Drewnica widłówka

Lithophane furcifera
(Hufnagel, 1766)
Imago
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	motyle
Rodzina	sówkowate
Podrodzina	Xyleninae
Plemię	Xylenini
Podplemię	Xylenina
Rodzaj	drewnica
Podrodzaj	Lithophane (Lithophane)
Gatunek	drewnica widłówka
Synonimy
Phalaena furcifera Hufnagel, 1766 Noctua conformis Denis & Schiffermüller, 1775 Phalaena angulata Goeze, 1781 Phalaena (Noctua) bifurca Esper, 1788
Multimedia w Wikimedia Commons

Drewnica widłówka^[1] (Lithophane furcifera) – gatunek motyla z rodziny sówkowatych. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję od Półwyspu Iberyjskiego po Syberię i zachodnie Chiny. Gąsienice żerują na drzewach liściastych, najchętniej na olszach.

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1766 roku przez Johanna Siegfrieda Hufnagela pod nazwą Phalaena socia. Jako miejsce typowe autor wskazał okolice Berlina w Niemczech. W 1775 roku ten sam gatunek opisany został z Wiednia przez Johanna N.C.M. Denisa i Ignaza Schiffermüllera jako Noctua conformis^[2].

Motyl ten osiąga od 41 do 48 mm rozpiętości skrzydeł^[3]. Ma stosunkowo dużą głowę z dobrze wykształconą ssawką, dużymi oczami złożonymi i dość szerokim czołem porośniętym włosowatymi łuskami. Wierzch tułowia porastają włosowate i łopatowate łuski, spiętrzające się na przedzie w podłużny czub. Skrzydło przednie jest długie i wąskie, długości od 20 do 23 mm^[4]. Tło ma ciemnoszare z czerwonym nalotem w polu środkowym^[3][4]. Plamka okrągła ma ten sam kolor co tło skrzydła^[4]. Plamka nerkowata jest bardzo duża i ubarwiona czerwonobrunatnie. Lekko wygięta smuga nasadowa jest tak samo wyraźna jak czarna kreska między plamką czopkowatą a zewnętrzną^[3]. Przepaski poprzeczne skrzydła są słabo zaznaczone, a obrzeżenie jego zewnętrznego brzegu jest co najwyżej niewyraźnie zaznaczone. Skrzydło tylne ma zaokrąglony zarys i czerwonawą stronę spodnią^[4]. Włoskowate łuski na odwłoku tworzą ciemno zabarwiony czubek^[3][4].

Owad ten zamieszkuje drzewostany na stanowiskach wilgotnych. Zasiedla lasy liściaste i mieszane, najchętniej w dolinach strumieni, nad rzekami, jeziorami i na mokradłach^[5][1][3]. Owady dorosłe pojawiają się w sierpniu lub wrześniu i pozostają aktywne do października. Są stadium zimującym. Wybudzają się wczesną wiosną i przeżywają do maja^[4][1][5][3]. Żerowanie gąsienic odbywa się od kwietnia lub maja do czerwca lub lipca^[3][4][5]. Są foliofagami. Najchętniej żerują na olszy czarnej i olszy szarej^[2][5], ale wśród ich roślin żywicielskich wymienia się także brzozy^[4], dęby, topole i wierzby^[3]. Młodsze gąsienice całą dobę przebywają na spodniej stronie liści. Starsze żerują głównie nocą, a część z nich kryje się za dnia pod mchem lub odstającą korą na pniu drzewa^[5].

Gatunek palearktyczny^[2]. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Andory, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburgu, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Mołdawii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Macedonii Północnej oraz europejskiej części Rosji^[6]. W Azji zamieszkuje północną Turcję, Syberię^[5], Ałtaj i zachodnie Chiny^[4]. Swym zasięgiem omija większą część rejonu śródziemnomorskiego^[5].

Motylowi temu zagraża utrata wilgotnych siedlisk wskutek działań prowadzonych w ramach gospodarki rolnej i leśnej oraz wskutek przeznaczania ich pod zabudowę^[5].