Bogusław Longchamps de Bérier

Bogusław Longchamps de Bérier (ur. 30 marca 1808 we Lwowie, zm. 21 stycznia 1888 tamże) – polski lekarz, powstaniec listopadowy, działacz niepodległościowy, poseł na Sejm Ustawodawczy w Kromieryżu.

Pochodził z osiadłej w XVIII w. w Polsce hugenockiej rodziny francuskiej^[1]. Wnuk protoplasty polskiej linii rodu Franciszka. Syn lwowskiego lekarza Aleksandra (1766–1810) i Eleonory z Rudnickich. Miał brata bliźniaka Wincentego (1808–1881, prawnik).

Ukończył gimnazjum we Lwowie. Następnie był studentem Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu we Lwowie^[2]. Odbył studia medyczne na Uniwersytecie Wiedeńskim (1828–1831) i na Uniwersytecie w Pradze (1831–1836)^[1][3]. Te ostatnie ukończył ze stopniem doktora medycyny, na podstawie rozprawy De cyanosi cardiaca, adnexa historia rnorbi^[2].

Wraz z bratem bliźniakiem Wincentym wziął udział w powstaniu listopadowym. Od marca 1831 służył w pułku ułanów Legii Nadwiślańskiej. Całą kompanię odbył w korpusie gen. Samuela Różyckiego. Brał udział szarży oddziału jazdy wołyńskiej 9 sierpnia 1831 w bitwie pod Iłżą, po której awansowany został na wachmistrza. Walczył także pod Zawichostem (10 sierpnia), Przytykiem (11 sierpnia) i Janowcem (9 września). Wraz z całym korpusem przeszedł granicę Wolnego Miasta Krakowa, gdzie został 8 października 1831 mianowany podporucznikiem^[2].

Po rozformowaniu jednostki wyjechał do Pragi aby dokończyć studia medyczne. W ich trakcie poznał czołówkę czeskich działaczy narodowych i demokratycznych m.in. Pawła Safarika, Franciszka Celakovskego, Franciszka Palackego, Józefa Jungmanna^[2]. Po powrocie do Galicji od 1836 pracował jako lekarz praktyczny na ziemi sanockiej^[1] (według innego źródła we Lwowie w latach 1836–1842) i Lesku (1842–1850)^[4]. Związał się także z konspiracją przygotowującą powstanie. Aresztowany w 1846 i osadzony na czas śledztwa w więzieniu lwowskim. Z więzienia wyszedł w marcu 1848 na mocy amnestii cesarskiej. Aktywny politycznie w okresie Wiosny Ludów. Poseł do Sejmu Konstytucyjnego w Wiedniu i Kromieryżu (10 lipca 1848 – 20 stycznia 1849), wybrany 19 czerwca 1848 w galicyjskim okręgu wyborczym Lesko^[5][6]. W parlamencie należał do „Stowarzyszenia” skupiającego demokratycznych posłów polskich^[7]. Wraz z innymi posłami 19 października 1848 podpisał „Odezwę posłów galicyjskich do kraju” w której zaprotestował przeciwko planowi podziału Galicji wg klucza narodowościowego.

Po powrocie do Galicji wycofał się z życia publicznego, mieszkając i pracując od 1849 jako lekarz we Lwowie. W tym okresie pozostawał pod nadzorem policyjnym^[2]. Po stopniowej liberalizacji stosunków został najpierw ordynariuszem w szpitalu Sióstr Miłosierdzia, a następnie lekarzem miasta Lwowa. Na tym ostatnim stanowisku walczył z panującą wówczas epidemią cholery. W tym okresie podjął też współpracę z Instytutem Rolniczym w Dublanach. Był także prezesem Lwowskiego Towarzystwa Lekarskiego i członkiem Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego we Lwowie. Po wybuchu powstania styczniowego był czynnym członkiem polskiej konspiracji cywilnej we Lwowie. W tym czasie udzielał schronienia powstańcom i politycznie podejrzanym, stąd policja austriacka często przeprowadzała rewizje w jego domu^[2].

Znany ze swej antyaustriackiej postawy był osobą popularną we Lwowie. Czynny działacz organizacji patriotycznych i kombatanckich. W 1880 był członkiem komitetu obchodowego 50 rocznicy powstania listopadowego. Inicjator powołania, a następnie prezes Komisji Lwowskiej Towarzystwa Opieki Weteranów 1831 r^[8]. i utworzenia kwatery dla powstańców listopadowych na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie^[9]. W 1886 uczestniczył w powołaniu Towarzystwa Weteranów 1863^[2].

Zmarł 21 listopada 1888 we Lwowie^[1]. Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie w kwaterze „Żelaznej Kompanii” powstańców listopadowych^[10] (obok niego spoczęła także żona, syn Franciszek i wnuk Jan)^[9].

Był żonaty z Leokadią z domu Deputowicz. Mieli dzieci: dwóch synów powstańca styczniowego i przedsiębiorcę naftowego Franciszka (1840–1914) oraz lekarza i generała Bronisława (1852–1914), a także trzy córki Zofię (żonę Władysława Lewakowskiego), Marię (żona Aleksandra Kręczyńskiego) i Wincentynę^[2].

• Bolesław Łopuszański, Longchamps (Longchamps de, Berier) Bogusław (1808-1888), Polski Słownik Biograficzny t. 17, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1972, s. 540–541