Brzytwa Hanlona

Brzytwa Hanlona – aforyzm, który można sformułować jako: „Nie należy domniemywać złej woli, jeśli coś daje się zadowalająco wyjaśnić głupotą” (z angielskiego: Never attribute to malice that which is adequately explained by stupidity)^[1]. Ta znana również w kilku innych wariantach (np. zamiast „głupota” występuje „niekompetencja” lub „nieudolność”) zasada filozoficzna sugeruje unikanie mniej prawdopodobnych wyjaśnień ludzkiego zachowania. Nazwa prawdopodobnie pochodzi od Roberta J. Hanlona, który zamieścił to zdanie w książce z żartami. Podobne powiedzenia były znane już od przynajmniej XVIII wieku^{[potrzebny przypis]}.

Inspirowana brzytwą Ockhama^[2] nazwa „brzytwa Hanlona” zaczęła funkcjonować w roku 1990 w słowniku gwary programistów Jargon File, jednakże sam aforyzm był w powszechnym użyciu już lata wcześniej^[3][4].

• apofenia – doświadczenie odnajdywania związków i ukrytych sensów w przypadkowych oraz nic nieznaczących zjawiskach, faktach, zdarzeniach
• prawa Clarke’a – sformułowane przez Arthura C. Clarke’a trzy prawa dotyczące technologii
• efekt Dunninga-Krugera – zjawisko psychologiczne polegające na przecenianiu swoich umiejętności w danej dziedzinie przez osoby niewykwalifikowane
• zasada wielkoduszności – założenie, według którego należy interpretować cudzą wypowiedź w najkorzystniejszy dlań sposób
• prawo Poego – bez wskazówek co do intencji autorów nie można odróżnić ekstremizmów od parodii ekstremizmów