Chalkedon
Chalkedon, Chalcedon (gr. Χαλκηδών Chalkēdṓn, łac. Chalcedonia) – starożytne miasto portowe założone przez greckich kolonistów z Megary w roku 676 p.n.e. nad azjatyckim wybrzeżem Bosforu w krainie Bitynia. Miasto znajdowało się na półwyspie Chalkedońskim u wejścia do cieśniny Bosfor prawie dokładnie naprzeciw starożytnego Byzantionu – późniejszego Konstantynopola.
Historia miasta
[edytuj | edytuj kod]W miejscu Chalkedonu osiedla ludzkie znajdowały się już od czasów prehistorycznych. Jednakże dopiero od momentu kolonizacji dokonanej przez Megaryjczyków pojawiają się pierwsze udokumentowane wzmianki o mieście.
Fakt, iż miasto założone zostało po azjatyckiej stronie cieśniny Bosfor niemal 20 lat wcześniej od położonego naprzeciw niego Byzantionu powodował, iż jego założycieli określało się w starożytności mianem ślepców, a samo miasto miastem ślepców (Caecorum Oppidum)[1], którzy nie byli w stanie dostrzec i docenić walorów – niezajętego jeszcze wówczas – terenu, na którym powstała późniejsza stolica Rzymian i Bizantyjczyków. Określenia te przytacza Herodot za perskim generałem Megabazusem. Możliwe, że osadnicy obawiali się wybrać europejski brzeg z powodu lęku przed Trakami, których udało się spacyfikować dopiero w VI wieku p.n.e.[2]
Pomimo swego położenia Chalkedon należał do przodujących ośrodków handlowych oraz religijnych Starożytnej Grecji. Znajdowało się tam, między innymi, sanktuarium Apolla, w którym przepowiadała przyszłość wyrocznia.
.svg)
W roku 74 p.n.e. miasto, wraz z całą Bitynią, znalazło się we władaniu państwa rzymskiego, któremu swoje włości zapisał w testamencie ostatni król Bitynii Nikomedes IV. W tym samym roku pod Chalkedonem rozegrała się bitwa lądowo-morska (Bitwa pod Chalkedonem), w której król Pontu Mitrydates VI Eupator pokonał armię rzymską dowodzoną przez konsula Aureliusza Kottę. Był to epizod wojny rzymsko-pontyjskiej, w której Mitrydates występował jako obrońca interesów wydziedziczonego syna Nikomedesa IV. Ostatecznie jednak wojnę wygrali Rzymianie, którzy rozszerzyli jeszcze swoje włości w Azji Mniejszej.
Po podziale cesarstwa rzymskiego Chalkedon znalazł się w jego wschodniej części, określanej później jako Cesarstwo Bizantyńskie. W tym okresie miasto było świadkiem wielu istotnych wydarzeń. W roku 451 obradował tu mianowicie IV sobór powszechny, uznawany za najliczniejszy sobór starożytności. W trakcie soboru podniesiono biskupstwo Chalkedonu do rangi metropolii, nie ograniczając jednakże praw zwierzchnich arcybiskupa Nikomedii[3].
Od VII wieku miasto wielokrotnie cierpiało od najazdów nieprzyjaciela. Na początku tego stulecia dotarli do niego Persowie, a w 673 zdobyli je Arabowie pod wodzą Moawiji. W 1075 zdobyli i zniszczyli je Seldżucy, ale już w kilkanaście lat później udało się je odzyskać dzięki sukcesom I krucjaty. W 1182 miasto stanowiło bazę dla pretendenta Andronika I Komnena w jego zwycięskiej walce o tron. Od 1204 znajdowało się przejściowo w granicach Cesarstwa Łacińskiego, aby powrócić pod zwierzchnictwo Bizancjum niecałe 60 lat później. Turcy osmańscy zdobyli miasto na początku XIV wieku[3]. Od tego momentu miasto zaczęło ustępować znaczeniem pobliskiemu Chryzopolowi[4].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Heinrich von Staden: The Art of Medicine in Early Alexandria : Edition, Translation, and Essays. Cambridge: Cambridge University Press, 1989, s. 35. ISBN 0-521-23646-0.Google Books (ang.)
- ↑ Benedetto Bravo, Ewa Wipszycka: Historia starożytnych Greków. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 1988, s. 176.
- ↑ a b Piotr Krupczyński: [w:] Encyklopedia Kultury Bizantyńskiej. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2002, s. 112. ISBN 83-235-0011-8.
- ↑ Maciej Salamon: [w:] Encyklopedia Kultury Bizantyńskiej. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2002, s. 122. ISBN 83-235-0011-8.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Oktawiusz Jurewicz (red. naukowy): Encyklopedia Kultury Bizantyńskiej. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2002. ISBN 83-235-0011-8.
