Drobnołuszczak żółtawy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	łuskowcowate
Rodzaj	drobnołuszczak
Gatunek	drobnołuszczak żółtawy
Nazwa systematyczna
Pluteus leoninus (Schaeff.) P. Kumm Führ. Pilzk. (Zerbst): 98 (1871)
Multimedia w Wikimedia Commons

Drobnołuszczak żółtawy (Pluteus leoninus (Schaeff.) P. Kumm) – gatunek grzybów należący do rodziny łuskowcowatych (Pluteaceae)^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pluteus, Pluteaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1774 r. Jacob Christian von Schaeffer nadając mu nazwę Agaricus leoninus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. Paul Kummer, przenosząc go do rodzaju Pluteus^[1].

Niektóre synonimy nazwy naukowej^[2]:

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten wcześniej opisywany był jako rumieniak jaskrawy, łuskowiec jaskrawy, bedłka jaskrawa, łuskowiec żółtawy i łuskowiec żółty^[3].

Kapelusz

Średnica 3–6 cm, za młodu dzwonkowaty, potem szerokostożkowaty z garbem, w końcu spłaszczony. Brzeg delikatnie prążkowany^[4]. Powierzchnia o barwie cytrynowożółtej, złocistej, żółtobrązowawej, u młodych okazów w środkowej części pokryta drobnymi, wyprostowanymi łuseczkami, które podczas dojrzewania owocnika przylegają do powierzchni, przez co staje się ona aksamitna^[5].

Blaszki

Mają szerokość do 0,7 cm, są dość gęste, nieco wybrzuszone, zazwyczaj wolne, czasami nieco przyrośnięte. W młodych owocnikach są białe, później różowe, w końcu żółtobrązowe lub różowołososiowe^[5].

Trzon

Wysokość 4–6 cm, grubość 0,2–0,8 cm, walcowaty z niewielkim zgrubieniem u podstawy, początkowo pełny, później pusty. Powierzchnia biała, tylko w dolnej części często żółtobrązowawa, delikatnie jedwabisto prążkowana. Podstawa trzonu zazwyczaj pokryta jest drobnymi łuseczkami^[5].

Miąższ

Biały z żółtawym odcieniem, wodnisty, cienki. Smak nieco kwaskowaty, zapach podobny do rzodkwi^[5].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki szerokoelipsowate lub kuliste, o rozmiarach 6–8 × 5–6,5 μm. Dość licznie występują bezbarwne, wąskowrzecionowate (czasami także maczugowate) cheilocystydy o wąsko wydłużonym szczycie, zwężonej podstawie i rozmiarach 33–75 × 8–25 μm. Pleurocystydy są mniej liczne, szerokostożkowate lub wrzecionowate. Mają rozmiar 35–80 × 9–30 μm. W młodych owocnikach żółty pigment występuje zarówno wewnątrz komórek, jak i pomiędzy nimi. Końcowe strzępki łuseczek pokrywających skórkę kapelusza są długie, wrzecionowate, rzadko septowane. Mają szerokość 6–12 μm i zawierają wewnątrz żółtawobrązowy pigment (widoczny tylko w świeżych okazach)^[5]. W skórce kapelusza występują pileocystydy^[6].

W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, występuje od Półwyspu Iberyjskiego po Islandię i Skandynawię. Występuje także lokalnie w Ameryce Północnej oraz w Korei i Japonii^[7]. W Polsce jest niezbyt częsty^[5].

Owocniki występują od maja do października pojedynczo, rzadko po kilka w lasach liściastych i mieszanych^[5]. Rozwija się na martwym drewnie, głównie drzew liściastych, rzadziej iglastych, szczególnie na drewnie buków. Dość często owocniki wyrastają na drewnie zagrzebanym w ziemi, co sprawia wrażenie, jak gdyby wyrastały na ziemi^[4].

Saprotrof, grzyb niejadalny^[4].

Dzięki charakterystycznej, jaskrawej barwie jest łatwo odróżnialny od innych gatunków. Podobny jest tylko drobnołuszczak żółtonogi (Pluteus romellii), ale ma kapelusz oliwkowobrązowy, a na środku brązowy^[4].