnosielc – Ostrołęka.
- Droga wojewódzka nr 627: Ostrołęka – Ostrów Mazowiecka – Sokołów Podlaski
Komunikacja autobusowa:
[edytuj | edytuj kod]Ostrołęka posiada PKS z poczekalnią i kasą biletową.
Transport kolejowy
[edytuj | edytuj kod]W mieście znajduje się stacja kolejowa. Historia kolei w Ostrołęce sięga roku 1893, kiedy to uruchomiono połączenie kolejowe z Małkinią i Łapami, a co za tym szło – także z Warszawą i Białymstokiem.
Linie:
[edytuj | edytuj kod]Obecnie przez miasto przebiegają linie[28]:
- Linia kolejowa nr.29 z Tłuszcza do Ostrołęki, liczy sobie 76 km. Znajduje się na niej 9 stacji i 8 przystanków kolejowych.
- Linia kolejowa nr.34 z Ostrołęki do Małkini, liczy sobie 55 km. Linia przed 2004 rokiem biegła do Siedlec, ale po decyzji, która zapadła w tym samym roku linie rozebrano na odcinku Małkinia - Sokołów Podlaski, oraz podzielono ją na dwie osobne linie.
- Linia kolejowa nr.35 z Ostrołęki do Szczytna, liczy sobie 94,7 km. Ruch na linii po remoncie wznowiono 11 czerwca 2023 r. na trasie Ostrołęka - Chorzele oraz od grudnia 2023 uruchomiono linię na całej długości, co umożliwia dojazd do Olsztyna z przesiadką w Chorzelach.
- Linia kolejowa nr.36 z Ostrołęki do Łap, liczy sobie 87,7 km. Ruch pasażerski do Białegostoku reaktywowano 18 marca 2024 r.
- Linia kolejowa nr.900 z Ostrołęki do Goworek, liczy sobie 3,87 km. Tą linią dowożony jest węgiel do elektrowni w Ostrołęce.
W Ostrołęce znajdują się też dwie bocznice odchodzące od stacji Ostrołęka. Pierwsza dłuższa prowadzi do firmy "Benzol", zaś druga krótsza prowadzi do Bazy drogowej ISE Małkinia[29]
Połączenia kolejowe
[edytuj | edytuj kod]Z Ostrołęki koleją bezpośrednio dostaniemy się do:
- Warszawy
- Białegostoku (dwa kursy w obie strony)
- Chorzel (osiem kursów dziennie w obie strony)
- Tłuszcza
- Grodziska Mazowieckiego (jeden kurs w obie strony)
Ponadto z jedną przesiadką w Chorzelach możemy się dostać do Olsztyna lub Braniewa (jeden kurs dziennie).
Transport miejski
[edytuj | edytuj kod]Za organizację transportu miejskiego w Ostrołęce odpowiedzialny jest Miejski Zakład Komunikacji[30], który obsługuje 14 linii miejski oraz podmiejskich w gminach ościennych.
Transport lotniczy
[edytuj | edytuj kod]W 2010 otwarto oficjalnie sanitarne lądowisko na terenie szpitala przy Al. Jana Pawła II.
Administracja
[edytuj | edytuj kod]Prezydenci Ostrołęki
[edytuj | edytuj kod]Urząd prezydenta miasta Ostrołęki istnieje na stałe od 1975 roku. Wcześniej władzę w mieście sprawowali wójtowie, burmistrzowie, naczelnicy i przewodniczący. W roku 1568 Michał Tomaschek sprawował urząd prezydenta miasta Ostrołęki. Później prezydentami miasta byli też Jan Grądziński (w latach 1787–1791) i Grzegorz Karczewski (lata 1792–1798). Pierwszym prezydentem wybranym w wyborach bezpośrednich był Ryszard Załuska, który pełnił urząd w latach 2002–2006.
Powojenni prezydenci Ostrołęki:
- 1975–1978 – Edward Pyskło
- 1978–1985 – Jędrzej Nowak
- 1985–1990 – Stanisław Zaczkowski
- 1990–1992 – Tadeusz Witold Pieczyński
- 1992–1994 – Wiesław Piaściński
- 1994–1998 – Jędrzej Nowak
- 1998–2002 – Arkadiusz Czartoryski
- 2002–2006 – Ryszard Załuska
- 2006–2018 – Janusz Kotowski
- 2018–2024 – Łukasz Kulik
- od 2024 – Paweł Niewiadomski[31]
Osiedla Ostrołęki
[edytuj | edytuj kod]Ostrołęka jest podzielona administracyjnie na 17 osiedli – dzielnic:
|
|
|
Kultura
[edytuj | edytuj kod]Za organizację życia kulturalnego miasta odpowiada przede wszystkim Ostrołęckie Centrum Kultury, w którego skład wchodzą:
- Ośrodek Folkloru i Tańca – organizuje m.in. imprezy folklorystyczne, konkursy i przeglądy zespołów ludowych, a także turnieje tańca towarzyskiego.
- „Galeria Ostrołęka” – prowadzi działalność wystawienniczą, a także zajęcia plastyczne, malarskie, fotograficzne, rzeźbiarskie, czy garncarskie. Odbywają się również aukcje eksponatów i wernisaże.
- Klub „Oczko” – skupia amatorskie zespoły artystycznego ruchu OCK; urządza przedstawienia teatralne, recitale, koncerty muzyczne, a także konkursy recytatorskie. Klub organizuje coroczną imprezę „Ostrołęcką Jesień Teatralną”, na której spotkać się można z różnymi formami teatralnymi, zarówno scenicznymi, jak i ulicznymi. Od roku 2005 festiwalowi towarzyszy Przegląd Małych Form Teatralnych „Igła”.
- Kino „Jantar” – jest jednym z najnowocześniejszych kin w tej części kraju, dysponuje wysokiej jakości sprzętem audio-wizualnym. Sala kinowa posiada 385 miejsc siedzących. Corocznie odbywają się Ostrołęckie Spotkania z Piosenką Kabaretową (OSPA) – w listopadzie oraz Ogólnopolski Festiwal Filmów Amatorskich „Filmowe Zwierciadła” – w grudniu.
Ponadto rolę w propagowaniu kultury Ostrołęki i regionu odgrywają:
- Muzeum Kultury Kurpiowskiej – pod tą nazwą działa od 1998 r., wcześniej funkcjonowało jako Muzeum Okręgowe w Ostrołęce. Obejrzeć można m.in. stałą ekspozycję z czasu powstania listopadowego.
- Miejska Biblioteka Publiczna im. W. Gomulickiego – posiada blisko 190 tys. pozycji książkowych i innych. Promuje działalność wydawniczą rodzimych twórców.
- Zespół Pieśni i Tańca „Kurpie” – zespół ludowy działający od 1952 roku; występuje z sukcesami w całym kraju, od 2002 r. jest współorganizatorem Ogólnopolskiego Konkursu Tańców Polskich „Kurpiowskie Dwojaki”.
- Zespół Tańca Ludowego „Ostrołęka” – zespół działający od 1984 roku; z powodzeniem realizuje program łączący zajęcia taneczno-wokalne z kształtowaniem osobowości młodych ostrołęczan przy wykorzystaniu tradycji regionu kurpiowskiego. Od początku swojego istnienia realizuje stałą wymianę artystyczną z zespołami z Finlandii, Hiszpanii, Niemiec i Węgier.
Ponadto corocznie w maju odbywają się „Dni Ostrołęki”. W ich ramach organizowane są przez władze miasta imprezy plenerowe, festyny, zawody sportowe, koncerty muzyczne, wybory miss, czy juwenalia studenckie. Akcentem „Dni Ostrołęki” jest – organizowane jednak nie w każdym roku – widowisko plenerowe „Bitwa pod Ostrołęką”, jako upamiętnienie wydarzeń z maja 1831 r.
Także corocznie, we wrześniu, odbywa się ogólnopolski przegląd zespołów rockowych „Rockołęka”. Pierwsza edycja odbyła się 5 września 2009 na scenie przy domu handlowym „Kupiec”.
Zespoły muzyczne związane z Ostrołęką
[edytuj | edytuj kod]- Crowley
- Droga na Ostrołękę
- KosaBand
- Szapatuny
- Empatic
- Al Sirat
- Vinyl
- Hellveto
- Retama
- Tupolev
Oświata
[edytuj | edytuj kod]W Ostrołęce funkcjonuje 10 szkół podstawowych, 4 zespoły szkół zawodowych, 5 liceów ogólnokształcących oraz 4 placówki szkolnictwa wyższego.
Szkoły średnie
[edytuj | edytuj kod]
|
|
Uczelnie
[edytuj | edytuj kod]
|
|
Media
[edytuj | edytuj kod]
Radio[edytuj | edytuj kod]Stacje lokalne[edytuj | edytuj kod]
Stacje ogólnokrajowe[edytuj | edytuj kod]
|
Prasa[edytuj | edytuj kod]
Media internetowe[edytuj | edytuj kod] |
Religia
[edytuj | edytuj kod]W Ostrołęce funkcjonuje 6 parafii rzymskokatolickich. Należą one do dekanatu Ostrołęka w Diecezji Łomżyńskiej:
- parafia pw. św. Antoniego Padewskiego;
- parafia pw. Nawiedzenia NMP i św. Mikołaja (tzw. kościół farny);
- parafia pw. św. Wojciecha (księża Pallotyni) – Ostrołęka/Wojciechowice;
- parafia pw. Zbawiciela Świata;
- parafia pw. św. Franciszka z Asyżu;
- parafia pw. NMP Królowej Rodzin
- Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X:
- kaplica św. Michała Archanioła[32]
Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą dwie protestanckie wspólnoty o charakterze ewangelicznym:
- Kościół Chrześcijan Baptystów:
- placówka w Ostrołęce[33]
- Kościół Zielonoświątkowy:
- zbór w Ostrołęce[34]
Inne wyznania
[edytuj | edytuj kod]- Świadkowie Jehowy: zbór Ostrołęka–Wschód (w tym grupa języka migowego) i zbór Ostrołęka–Zachód, z Salą Królestwa[35].
Sport i rekreacja
[edytuj | edytuj kod]Organizacją życia sportowego na terenie miasta zajmuje się Miejski Zarząd Obiektów Sportowo-Turystycznych i Infrastruktury Technicznej. Dysponuje on m.in. halą widowiskowo-sportową, krytą pływalnią, kortami tenisowymi, a także stadionem na ponad 2500 miejsc siedzących.
Piłka nożna
[edytuj | edytuj kod]- Narew Ostrołęka – klub piłkarski powstały w 1962 r., reaktywowany w 2016 r. jako MZKS Narew 1962 Ostrołęka. W sezonie 2023/2024 występuje w V lidze (grupa mazowiecka I)[36], a od sezonu 2020/21 działają też rezerwy klubu, grające w ciechanowsko-ostrołęckiej A klasie[37];
- Korona Ostrołęka – klub piłkarski założony w 1998 r., ostatnio (sezon 2019/2020) występował w IV lidze (grupa mazowiecka północna)[38], a jej rezerwy w B klasie Ciechanów-Ostrołęka – grupa 2[39]; od 2020 r. zajmuje się wyłącznie szkoleniem młodzieży.
- Jantar Ostrołęka – żeński klub piłkarski założony w 2010 r.[40], w sezonie 2020/21 występuje w IV lidze mazowieckiej[41].
Siatkówka
[edytuj | edytuj kod]- SPS Volley Ostrołęka – sekcja siatkówki mężczyzn, drużyna seniorów występuje w III lidze, drużyna juniorów w I lidze.
- OTPS Nike Ostrołęka – sekcja siatkówki kobiet; drużyna seniorek występuje w II lidze polskiej.
- Olimp Ostrołęka – drużyna siatkarzy – młodzików (II liga) i kadetów (II liga).
Piłka ręczna
[edytuj | edytuj kod]- „Trójka” Ostrołęka – drużyna piłkarzy ręcznych. Występuje w II lidze.
Koszykówka
[edytuj | edytuj kod]- OTK Ostrołęka – męska drużyna koszykarska.
- MUKS Unia Basket Ostrołęka – żeńska sekcja koszykówki[42]
- OKK Ostrołęka – męska sekcja koszykówki.
Lekkoatletyka
[edytuj | edytuj kod]- OKLA Ostrołęka – ostrołęcki klub lekkoatletyczny.
Lokalne atrakcje
[edytuj | edytuj kod]- Muzeum Kultury Kurpiowskiej, a w nim m.in. stała ekspozycja poświęcona powstaniu listopadowemu;
- Forty Bema – mauzoleum powstania listopadowego – budowla-pomnik, otoczona fosą, wykorzystywana do przedstawień plenerowych i części inscenizacji „Bitwy pod Ostrołęką”;
- pomnik gen. Józefa Bema – bohatera bitwy powstania listopadowego, jaka rozegrała się pod Ostrołęką 26 maja 1831 r.;
- izba pamięci 5 Pułku Ułanów Zasławskich w ZSZ nr 2 Ostrołęka-Wojciechowice;
- Cmentarz wojenny żołnierzy Armii Radzieckiej;
- Most im. gen. Antoniego Madalińskiego – zbudowany w 1995 r., podwieszony na łuku; wzorowany na moście Barqueta w Sewilli;
- Stare Miasto i deptak śródmiejski (m.in. ulica Głowackiego i plac Bema);
- Kompleks sportowy przy ulicy Witosa wraz z Aquaparkiem;
- Ostrołęckie Centrum Kultury; Kino Jantar, Klub Oczko, Galeria Ostrołęka, Kultownia;
- Plaża miejska i rzeka Narew oraz wał przeciwpowodziowy;
- Park Miejski i Park na osiedlu Bursztynowym;
- Pomnik-ławeczka dr Józefa Psarskiego na skwerze jego imienia;
- Pomnik Ofiar Terroru Komunistycznego – pomnik przedstawia orła zrywającego się do lotu i upamiętnia Żołnierzy Wyklętych oraz cywilnych mieszkańców, którzy zginęli z rąk komunistów na ziemi ostrołęckiej w latach 1944–1954 oddając życie za niepodległość Polski, wiarę katolicką i wolność człowieka[43]
Współpraca międzynarodowa
[edytuj | edytuj kod]Miasta i gminy partnerskie[44]:
Sąsiednie gminy
[edytuj | edytuj kod]Ludzie związani z Ostrołęką
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Herb Miasta. Urząd Miasta Ostrołęka.
- ↑ Ostrołęka, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-01-29] .
- ↑ Urząd Statystyczny w Warszawie.
- ↑ GUS Baza Demografia ludność w 2023 r..
- ↑ Strona kaps-architekci.pl.
- ↑ Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 39 .
- ↑ „Rocznik białostocki”, tom V. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Białystok 1964, s. 348.
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023. Stan w dniu 01.01.2023. tabl. 22.
- ↑ dane z bip.um.ostroleka.pl.
- ↑ Serwis Nauka w Polsce – PAP SA.
- ↑ Z. Niedziałkowska , Ostrołęka dzieje miasta, Warszawa 1979 .
- ↑ J. Kijowski , Z dziejów Powstania Kościuszkowskiego w Ostrołęce i okolicy, Ostrołęka 1994, s. 9 .
- ↑ Jan Szczepański „Władze i społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej wobec bolszewickiego zagrożenia w 1920 roku“ Wydawnictwo Sejmowe 2022, ISBN 978-83-7666-720-1, s. 330
- ↑ “Odgłosy Rewolucji Październikowej na Mazowszu i Podlasiu”. Praca zbiorowa. Książka i Wiedza 1970, s. 298, 299.
- ↑ Historia Ostrołęki w pigułce. Zobacz kalendarium. [dostęp 2020-05-12].
- ↑ Landkreis Scharfenwiese [online], territorial.de [dostęp 2024-04-24] .
- ↑ a b Natalia Lenda, Egzekucje w Ostrołęce w czasie II wojny światowej, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego”, 35, 2021, s. 109–117.
- ↑ Jan Mironczuk, Ostrołęka bez Żydów. Kwestia żydowska w powiecie ostrołęckim po II wojnie światowej, „Komunikaty warmińsko-mazurskie” 2014, nr 2, s. 279.
- ↑ a b c Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński, Mazowsze, mały przewodnik Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 179.
- ↑ 50 lat „Ostrołęckiej Celulozy”. „Przegląd Papierniczy”. R. 65 (6), s. 323, 2009-06. Paweł Wandelt (red. nacz.). Wydawnictwo Sigma-NOT. ISSN 0033-2291.
- ↑ Fabryka celulozy i papieru w Ostrołęce – Intercell SA. Celuloza. [dostęp 2015-01-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-19)].
- ↑ Wojciech Jankowski, Mały przewodnik po Polsce, Wydawnictwo Sport i Turystyk Warszawa 1983 ISBN 83-217-2329-2, s. 212.
- ↑ a b Główny Urząd Statystyczny – Baza Demografia.
- ↑ Profil gospodarczy – Ostrołęka [online], www.ostroleka.pl [dostęp 2021-02-04] (pol.).
- ↑ Strona Energa Ostrołęka. energaostroleka.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-11)].
- ↑ Budżety JST [online], ostroleka.budzetyjst.pl [dostęp 2024-07-30] .
- ↑ Tak zmniejsza się dług Ostrołęki. Przez ostatnie lata sporo udało się spłacić [online], www.eostroleka.pl [dostęp 2024-07-30] (pol.).
- ↑ https://www.plk-sa.pl/files/public/user_upload/pdf/Reg_przydzielania_tras/Regulamin_2015_2016/06.07.2016/N_ZAL_1_20160705114850.pdf
- ↑ Ogólnopolska Baza Kolejowa [online], www.bazakolejowa.pl [dostęp 2024-07-30] (pol.).
- ↑ Miejski Zakład Komunikacji Spółka z o.o w Ostrołęce: rozkład jazdy autobusów.
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2024. [dostęp 2024-03-01].
- ↑ Ostrołęka [online], piusx.org.pl [dostęp 2023-06-14] .
- ↑ Zbory [online], baptysci.pl [dostęp 2023-06-14] .
- ↑ Znajdź Kościół [online], kz.pl [dostęp 2023-06-14] .
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2017-01-18] .
- ↑ Skarb – Narew 1962 Ostrołęka [online], www.90minut.pl [dostęp 2023-07-18] .
- ↑ Skarb – Narew 1962 II Ostrołęka [online], www.90minut.pl [dostęp 2023-07-18] .
- ↑ Maciej Kusina , Skarb – Korona Ostrołęka [online], www.90minut.pl [dostęp 2018-03-26] .
- ↑ Maciej Kusina , Skarb – Korona II Ostrołęka [online], www.90minut.pl [dostęp 2018-03-26] .
- ↑ Jantar Ostrołęka – informacje o klubie [online], kuazsuw.futbolowo.pl [dostęp 2021-07-26] .
- ↑ Skarb – Jantar Ostrołęka (k) [online], www.90minut.pl [dostęp 2021-07-26] .
- ↑ Strona klubu MUKS Unia Basket Ostrołęka.
- ↑ Ostrołęka: Premier Mateusz Morawiecki złożył kwiaty przed Pomnikiem Ofiar Terroru Komunistycznego i tablicą upamiętniającą wizytę śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego [online], gov.pl [dostęp 2022-02-02] (pol.).
- ↑ Miasta Partnerskie.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- oficjalny serwis Urzędu Miasta Ostrołęki
- Ostrołęka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 690 .