Cerkiew św. Michała Archanioła w Matysovej

Cerkiew św. Michała Archanioła
*Chrám svätého Michala archanjela*
	cerkiew filialna, obiekt muzealny
	; Elewacja południowa
Państwo	Słowacja
Kraj	preszowski
Miejscowość	Matysová/Lubowla
Wyznanie	greckokatolickie
Kościół	Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-słowackiego
Wezwanie	św. Michała Archanioła
Historia
Data zakończenia budowy	1833
Aktualne przeznaczenie	nieczynna świątynia greckokatolicka
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.	; • drewno
Wieża kościelna; • liczba wież	; 1
Kopuła; • liczba kopuł	; 3
	Położenie na mapie kraju preszowskiego Lubowla, cerkiew z Matysovej w skansenie
	Położenie na mapie Słowacji Lubowla, cerkiew z Matysovej w skansenie
	49°19′02,1″N 20°41′41,0″E/49,317250 20,694722
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew św. Michała Archanioła w Matysovej – drewniana greckokatolicka cerkiew filialna zbudowana w 1833 w Matysovej, przeniesiona w 1979 do skansenu Lubowla^[1].

Historia

Cerkiew wzniesiona w 1833 we wsi Matysová. Parafia należała do unickiego dekanatu muszyńskiego. W 1938 została wyremontowana. Po zbudowaniu w miejscowości nowej świątyni drewniana cerkiew przeniesiona w 1979 do skansenu w Lubowli.

Architektura i wyposażenie

Jest to budowla drewniana konstrukcji zrębowej, nie orientowana, dwudzielna, trójprzestrzenna, z niewielkim, trójbocznie zamkniętym prezbiterium i obszerną, prostokątną nawą. Do nawy przylega przedsionek oraz nieduża kruchta. Nad zachodnią częścią świątyni słupowa wieża. Dach dwuspadowy, dwukalenicowy, z trzema niewielkimi wieżyczkami z krzyżami. Dachy i wieżyczki pokryte są gontem, ściany obłożone gontem łupanym.

Widok od strony prezbiterium
Fragment ikonostasu
Elewacja frontowa

Wewnątrz stropy płaskie. Chór muzyczny wsparty na dwóch słupach, o prostej linii parapetu z malunkami. W prezbiterium w barokowym ołtarzu głównym ikona Zdjęcia z Krzyża, a w ołtarzu bocznym w nawie z ikoną Przemienienia na Górze Tabor z końca XVIII w. Ikonostas zestawiono ze zróżnicowanych chronologicznie elementów: połowa XVII w.–1763. Duża ikona Ukrzyżowania, w jego zwieńczeniu z 1711 oraz dwie ikony Matki Bożej Hodegetrii z 1693 są dziełami Ioana Medyckiego^[2].

Unikatem w wyposażeniu cerkwi w Matysovej jest zawieszony pod stropem centralnej części świątyni, na długim łańcuchu, symboliczny Tron Boży tzw. teleso datowane na rok 1633. Teleso zostało wykonane dla dawniejszej, nieistniejącej cerkwi. Wykonane z drewna, składa się z pary rozmieszczonych poziomo grup obręczy – po cztery obręcze spięte krzyżowo w każdej. Grupy obręczy połączone są pięcioma pionowymi, profilowanymi snycersko kolumnami, z wyższą środkową, zwieńczoną prostopadłościennym elementem zawieszenia. Według przekazów okoliczności jego powstania związane są z objawieniem^[3].

Ikona Matki Bożej Hodegetrii z 1693
Fragment ikonostasu
Replika w miniskansenie Ľutina

Kilka ikon z XVII w. pochodzących z wcześniejszej świątyni umieszczono po konserwacji w 2001 w muzeum w Czerwonym Klasztorze.

Przypisy

↑ Matysová (Skanzen Ľubovnianske múzeum Stará Ľubovňa)
↑ Jarosław Giemza: Cerkwie i ikony Łemkowszczyzny. Libra PL, Rzeszów 2017, Wydanie I, s. 376, 379. ISBN 978-83-63526-11-5.
↑ Jarosław Giemza: Cerkwie i ikony Łemkowszczyzny. Libra PL, Rzeszów 2017, Wydanie I, s. 398, 399. ISBN 978-83-63526-11-5.

Bibliografia

Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja,Oficyna Wydawnicza Rewasz, Wyd. I, Pruszków 2003, s. 303 ISBN 83-89188-08-2

[1] Matysová (Skanzen Ľubovnianske múzeum Stará Ľubovňa)

[Giemza1-2] Jarosław Giemza: Cerkwie i ikony Łemkowszczyzny. Libra PL, Rzeszów 2017, Wydanie I, s. 376, 379. ISBN 978-83-63526-11-5.

[Giemza2-3] Jarosław Giemza: Cerkwie i ikony Łemkowszczyzny. Libra PL, Rzeszów 2017, Wydanie I, s. 398, 399. ISBN 978-83-63526-11-5.

[1]

[2]

[3]