Erazm Łobaczewski

Erazm Łobaczewski (1868)
Data i miejsce urodzenia	28 maja 1835 Pilzno
Data i miejsce śmierci	9 sierpnia 1899 Zagórz
Zawód, zajęcie	adwokat
Tytuł naukowy	doktor
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski
Rodzice	Wawrzyniec, Apolonia
Małżeństwo	Władysława z d. Ritterschild
Dzieci	Stanisław, Zygmunt, Wawrzyniec, Maria
Multimedia w Wikimedia Commons

Erazm Łobaczewski

Data urodzenia	1835
Data śmierci	9 sierpnia 1899
Burmistrz Sanoka
Okres	od 14 marca 1867 do 1 listopada 1868
Poprzednik	Jerzy Rapf
Następca	Jan Okołowicz
Burmistrz Przemyśla
Okres	od 1870 do 1872
Poprzednik	Ignacy Frankowski
Następca	Jan Zezulka
Multimedia w Wikimedia Commons

Erazm Antoni Łobaczewski^[a] herbu Jastrzębiec (ur. 28 maja 1835 w Pilzno, zm. 9 sierpnia 1899 w Zagórzu) – doktor praw, adwokat, burmistrz Sanoka i Przemyśla, właściciel Zagórza, działacz społeczny.

Erazm Antoni Łobaczewski wywodził się z rodu Łobaczewskich herbu Jastrzębiec, używających przydomku „Wnuczek”^[1][2]. Urodził się 28 maja 1835 w Pilznie^[3] w polsko-austriackiej rodzinie we Lwowie, był synem Wawrzyńca Hipolita^[4][5] i Apolonii z domu Aliser. Miał brata Ignacego Leonarda (radca C. K. Wyższego Sądu Krajowego, zm. 1900^[6][7]), wraz z którym w 1896 otrzymał od cesarza Franciszka Józefa zatwierdzenie staropolskiego szlachectwa^[8][9].

Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego uzyskując tytuł naukowy doktora praw. 30 października 1861 został mianowany adwokatem w Złoczowie^[10]. Następnie przybył do Sanoka i od około 1865 był tam adwokatem^[11]. W 1867 został radnym w Sanoku, 14 marca 1867 został wybrany zwierzchnikiem gminy miejskiej^[12] tj. przewodniczącym Rady Miasta (burmistrzem Sanoka)^[13][14][15]. W okresie pełnienia urzędu, Rada Miasta uchwaliła, że „językiem urzędowym Zwierzchności Miasta Sanoka i Rady Miejskiej jest język polski”. Burmistrz Łobaczewski wprowadził regulamin policyjny porządku i czystości w mieście ustanawiając policję miejską. Pod jego kierownictwem wytyczono i nazwano 24 ulice i 5 placów miejskich. Z jego inicjatywy powstały również: Czytelnia Miejska, w 1867 Fundusz Pożyczek dla Rzemieślników (został jego prezesem^[16]) oraz Towarzystwo Oszczędności. Łobaczewski był również prezesem zarządu oddziału (filii) sanockiego Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego w Sanoku do 1868^[17]. Jego pracę w samorządzie doceniły władze krajowe we Lwowie powołując go w 1868 na urząd radcy prawnego w Urzędzie Namiestnikowskim. Wówczas ustąpił z posady burmistrza Sanoka. Po złożonej rezygnacji uchwałą Rady Miejskiej z 29 października 1868 został uwolniony z urzędu naczelnika miasta z dniem 1 listopada 1868^[18] (jego następcą został dotychczasowy zastępca, Jan Okołowicz)^[19]. W uznaniu zasług dla Sanoka uchwałą Rady Miejskiej z 23 grudnia 1868 przyznano mu tytuł honorowego obywatela^[20]. Był wybierany do Rady c. k. powiatu sanockiego: 10 października 1867 jako przedstawiciel gmin miejskich, pełnił funkcję zastępcy prezesa wydziału^[21][22], w 1877 wybrany z grupy większych posiadłości^[23], w wyborze uzupełniającym w sierpniu 1888 wybrany z grupy miast^[24][25], później ponownie wybrany z grupy gmin miejskich, pełnił funkcję zastępcy członka wydziału (1890)^[26]. 1 kwietnia 1869 Rada Miejska w Sanoku uchwaliła wydać mu pełnomocnictwo do zastępowania miasta i zatwierdziła go na urzędzie syndyka miasta^[27].

Od stycznia 1869 przeniósł swoją działalność adwokacką do Przemyśla^[28] i tam funkcjonował jako adwokat^[29]. Był jednym z inicjatorów, a następnie członkiem Zarządu powołanego w 1872 roku Towarzystwa Prawniczego w Przemyślu^[30]. W Przemyślu został wybrany członkiem rady miejskiej, a w latach 1870-1872 pełnił urząd burmistrza Przemyśla^[31][32].

Był członkiem reprezentacji Sanoka, która w 1880 spotkała się z podróżującym po Galicji cesarzem Austrii Franciszkiem Józefem I w Krakowie i we Lwowie^[33]. Był doradcą prawnym Kolei Łupkowskiej, przebiegającej przez Przełęcz Łupkowską jako część Pierwszej Węgiersko-Galicyjskiej Kolei Żelazna. W 1886 ponownie przeniósł się do Sanoka. Został tam radnym miejskim. W 1888 otworzył w Sanoku kancelarię adwokacką^[34][35] (praktykantem był w niej Natan Nebenzahl^[36]). W Radzie Miejskiej był wybierany asesorem 14 sierpnia 1890^[37][38][39], 19 stycznia 1893^[40]. Jako adwokat pracował przy C. K. Sądzie Powiatowym od 1886^[41], następnie przy ustanowionym tamże w 1887 C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku^[42][43]. 9 września 1889 został członkiem wydziału założonego wówczas w Sanoku oddziału Towarzystwa Prawniczego^[44]. Należał do Przemyskiej Izby Adwokatów^[45][46]. Był członkiem i zastępcą prezydenta rady dyscyplinarnej Izby Adwokatów Przemysko-Samborsko-Sanockiej^[47]. Od około 1890 do około 1897 był zastępcą burmistrza Sanoka, Cyryla Jaksa Ładyżyńskiego^[48].

W latach 70. XIX wieku nabył od rodziny Rylskich wsie Zagórz i Wielopole. Słynął z dobroczynności. Był patronem kościoła parafialnego w Zagórzu, wspierał finansowo miejscową szkołę powszechną. Wyjednał u władz krajowych we Lwowie zgodę na otwarcie gimnazjum męskiego w Sanoku, a następnie wyłożył sporą sumę pieniędzy na budowę budynku szkoły. Jako posiadacz dóbr tabularnych był uprawniony do wyboru posła na Sejm Krajowy w kurii wielkich posiadłości okręgu wyborczego sanockiego: w 1884 jako właściciel Zagórza, Klasztornego i Wielopola)^[49], w 1893 jako właściciel Zagórza i Klasztornego^[50][51].

Został członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”^[52] oraz członkiem zwyczajnym Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego^[53]. Działał w Towarzystwie „Kasyno” w Sanoku^[54]. Według relacji z 1870 w Płowcach pod Sanokiem działała tzw. „spółka adwokacka” (dr Seweryn Popiel, dr Erazm Łobaczewski i inni), ukierunkowana na wydobycie nafty^[55]. Był członkiem przedsiębiorstwa Gwarectwo Naftowe „Kraków”^[56].

Jego żoną była Władysława Marianna (córka Franciszka Ritterschilda i Franciszki z domu Kostrzyckiej)^[57]. Ich dziećmi byli: Stanisław (ur. 1866^[57], prawnik)^[58], Zygmunt (1869-, pułkownik kawalerii Wojska Polskiego, Wawrzyniec (1875-1940, pułkownik kawalerii Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej^[59][60]), Maria Celestyna Helena. Dobra w Zagórzu posiadali synowie Stanisław (ok. 1905 – 531,7 ha^[61])^[62][63], następnie Zygmunt i wspólnicy (w 1911 – 525 ha^[64])^[65][66][67].

Od 1897 Erazm Łobaczewski chorował i wówczas przeniósł się do swojego majątku w Zagórzu. Tam zmarł 9 sierpnia 1899 w wieku 64 lat. Jego pogrzeb odbył się 12 sierpnia 1899 w kościele parafialnym w Zagórzu. Grobowiec rodziny Łobaczewskich znajduje się na Starym Cmentarzu w Zagórzu.

• Liber Baptisorum, Liber Copulorum, Liber Mortuorum parafii rzymskokatolickiej w Zagórzu, manuskrypty w jęz. łacińskim, Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu
• Adam Boniecki: Herbarz polski. T. 15: Liwscy – Łopuscy. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1912, s. 1-396.
• Kronika. Zmarli. „Echo Przemyskie”. Nr 65, s. 3, 13 sierpnia 1899. 
• Jerzy Tarnawski. Doktor Erazm Łobaczewski właściciel Zagórza. „Verbum”. Nr 10 (104), s. 8-9, Sanok: 2012. Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu. 
• Edward Zając. Poczet burmistrzów Sanoka. Dr Erazm Łobaczewski 1867–1868. „Tygodnik Sanocki”. Nr 26 (190), s. 6, 30 czerwca 1995. 
• Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka. Kraków: Secesja, 1995. ISBN 83-86077-57-3. Brak numerów stron w książce
• Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 93-95. ISBN 83-909787-0-9.
• Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 15-17. ISBN 83-909787-8-4.
• Edward Zając, Pierwszy z wielkich, Tygodnik Sanocki, nr 48 (577) z 29 listopada 2002, s. 6.
• Franciszek Oberc. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Burmistrzowie Sanoka (przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej, naczelnicy). „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 339, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 

• Słowo Dra Łobaczewskiego przy otwarciu Czytelni Miejskiej w Sanoku na dniu 16 grudnia 1866 (sanockabibliotekacyfrowa.pl)