Inspektorat Graniczny nr 12 – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[1]. Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawach organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski zatwierdził dyslokację, granice i strukturę inspektoratu granicznego nr 12 „Ostrów”^[2]. Rozkazem nr 4 z 17 grudnia 1934 roku w sprawach [...] zarządzeń organizacyjnych i zmian budżetowych, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski wyłączył komisariat „Laski” z Inspektoratu Granicznego „Ostrów” i przydzielił do Inspektoratu Granicznego „Wieluń”^[3]. Rozkazem nr 2 z 30 listopada 1937 roku w sprawach [...] przeniesienia siedzib i likwidacji jednostek, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski zniósł posterunek SG „Odolanów”^[4]. Tym samym rozkazem utworzył placówki II linii „Konin” podległą Inspektoratowi Okręgowemu^[4]. Rozkazem nr 2 z 8 września 1938 roku w sprawie terminologii odnośnie władz i jednostek organizacyjnych formacji, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski nakazał zmienić nazwę Inspektoratu Granicznego „Ostrów” na Obwód Straży Granicznej „Ostrów”^[5].

Dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski swoim rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawach organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego określił granice inspektoratu granicznego: od północy: placówka Straży Granicznej „Zmysłowo” wyłącznie, od południa: placówka Straży Granicznej „Proszów” włącznie^[2]. Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 roku w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski zatwierdził granice inspektoratu granicznego: od północnego wschodu: granica Inspektoratu Granicznego Leszno, od północnego zachodu: placówka Straży Granicznej I linii „Siemianice” włącznie^[6].

Sąsiednie inspektoraty:

• Inspektorat Graniczny „Leszno” ⇔ Inspektorat Graniczny „Wieluń” − 1928

Organizacja inspektoratu w kwietniu 1928^[10]:

• komenda − Ostrów Wielkopolski
• komisariat Straży Granicznej „Krotoszyn”
• komisariat Straży Granicznej „Odolanów”
• komisariat Straży Granicznej „Sośnie”
• komisariat Straży Granicznej „Słupia”

Organizacja inspektoratu w styczniu 1930^[11]:

• komenda − Ostrów
• 1/12 komisariat Straży Granicznej „Krotoszyn”
• 2/12 komisariat Straży Granicznej „Sośnie”
• 3/12komisariat Straży Granicznej „Kobyla Góra”
• 4/12komisariat Straży Granicznej „Bralin”
• 5/12komisariat Straży Granicznej „Rychtal”
• 6/12 komisariat Straży Granicznej „Laski”

• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Mariusz Kaśkosz: Straż Graniczna Inspektoratu Granicznego Wronki w latach 1928-1937: ze wspomnień strażnika Jana Nocunia. Czarnków: Wydawnictwo Nadnoteckie Echa, 2015. ISBN 83-87424-77-3.
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Kronika Inspektoratu Granicznego „Ostrów” w latach 1932–1933 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.190/411.)
• Muzeum Polskich Formacji Granicznych – Leon Baziulewicz. [dostęp 2017-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-17)].
• Rozkazy Komendy Głównej Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.187/30 do 187/41.)