Edward z Middleham

Wyobrażenie księcia Edwarda – reprodukcja pokolorowana fragmentu rysunku z XV-wiecznego Rous Roll Johna Rousa(inne języki)
Książę Walii Hrabia Chester
Okres	od 24 sierpnia 1483 do 9 kwietnia 1484
Dane biograficzne
Dynastia	Yorkowie
Miejsce urodzenia	Middleham
Data śmierci	9 kwietnia 1484
Ojciec	Ryszard III York
Matka	Anna Neville
Multimedia w Wikimedia Commons

Edward z Middleham (zm. 9 kwietnia 1484) – syn króla Anglii Ryszarda III Yorka, książę Walii i następca tronu (1483–1484).

Był jedynym dzieckiem Ryszarda i jego małżonki Anny Neville^[1]. Dokładna data jego narodzin nie jest znana. Za prawdopodobną przyjmowano rok 1473^[2] lub bardziej konkretnie grudzień tego roku^[3], ale również wiosnę 1476 roku^[4]. Podaje się także orientacyjnie, że przyszedł na świat w przedziale lat 1474–1476^[5]. Imię otrzymał na pamiątkę swego stryja, panującego wówczas króla Edwarda IV^[6].

Miejscem urodzenia był zamek Middleham, stąd wziął się jego przydomek. Tam też się wychowywał i spędził większość swojego życia. Od niemowlęctwa jego opiekunką była niejaka Jane Collins, natomiast kształceniem zajmował się mistrz Richard Bernall^[7]. 15 lutego 1478 roku nadano chłopcu tytuł hrabiego Salisbury^[8], który przeszedł na niego po straceniu stryja, Jerzego księcia Clarence^[9]. Edward był dzieckiem słabego zdrowia, przez co rzadko opuszczał Middleham^[10]. Dlatego też nie przybył z matką do Londynu w czerwcu 1483 roku, kiedy jego ojciec objął godność lorda protektora przy małoletnim bratanku Edwardzie V, nie było go też w stolicy, gdy niedługo potem Ryszard przejął tron, a następnie koronował się na króla (6 lipca 1483)^[11].

Jeszcze w czerwcu ojciec nadał mu tytuł księcia Kornwalii^[8], zaś 19 lipca 1483 roku, na dzień przed rozpoczęciem objazdu królestwa, godność namiestnika Irlandii, która w dynastii Yorków była zwyczajowo przyznawana następcy tronu^[12]. W sierpniu, w trakcie podróży po Anglii, w Warwick monarsza para udzielała audiencji hiszpańskiemu posłowi Graufidiusowi de Sasiola^[13], w trakcie której padła propozycja małżeństwa między ich synem a jedną z infantek, córek Izabeli Kastylijskiej i Ferdynanda Aragońskiego^[14].

Około 19 sierpnia Edward opuścił Middleham, by spotkać się z rodzicami w trakcie ich objazdu. Ze względu na delikatne zdrowie nie podróżował konno, lecz kolaską. W drodze prawdopodobnie zatrzymał się w Yorku^[a], a zapewne 24 sierpnia w Pontefract dołączył do dworu królewskiego. Wówczas to Ryszard III nadał mu tytuły księcia Walii i hrabiego Chester^[15].

Rodzina monarsza 30 lub 31 sierpnia uroczyście wjechała do Yorku, a ciepłe przyjęcie, jakiego doznała, wpłynęło na decyzję króla, by oficjalną inwestyturę syna na księcia Walii zorganizować właśnie w tym mieście. Poprzedzona barwnymi uroczystościami odbyła się 8 września w katedrze i miała wyjątkowo bogatą oprawę, tak że w części Anglii odebrano to wydarzenie jako powtórną koronację Ryszarda III i Anny^[16]. 20 września młody książę, wraz z matką, wyruszył w drogę powrotną do Middleham^[17]. Obawy związane z długą podróżą i jego zdrowiem sprawiły, że nie przybył do Londynu na święta Bożego Narodzenia 1483 roku^[18].

Oficjalne uznanie Edwarda za następcę tronu zostało uchwalone przez parlament w lutym 1484 roku^[19]. W trakcie jego obrad, na specjalnej ceremonii, Ryszard III odebrał od lordów przysięgę uznania syna za władcę w przypadku gdyby coś mu się stało^[20].

Jednak niedługo później książę zmarł. Wedle relacji Kroniki z Croyland(inne języki) miał zachorować podczas pobytu z rodzicami w Nottingham na początku 1484 roku^[3]. Podaje się jednak także, iż chorował krótko^[21]. Zmarł 31 marca^[3] lub 9 kwietnia tego samego roku^[b][22]. Wiadomość o tym dotarła na dwór królewski około połowy miesiąca^[23]. Jak zapisano w Kronice z Croyland: „Można było widzieć […] jego ojca i matkę od zmysłów odchodzących po tym nagłym ciosie”^[24]. Przypuszczalnie śmierć chłopca została uznana przez część mieszkańców Anglii – szczególnie przeciwników króla – za karę, jaką Bóg wymierzył Ryszardowi III za zamordowanie bratanków, zdetronizowanego Edwarda i jego młodszego brata Ryszarda, a zarazem potwierdzenie, że dopuścił się tego czynu^[25].

Podaje się, że Edward z Middleham był jedynym księciem Walii, który nie został pogrzebany w Londynie^[3]. Jednak miejsce jego spoczynku pozostaje kwestią niejasną. Przez dłuższy czas przyjmowano, że prawdopodobnie został pochowany w kościele św. Heleny i Krzyża Świętego(inne języki) w Sheriff Hutton, jeden z zachowanych tam nagrobków traktowano jako jego^[26]. Po odrzuceniu tej koncepcji, jako właściwe miejsce pochówku, w oparciu o relację Johna Rousa(inne języki), wskazywano Middleham, przy czym raczej myślano o kościele kolegiackim w samym mieście, nie zaś o terenie zamku. Za prawdopodobne, lecz bez potwierdzenia w dokumentach, uznaje się także pochowanie go w katedrze w Yorku, przy której Ryszard III planował ufundować kolegium dla stu księży i gdzie być może sam chciał spocząć^[5].

• Peter Hammond: Edward of Middleham (Son). Richard III Society. [dostęp 2023-07-14]. (ang.).
• Dan Jones: Wojna dwóch róż. Upadek Plantagenetów i triumf Tudorów. przeł. Iwona Michałowska-Gabrych. Wyd. I. Kraków: Wydawnictwo Astra, 2018. ISBN 978-83-65280-39-8.
• Paul Murray Kendall: Ryszard III. przeł. Krystyna Jarasz-Dąbska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1980, seria: Biografie Sławnych Ludzi. ISBN 83-06-00406-X.
• Kenneth J. Panton: Historical Dictionary of the British Monarchy. Lanham: Scarecrow Press, 2011. ISBN 0-8108-5779-0. [dostęp 2023-12-01].
• Alison Weir: Britain’s Royal Families: The Complete Genealogy. London: Random House, 2011. ISBN 1-4464-4911-4. [dostęp 2023-12-01].
• Alison Weir: Ryszard III i książęta w Tower. przeł. Magdalena Loska. Wyd. I. Kraków: Wydawnictwo Astra, 2015. ISBN 978-83-89981-82-0.