Bogdan Roman Nawroczyński

Bogdan Roman Nawroczyński

Data i miejsce urodzenia	9 kwietnia 1882 Dąbrowa Górnicza, Polska
Data i miejsce śmierci	17 stycznia 1974 Warszawa, Polska
Zawód, zajęcie	Pedagog
Rodzice	Roman Nawroczyński, Stanisława Nawroczyńska[1]
Małżeństwo	Wanda Klamborowska, Maria Zaorska (1957)
Dzieci	Lech Nawroczyński
Krewni i powinowaci	Eugeniusz Nawroczyński (brat styjeczny)
Odznaczenia

Bogdan Roman Nawroczyński (ur. 9 kwietnia 1882 w Dąbrowie Górniczej, zm. 17 stycznia 1974 w Warszawie) – pedagog i historyk pedagogiki, współtwórca polskiej pedagogiki naukowej. Brat stryjeczny adwokata i działacza oświatowego Eugeniusza Nawroczyńskiego.

Syn lekarza Romana i Stanisławy (zm. 1917). W 1892 podjął naukę w gimnazjum w Kielcach, rok później kontynuował edukację w IV Gimnazjum rządowym w Warszawie. Mając 20 lat ukończył szkołę średnią, zyskując srebrny medal. Różnorodność zainteresowań spowodowała, że Nawroczyński miał trudności z wyborem dalszej drogi życiowej i kierunku studiów. Początkowo nie wyobrażał sobie pracy w charakterze nauczyciela, pociągały go jednak studia uniwersyteckie. Był rozmiłowany w literaturze polskiej i naukach filozoficznych.

Działał w Organizacji Młodzieży, inicjował wiece i manifestacje przeciw rusyfikacji szkolnictwa wyższego i średniego, był delegatem na ogólnopolski zjazd młodzieży szkół wyższych w Zakopanem w 1909. W tym samym roku zdał egzamin na nauczyciela języka polskiego i łacińskiego oraz propedeutyki filozofii, po czym udał się do Lwowa. Zaczął studia na tamtejszym Uniwersytecie pod opieką Kazimierza Twardowskiego, pod którego kierunkiem napisał pracę doktorską „Prolegomena do nauki o jasności sądów”, której promocja odbyła się w 1914 roku. Był członkiem Ligi Narodowej w latach 1910–1911^[2], członkiem Zarządu Związku Unarodowienia Szkół^[3], pracownikiem Rady Sekcji Oświecenia Publicznego Departamentu Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Tymczasowej Rady Stanu^[4], członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.

Miał wiele zainteresowań naukowych. Odbył studia prawnicze, filozoficzne oraz zdobył wiedzę filozoficzną i socjologiczną. W latach 1925–1926 był profesorem na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie praca naukowa Nawroczyńskiego koncentrowała się w dużej mierze na dalszych studiach nad tzw. „nowym wychowaniem”, a szczególnie nad podstawowymi zasadami szkoły pracy i różnymi odmianami tej koncepcji.

Był encyklopedystą oraz członkiem komitetu redakcyjnego „Encyklopedii Wychowawczej”^[5] .

W 1926 podjął pracę na Uniwersytecie Warszawskim i objął kierownictwo Katedry Pedagogiki oraz doprowadził do zorganizowania tam studiów pedagogicznych. Właśnie w tym okresie powstały najważniejsze dzieła pedagogiczne jego życia.

W czasie okupacji niemieckiej był jednym z organizatorów tajnego nauczania uniwersyteckiego.

1 października 1948 został przeniesiony na emeryturę, nie zakończył jednak działalności naukowej i organizatorskiej w dziedzinie nauki. Mianowano go dyrektorem Biura w Towarzystwie Naukowym Warszawskim oraz bibliotekarzem w Polskiej Akademii Nauk.

W 1958 powrócił do pracy dydaktycznej, zajmował się badawczo pedagogiką porównawczą, co zaowocowało nowymi dziełami. Do 1967 nadal wykładał, prowadził prace naukowo-badawcze i publikował.

Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim (kwatera 132-4-28)^[6].

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (19 sierpnia 1946)^[7]
• Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1937)^[8]

• Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 516. [dostęp 2021-06-26].
• Bogdan Nawroczyński, J. Krasuski.
• Studia Kieleckie 1974, nr 1, J. Sosnowski.
• Bogdan Nawroczyński nie żyje, „Ruch Pedagogiczny” 1974, nr 3.
• Polski Słownik Biograficzny, T. XXII, s. 632.
• Rafał Kula: Nawroczyński Bogdan. W: Słownik psychologów polskich. Elwira Kosnarewicz, Teresa Rzepa, Ryszard Stachowski (red.). Poznań: Instytut Psychologii UAM, 1992, s. 152–153.
• Praca zbiorowa: Encyklopedia wychowawcza. Warszawa: zasiłkiem Kasy im. Mianowskiego, 1900.