Dorabowate
| Chirocentridae[1] | |
| Bleeker, 1859 | |
 Przedstawiciel rodziny – Chirocentrus dorab | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina |
dorabowate |
Dorabowate (Chirocentridae) – monotypowa rodzina dużych i szybkich, drapieżnych ryb śledziokształtnych (Clupeiformes), obejmująca dwa gatunki o prymitywnej budowie ciała: dorab i dorab białopłetwy, nazywane „wilczymi śledziami”[2] (ang. wolf herrings).
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Ocean Indyjski i Ocean Spokojny – cieplejsze, głównie przybrzeżne wody. Obydwa gatunki są szeroko rozprzestrzenione, a ich zasięgi pokrywają się – od Morza Czerwonego i Afryki Wschodniej po Japonię, Filipiny i Australię[3].
Cechy morfologiczne
[edytuj | edytuj kod]Dorabowate wyróżniają się wśród śledziokształtnych archaiczną budową ciała. Zwłaszcza spiralny fałd w jelicie przypomina takie ryby jak rekiny, jesiotrokształtne czy przejściowce[2]. Wyglądem zewnętrznym przypominają ryby z rodzin belonowatych i śledziowatych. Mają długie i bardzo smukłe, bocznie ścieśnione ciało oraz płetwy grzbietową i odbytową przesunięte ku tyłowi, położone naprzeciw siebie. Ich nasady rozpoczynają się poza połową długości ciała. Płetwy brzuszne są małe, położone nisko. Płetwa ogonowa jest głęboko wcięta. W płetwach brak promieni twardych. Głowa jest silnie spłaszczona[2][4][5].
Od przedstawicieli wymienionych rodzin różnią się obecnością silnych i ostrych, zakrzywionych zębów o wyglądzie kojarzonym z wilczymi kłami[2], osadzonych na obydwu szczękach. Ponadto „wilcze śledzie” różnią się od belon krótkim pyskiem z szeroko otwierającym się otworem gębowym, a od śledziowatych brakiem tzw. łusek stępkowych na krawędzi brzucha oraz przesunięciem płetwy grzbietowej ku tyłowi[4].
Ciało dorabowatych, oprócz głowy, jest pokryte drobnymi łuskami. Osiąga przeważnie długość 50–60 cm, maksymalnie do 100 cm długości standardowej[4][6][7]. Doniesienia o długości 3 m, a nawet przekraczającej 3,5 m[5][2][8] nie znajdują potwierdzenia w literaturze ichtiologicznej. Prawdopodobnie doniesienia te opierają się na kwestionowanych danych Fowlera z 1959 roku[3].
Srebrne ubarwienie grzbietu oraz niebieskawe, szarawe lub zielonkawe boki ciała są przystosowaniem do bytowania w wodach pelagialnych – maskują[9] rybę w toni wodnej zarówno przed potencjalnymi drapieżnikami, jak i ofiarami.
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Dorabowate preferują pelagialne wody położone blisko wybrzeży. Są drapieżnikami polującymi na małe ryby, przede wszystkim śledziowate, zwłaszcza Sardinella albella i Sardinella gibbosa. Oprócz ryb zjadają głowonogi. Polują w małych grupach blisko powierzchni[2], w ciągu dnia. Nie mają naturalnych wrogów poza człowiekiem[9].
Biologia rozrodu pozostaje słabo poznana. Prawdopodobnie rozmnażają się podobnie do innych śledziokształtnych: samice rozrzucają ikrę w toni wodnej, a samce dokonują zapłodnienia. Ikra jest unoszona przez prądy wodne[9].
W przeciwieństwie do większości śledziokształtnych dorabowate nie tworzą ławic. Przebywają w mniejszych zgrupowaniach. Jedynie larwy grupują się w większe stada, by chronić się przed drapieżnikami[9].
Znaczenie gospodarcze
[edytuj | edytuj kod]
(na podstawie danych FAO)
Ryby z tej rodziny są poławiane komercyjnie wzdłuż wybrzeży Pacyfiku. W Oceanie Indyjskim i w zachodniej części Pacyfiku są często łowione przez wędkarzy[9].
Klasyfikacja
[edytuj | edytuj kod]Rodzina obejmuje jeden rodzaj[10]: Chirocentrus.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Chirocentridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, s. 450. ISBN 83-01-12286-2.
- ↑ a b Peter J.P. Whitehead. FAO species catalogue. Vol. 7. Clupeoid fishes of the world (Suborder Clupeoidei) An annotated and illustrated catalogue of the herrings, sardines, pilchards, sprats, shads, anchovies, and wolf-herrings. „FAO Species Catalogue”. 7, 1988. (ang.).
- ↑ a b c Peter J.P. Whitehead: Chirocentridae. W: Fischer, W. & Bianchi, G.: Western Indian Ocean Fishing Area 51. Rzym: FAO, 1984, seria: FAO Species identification sheets for fishery purposes.
- ↑ a b Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982, s. 51–52 i 198–199. ISBN 83-215-2103-7.
- ↑ Chirocentrus dorab. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 31 grudnia 2012]
- ↑ Chirocentrus nudus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 31 grudnia 2012]
- ↑ Hasło: Śledziokształtne [W:] Multimedialna Encyklopedia Powszechna WIEM edycja 2006. Young Digital Poland S.A., 2006.
- ↑ a b c d e Michael Herring: Chirocentrus dorab. (On-line), Animal Diversity Web, 2011. [dostęp 2012-12-31]. (ang.).
- ↑ Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 6 grudnia 2012 [dostęp 2012-12-31] (ang.).
