Autosan Sancity 12LF i Autosan Sancity 12LE – niskopodłogowy (Low Floor) i niskowejściowy (Low Entry) autobus miejski klasy maxi, które są produkowane seryjnie od 2010 przez firmę Autosan w Sanoku. Obie odmiany należą do modułowej rodziny o oznaczeniu kodowym M1xLx. Docelowe plany sprzedaży sięgają 70–100 szt. rocznie, oraz 20–30 sztuk w pierwszym roku produkcji^[1]. Jako pierwszy do produkcji wprowadzony został model niskowejściowy.

W momencie premiery pierwszych wersji modeli planowane było wprowadzenie do oferty pojazdów zasilanych gazem CNG, biopaliwem, trolejbusu oraz autobusu hybrydowego. Do produkcji trafiły tylko dodatkowe wersje modelu Sancity 12LF: zasilana gazem CNG (Sancity 12LF CNG, prototyp wyprodukowano w 2016, produkcja seryjna od 2018, pierwsze dwa egzemplarze wyprodukowano dla Miejskiego Zakładu Komunikacji w Przemyślu) oraz elektryczna (Sancity 12LFE, prototyp wyprodukowano w 2019, produkcja seryjna od 2021, pierwsze piętnaście egzemplarzy wyprodukowano dla Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjngo w Częstochowie). W 2021 r. wyprodukowano również prototyp pierwszego autobusu wodorowego marki Autosan o oznaczeniu Sancity 12LFH i jest kolejną pochodną modelu Sancity 12LF; premiera miała miejsce podczas targów Transexpo 2021 w Kielcach^[2].

Autosan Sancity 12LF

Autosan Sancity 12LF (prototyp) należący do MPK Zduńska Wola
Dane ogólne
Producent	Autosan
Premiera	2010 (Sancity 12LF) 2016 (Sancity 12LF CNG) 2019 (Sancity 12LFE) 2021 (Sancity 12LFH)
Lata produkcji	od 2011 (Sancity 12LF) od 2018 (Sancity 12LF CNG) od 2021 (Sancity 12LFE)
Miejsce produkcji	Sanok
Dane techniczne
Typy nadwozia	Autobus niskopodłogowy klasy maxi
Układ drzwi	2-2-2 2-2-0 (niektóre egzemplarze)
Liczba drzwi	3 2 (niektóre egzemplarze)
Wysokość podłogi	320 mm
Szerokość drzwi	1200 mm
Silniki	Iveco Cursor 8 F2BE3681B Cummins ISB6.7E6 280B Cummins ISLGE6 320 (Sancity 12LF CNG) Cummins L9N E6 320 (Sancity 12LF CNG) TM4 (Sancity 12LFE/12LFH)
Moc silników	204 kW (277 KM) 209 kW (284 KM) 235 kW (320 KM) 239 kW (325 KM) 243 kW (330 KM) 253 kW (344 KM)
Skrzynia biegów	Voith D854.5 Voith D854.6
Liczba przełożeń	4
Długość	12000 mm
Szerokość	2550 mm
Wysokość	2890 mm
Masa całkowita	18000 kg
Rozstaw osi	5920 mm
Wnętrze
Liczba miejsc ogółem	98-105 (Sancity 12LF) 92-94 (Sancity 12LF CNG) do 89 (Sancity 12LFE) do 85 (Sancity 12LFH)
Liczba miejsc siedzących	26-40 (Sancity 12LF/12LFH) 25-39 (Sancity 12LF CNG) 22-29 (Snacity 12LFE)
Informacje dodatkowe
ABS	Tak
ASR	Tak
EBS	Tak
ESP	Opcja
Klimatyzacja	Tak
Multimedia w Wikimedia Commons

Prototyp modelu Autosan Sancity 12LF o wewnętrznym oznaczeniu fabryki Autosan M12LF, który początkowo miał nosić nazwę handlową Autosan M12LF Sancity, powstał w pierwszej połowie 2010^[3] na bazie opracowanego wcześniej modelu niskowejściowego Autosan M12LE Sancity. Po raz pierwszy został zaprezentowany publicznie na targach SilesiaKOMUNIKACJA w Sosnowcu 20 maja 2010^[4]. Od pokrewnego modelu różni się tylną częścią (z niską podłogą, innym mostem napędowym, silnikiem w zabudowie wieżowej oraz kierunkiem tylnego wyświetlacza ustawionym po prawej stronie) oraz krótszym o 12 cm i niższym o 35 cm nadwoziem.

Konstrukcja pojazdu oparta jest na kratownicowej ramie przestrzennej współpracującej ze szkieletem nadwozia wykonanym z rur o przekroju kwadratowym i prostokątnym łączonych za pomocą spawania. Cały szkielet nadwozia budowany jest ze stali o podwyższonej odporności na korozję. Boczne poszycie zewnętrzne wykonane jest z blachy aluminiowej i tworzyw sztucznych klejonych do szkieletu. Ściany przednia, tylna i dach wykonane są z tworzyw sztucznych, natomiast klapy boczne z aluminium. Ściany boczne oraz sufit wnętrza pojazdu przeznaczonego w zależności od konfiguracji do przewozu 96-110 pasażerów z czego 27-41 na fotelach typu Kiel Ideo lub Ster Motyl, wykończone zostały płytami laminowanymi. Podłoga pokryta została wykładziną antypoślizgową.

Do napędu zastosowano silnik Iveco Cursor 78 ENT EEV o mocy maksymalnej 213 kW (290 KM) osiąganej przy 2000 obr./min, i maksymalnym momencie obrotowym 1100 Nm przy 1080 obr./min. lub jego odmianę o mocy 243 kW (330 KM)^[5] osiąganej przy 2050 obr./min. i maksymalnym momencie obrotowym 1500 Nm przy 1125-1600 obr./min.^[6] Jednostka napędowa współpracuje z automatycznymi skrzyniami biegów Voith Diwa5 lub ZF Ecolife, które zblokowane są ze zwalniaczem (retarderem). Układ jezdny stanowi zawieszona niezależnie oś przednia ZF RL 75EC oraz tylny most portalowy ZF AV 132/80^[7]. Zastosowany został również system elektronicznego sterowania pracą zawieszenia ECAS, który umożliwia wykonanie przyklęku. Instalacja elektryczna oparta jest na szynie CAN, zaś wszystkimi funkcjami steruje komputer pokładowy KIBES 32. Na życzenie odbiorcy może zostać zamontowany m.in. automatyczny system gaśniczy w komorze silnika oraz system zliczania pasażerów.

Poprzednikiem tego modelu jest prototypowy autobus Autosan A844MN Stokrotka z 2001. Produkcja seryjna rozpoczęła się w drugiej połowie 2010.

W 2016 roku, na targach Transexpo w Kielcach, zaprezentowano wersję modelu Sancity 12LF napędzaną sprężonym gazem ziemnym CNG: Sancity 12LF CNG^[8][9]. Pojazd posiada silnik CUMMINS L9NE6E320 o mocy 235 kW (320 KM) i automatyczną skrzynię biegów z retardem hydraulicznym. Opcjonalnie autobus może być wyposażony w silnik L9NE6E 280 EURO VI o mocy 209 kW (280 KM). Z przodu i z tyłu zostały zastosowane osie firmy ZF. Zbiorniki paliwa są umieszczone wzdłuż dachu autobusu i mogą łącznie pomieścić 1280 dm3 gazu. Pojazd przewozi od 92 do 94 pasażerów.

Produkcja seryjna tego modelu rozpoczęła 2018 roku, a dwa pierwsze wyprodukowane egzemplarze trafiły do MZK w Przemyślu^[10][11].

W październiku 2019 roku, Autosan zaprezentował w Sanoku prototyp autobusu Sancity 12LFE, będący elektryczną odmianą modelu Sancity 12LF^[12]. Pojazd jest napędzany elektrycznym silnikiem firmy TM4 wytwarzającym moc do 258 kW (344 KM). Przednia oś i tylny most są produkcji firmy ZF. Autobus posiada magazyn energii, złożony z akumulatorów litowo-jonowych, umieszczony na tylnym zwisie oraz na dachu. Pojazd jest w stanie pomieścić do 89 pasażerów.

Pierwsze wyprodukowane seryjne egzemplarze powstały w 2021 i trafiły w liczbie 15 sztuk do MPK Częstochowa^[13][14][15].

27 października 2021 roku, na targach Transexpo w Kielcach zaprezentowano odmianę autobusu Sancity 12LF napędzaną wodorem: Sancity 12LFH^[16][17]. Pojazd posiada elektryczny silnik spółki TM4 i mieści do 85 pasażerów. Tylny most i przednia oś są produkcji firmy ZF. Zbiorniki na wodór mają łączną pojemność 1280 litrów.

W 2022 i w 2023 roku, autobus był testowany przez MPK Kraków^[18][19].

Autosan Sancity 12LE

prototyp modelu Autosan M12LE Sancity na targach Transexpo 2009
Dane ogólne
Inne nazwy	Autosan M12LE Sancity
Producent	Autosan
Premiera	2009
Lata produkcji	2010 – 2011
Miejsce produkcji	Sanok
Dane techniczne
Typy nadwozia	Autobus niskowejściowy klasy maxi
Układ drzwi	2-2-2
Liczba drzwi	3
Wysokość podłogi	830 mm
Po zastosowaniu przyklęku	-80 mm
Szerokość drzwi	1200 mm
Silniki	Cummins ISB6.7E5 250B
Moc silników	184 kW (250 KM)
Skrzynia biegów	ZF Ecolife 6AP1200B
Liczba przełożeń	6
Długość	12120 mm
Szerokość	2550 mm
Wysokość	3030 mm 3240 mm (z klimatyzacją)
Masa całkowita	18000 kg
Rozstaw osi	6100 mm
Wnętrze
Liczba miejsc ogółem	do 110
Liczba miejsc siedzących	29-41
Informacje dodatkowe
ABS	Tak
ASR	Tak
Klimatyzacja	Opcja
Multimedia w Wikimedia Commons

16 września 2009 podczas targów Transexpo 2009 w Kielcach zadebiutował prototypowy egzemplarz niskowejściowego modelu Autosan M12LE Sancity, dostosowany do potrzeb komunikacji podmiejskiej i lokalnej^[20]. Był on również prezentowany na targach Busworld 2009 w Kortrijk w październiku 2009^[21]. Po przejściu badań homologacyjnych na przełomie listopada i grudnia 2009 trafił na testy do wybranych klientów. Pierwszy seryjny pojazd pod zmienioną nazwą handlową Autosan Sancity 12LE dostarczony został w październiku 2010 przedsiębiorstwu MKS Tarnobrzeg.

W ramach grupy Polskie Autobusy jego poprzednikiem był Jelcz M121I Mastero.

Prace projektowe trwały od połowy 2008. Projekt techniczny autobusu opracowała Grupa inżynierska DOT3D z Czerwonaka^[22]. W jego ramach opracowała ona założenia techniczne rodziny autobusów miejskich M1xLx, współpracowała z firmą stylistyczną, opracowała kompletną konstrukcję pojazdów (w tym obliczenia wytrzymałościowe MES, konstrukcję szkieletu, elementów karoserii, poszyć zewnętrznych, wygłuszeń). Odpowiadała również za dobór i zabudowę układów napędowego, jezdnego, kierowniczego itd.

Obecnie ten model nie znajduje się już w ofercie firmy Autosan, nie jest też wymieniany na stronie internetowej producenta.

W konstrukcji autobusu zastosowano wyłącznie elementy ze stali nierdzewnej, tworzyw sztucznych i aluminium. Szkielet nadwozia wykonywany jest z prostokątnych profili zamkniętych z nierdzewnej stali chromoniklowej, ściana przednia, tylna, dach, nadkola i zderzaki z tworzyw sztucznych. Poszycie boczne wykonywane jest z blachy nierdzewnej i tworzyw klejonych do kadłuba, klapa tylna i drzwi są aluminiowe. Szyby są wklejane do nadwozia. W wyglądzie zewnętrznym od modelu M12LF odróżnia go przeszklony moduł o wysokości około 20 cm umieszczony pod dachem i wyższa szyba przednia.

Model ten napędzany jest turbodoładowanym silnikiem wysokoprężnym Cummins ISB6.7E5 250B spełniającym wymagania normy Euro 5, 6-cylindrowym, rzędowym, o pojemności 6,7 dm³, osiągającym moc maksymalną 184 kW (250 KM) przy 2300 obr./min. Jednostki napędowe umieszczone są podłużnie z tyłu. W przyszłości może zostać zastosowany silnik zasilany CNG firmy Cummins. Butle z gazem zostaną wówczas umieszczone w przedniej części autobusu pod dachem i podobnie jak w niskowejściowych autobusach Jelcz M121M/4 CNG i Solaris Urbino 12 LE CNG będą wnikały do przestrzeni pasażerskiej. Dzięki temu rozwiązaniu nie zmieni się wysokość pojazdu. Rozważa się również możliwość zastosowania silników firm Renault i Iveco.

W układzie napędowym zastosowano automatyczną 6-biegową skrzynię biegów ZF Ecolife 6AP1200B współdziałającą ze zwalniaczem. Będzie również możliwość zastosowania automatycznej skrzyni biegów firmy Voith. Osie firmy ZF z hamulcami tarczowymi mają niezależne zawieszenie z przodu i zależne z tyłu, współpracujące z portalowym mostem napędowym. Zamiast osi ZF może być zastosowana sztywna oś przednia LAF lub niezależne zawieszenia przednie i portalowy tylny most napędowy firmy Voith. Drzwi mają układ 2-2-2. Pojemność autobusu w zależności od rozplanowania wnętrza sięga do 110 osób, w tym od 29 do 41 miejsc siedzących i od 56 do 81 stojących.

Instalacja elektryczna oparta jest na rozwiązaniach szyny CAN-bus i komputerze KIBES 32. Stanowisko pracy kierowcy ma ergonomiczne rozmieszczone elementy z systemem FAP firmy Siemens. Zawieszenie jest pneumatyczne, współpracuje z układem ECAS zapewniającym możliwość „przyklęku”. W pneumatycznym układzie hamulcowym stosowane są hamulce tarczowe z układami ABS i ASR. Siedzenia tworzywowe z miękką wkładką wykonuje firma Ster.

Wyposażenie dodatkowe autobusu może m.in. obejmować klimatyzator stanowiska kierowcy i klimatyzator przestrzeni pasażerskiej, poręcze ze stali nierdzewnej, inne fotele pasażerskie, automatyczny system gaśniczy DAFO w komorze silnika, system monitoringu wewnętrznego, system zliczania pasażerów i malowanie dekoracyjne.

Autobusy Autosan Sancity 12LF są obecnie eksploatowane przez następujące przedsiębiorstwa:

Autobusy Autosan Sancity 12LFE będące wersją elektryczną są obecnie eksploatowane przez następujące przedsiębiorstwa:

Autobusy Autosan Sancity 12LE są obecnie eksploatowane przez następujące przedsiębiorstwa:

• Sancity 12 – Autosan M12LE. [w:] Polskie Autobusy, nr 1 (23), wrzesień 2009, s. 8–9.
• Opis modelu Sancity 12LF, Autosan [dostęp 2023-11-26]
• Opis modelu Sancity 12LF CNG, Autosan [dostęp 2023-11-26]
• Opis modelu Sancity 12LFE, Autosan [dostęp 2023-11-26]
• Opis modelu Sancity 12LFH, Autosan [dostęp 2023-11-26]

• Dane techniczne i zdjęcia modelu Autosan Sancity 12LF w serwisie producenta
• Dane techniczne i zdjęcia modelu Autosan Sancity 12LE w serwisie producenta
• Prospekt autobusu Autosan M12LE Sancity
• Zbiór artykułów dotyczących rodziny Autosan Sancity w serwisie InfoBus
• Informacje o prototypowym egzemplarzu modelu Autosan M12LE Sancity w serwisie poświęconym historii firmy Autosan
• Dane i zdjęcia egzemplarzy modelu Autosan Sancity 12LF (M12LF) w serwisie Transport.Wroc.Biz
• Dane i zdjęcia egzemplarzy modelu Autosan M12LE Sancity w serwisie Transport.Wroc.Biz
• Historia fabryki Autosan