HSK Orion

Historia
Stocznia	Blohm & Voss, Hamburg
Położenie stępki	1930
Wodowanie	1930
III Rzesza
Nazwa	Kurmark
Wejście do służby	1931
Kriegsmarine
Nazwa	Orion Hektor Orion
Wejście do służby	9 grudnia 1939
Wycofanie ze służby	4 maja 1945
Zatopiony	4 maja 1945 po kilkukrotnym trafieniu bombami, gdy był w drodze do Kopenhagi
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	15 700 ton (7 021 BRT)
Długość	148 m
Szerokość	18,6 m
Zanurzenie	8,2 m
Napęd
turbiny parowe (Blohm + Voss) (silniki używane wcześniej na liniowcu „New York”), jedna śruba, 4 kotły, 6 200 shp (4.557 MW)
Prędkość	14,8 węzłów
Zasięg	18 000 mil morskich przy prędkości 10 węzłów
Uzbrojenie
(1939) 6 × 155 mm L/45 C13 (zdjęte z pancernika „Schleswig-Holstein”) 1 x 75 mm L/33 Schneider/Creuznot 2 x 37 mm 4 x 20 mm wyrzutnie torped 6 x 533 mm, 228 min EMC
Wyposażenie lotnicze
1 Arado Ar 196 A-1
Załoga	356 (zmienna)

HSK Orion (HSK1, „Schiff 36”) – niemiecki krążownik pomocniczy (rajder) Kriegsmarine okresu II wojny światowej. Zbudowany w latach 1930-31 jako frachtowiec „Kurmark” został zarekwirowany przez Kriegsmarine w momencie wybuchu II wojny światowej. Wszedł do służby 9 grudnia 1939. Royal Navy nadała mu oznaczenie Raider A.

Budowa frachtowca „Kurmark” dla HAPAG rozpoczęła się w 1930 roku w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu. Aby zmniejszyć koszty użyto silniki z liniowca „New York”. To okazało się być złą decyzją i statek do końca służby był trapiony przez problemy z napędem.

Po wybuchu wojny niemiecki sztab Kierownictwa Wojny Morskiej (Seekriegsleitung) stwierdził, że Kriegsmarine jest źle przygotowana do wojny rajderskiej. Operacje niemieckich krążowników pomocniczych w czasie I wojny światowej były oceniane jako wielki sukces wpływający na zakłócenia w brytyjskim ruchu statków na całym świecie. Jednak stwierdzono, że ich wpływ na nowy konflikt będzie mniejszy i zaaprobowano jedynie mały projekt przeróbki statków handlowych na krążowniki pomocnicze. Wprowadzanie w życie tego projektu rozpoczęto 5 września 1939.

Pierwszymi dwoma statkami zarekwirowanymi do tego celu były „Kurmark” (przyszły „Orion”) i „Neumark” (przyszły „Widder"). Przebudowę rozpoczęto natychmiast.

Jako jeden z pierwszych niemieckich rajderów „Orion” opuścił Niemcy 6 kwietnia 1940. Jego dowódcą był Korvettenkapitän (później Fregattenkapitän) Kurt Weyher. Patrolował południowy Atlantyk udając neutralną jednostkę. W drodze zaatakował i zatopił statek „Haxby”.

W marcu 1940 „Orion” okrążył przylądek Horn i przeszedł na Pacyfik. Wszedł na wody otaczające Nową Zelandię w czerwcu 1940 i postawił miny w pobliżu Auckland w nocy 13/14 czerwca 1940, z których jedna zatopiła liniowiec pasażerski „Niagara” pięć dni później.

Dwa inne statki, dwa trawlery i pomocniczy trałowiec weszły na miny postawione przez „Oriona”.

Rajder następnie działał na Oceanie Indyjskim i Pacyfiku atakując kolejne 4 jednostki. Jedną wysłał do okupowanej Francji jako pryz, inne zatopił.

20 października 1940 spotkał się z rajderem „Komet” i statkiem zaopatrzeniowym „Kulmerland”. Operując razem zaliczyły one zatopienie kolejnych 7 statków, z których największy był liniowiec „Rangitane”.

Kolejne 6 miesięcy spędzone na Oceanie Indyjskim zaowocowały tylko jedną dalszą ofiarą: SS „Chaucer” w lipcu 1941.

„Orion” wrócił do Bordeaux w okupowanej Francji 23 sierpnia 1941. Rejs trwał 510 dni, w jego trakcie okręt przepłynął 127 337 mil morskich, zatopił 10 statków o łącznym tonażu 62 915 BRT i dwa kolejne (razem 21 125 BRT) we współpracy z „Kometem”.

Po wycofaniu ze służby jako rajder jednostkę przemianowano na „Hektor” w 1944 i użytkowano jako szkolny okręt artyleryjski. W styczniu 1945 ponownie zmieniono jego nazwę na „Orion” i użyto do transportu uchodźców z niemieckich wschodnich prowincji (Prusy Wschodnie) przez Bałtyk do portów północnych Niemiec i okupowanej Danii. W drodze do Kopenhagi 4 maja 1945 statek został trafiony bombami koło Swinemünde (Świnoujścia) i zatonął. Z ponad 4000 ludzi, którzy wtedy byli na pokładzie, zginęło 150 osób. Kadłub złomowano w 1952 roku.

Zatopione przez „Oriona”:

• 24.04.1940 „Haxby” 5 207 BRT
• 19.06.1940 „Tropic Sea” 8 750 BRT
• 16.08.1940 „Notou” 2 489 BRT
• 20.08.1940 „Turakina” 9 691 BRT
• 14.10.1940 „Ringwood” 7 203 BRT
• 29.07.1941 „Chaucer”

Zatonęły na minach położonych przez „Oriona”:

• 19.06.1940 „Niagara” 13 415 BRT
• czerwiec 1940 „Puriri” 927 BRT
• czerwiec 1940 „Port Bowen” 8 276 BRT
• czerwiec 1940 „Britannic” 1 500 BRT

We współudziale z HSK „Komet”:

• 25.11.1940 „Holmwood” 546 BRT
• 27.11.1940 „Rangitane” 16 712 BRT
• 06.12.1940 „Triona” 4 413 BRT
• 07.12.1940 „Vinni” 5 181 BRT
• 07.12.1940 „Komata” 3 900 BRT
• 08.12.1940 „Triadic” 6 378 BRT
• 08.12.1940 „Triaster” 6 032 BRT

• August K. Muggenthaler: Das waren die deutschen Hilfskreuzer 1939–1945. Stuttgart: Motorbuch Verlag. ISBN 3-87943-261-9. Brak numerów stron w książce
• August Karl Muggenthaler: German Raiders of World War II. 1977. ISBN 0-7091-6683-4. Brak numerów stron w książce
• Paul Schmalenbach: German Raiders 1895–1945. 1977. ISBN 0-85059-351-4. Brak numerów stron w książce
• Stephen Roskill: The War at Sea 1939–1945 Volume I. 1954. Brak numerów stron w książce
• New Zealand Official War History: The German raider Orion

• www.bismarck-class.dk. bismarck-class.dk. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-10)].
• www.german-navy.de/