Batrachotoksyna

Batrachotoksyna
Nazewnictwo
	Inne nazwy i oznaczenia
	BTX
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C31H42N2O6
Masa molowa	538,67 g/mol
	Identyfikacja
Numer CAS	23509-16-2
PubChem	5478936
SMILES
	CC1=CNC(=C1C(=O)OC(C)C2=CCC34C2(CC(C56C3=CCC7C5(CCC(C7)(O6)O)C)O)CN(CCO4)C)C
Niebezpieczeństwa
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji; według kryteriów GHS są niedostępne.
Dawka śmiertelna	LD50 2 μg/kg (mysz, podskórnie)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Batrachotoksyna (BTX) – organiczny związek chemiczny, sterydowa neurotoksyna zawarta w wydzielinie skóry płazów bezogonowych z rodziny Dendrobatidae, ciele chrząszczy z rodziny Melyridae oraz występująca na powierzchni piór i skóry kilku gatunków ptaków (fletowce, czubopapuasek, fletnik czarny, fletnik zmienny, modrogłówka^[1]^[2], fletówka królewska i rdzawogłowik^[3]). W przypadku nowogwinejskich fletowców i modrogłówki źródłem batrachotoksyny są zjadane przezeń chrząszcze z rodzaju Choresine^[4].

Pierwsze trujące ptaki występujące na Nowej Gwinei zostały opisane w roku 1992 i są przez żyjących tam Papuasów nazywane "pikantnymi". Po wielu latach zidentyfikowano nowe gatunki i wykazano, że zarówno fletówka królewska, jak i rdzawogłowik niezależnie wykształciły odporność na batrachotoksynę poprzez mutacje białek w miejscach, gdzie normalnie dochodzi do ich połączenia z tą trucizną^[3].

Działanie batrachotoksyny polega na depolaryzacji błony neuronu, co powoduje zwiększenie przepływu jonów sodu poprzez błonę komórkową nerwu^[5]. Gdy substancja ta przyłącza się do białek sodowego kanału jonowego neuronów, wywołuje niekontrolowaną kaskadę wyładowań. Znaczne dawki tej substancji mogą powodować paraliż mięśni, a nawet prowadzić do śmierci^[3].

Działanie batrachotoksyny znosi się z działaniem tetrodotoksyny.

Przedstawiciel rodziny Dendrobatidae – liściołaz żółty (*Phyllobates terribilis*)

Przypisy

↑ Paul J. Weldon. Avian chemical defense: Toxic birds not of a feather. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 97 (24), s. 12948–12949, 2000.
↑ Batrachotoxin alkaloids from passerine birds: a second toxic bird genus (Ifrita kowaldi) from New Guinea. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 97 (24), s. 12970–12975, 2000.
↑ ^a ^b ^c CarrieC. Arnold CarrieC., Toksyczne pióra, „Świat Nauki”, Polityka, 27 września 2023, s. 10–11, ISBN 9770867638302, ISSN 0867-6380 (pol.).
↑ CameronC. Walker CameronC., Toxic Frogs, Birds May Get Their Poison From Beetles, National Geographic News, 9 listopada 2004 [zarchiwizowane 2016-04-04] .
↑ S.Y. Wang, J. Mitchell, D.B. Tikhonov, B.S. Zhorov i inni. How batrachotoxin modifies the sodium channel permeation pathway: computer modeling and site-directed mutagenesis. „Mol Pharmacol”. 69 (3), s. 788–795, 2006. DOI: 10.1124/mol.105.018200. PMID: 16354762.

[avian-1] Paul J. Weldon. Avian chemical defense: Toxic birds not of a feather. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 97 (24), s. 12948–12949, 2000.

[second-2] Batrachotoxin alkaloids from passerine birds: a second toxic bird genus (Ifrita kowaldi) from New Guinea. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 97 (24), s. 12970–12975, 2000.

[Carrie_Arnold2023-s10-11-3] CarrieC. Arnold CarrieC., Toksyczne pióra, „Świat Nauki”, Polityka, 27 września 2023, s. 10–11, ISBN 9770867638302, ISSN 0867-6380 (pol.).

[ng-4] CameronC. Walker CameronC., Toxic Frogs, Birds May Get Their Poison From Beetles, National Geographic News, 9 listopada 2004 [zarchiwizowane 2016-04-04] .

[Wang-2006-5] S.Y. Wang, J. Mitchell, D.B. Tikhonov, B.S. Zhorov i inni. How batrachotoxin modifies the sodium channel permeation pathway: computer modeling and site-directed mutagenesis. „Mol Pharmacol”. 69 (3), s. 788–795, 2006. DOI: 10.1124/mol.105.018200. PMID: 16354762.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]