Król Franków Zachodnich | |
Okres |
od sierpień 843 |
---|---|
Koronacja |
6 czerwca 848 |
Poprzednik | |
Następca | |
Cesarz rzymski | |
Okres |
od 25 grudnia 875 |
Koronacja |
29 grudnia 875 |
Poprzednik | |
Następca | |
Król Dolnej Burgundii | |
Okres |
od 875 |
Poprzednik | |
Następca | |
Król Prowansji | |
Okres |
od 875 |
Poprzednik | |
Następca | |
Król Włoch | |
Okres |
od 875 |
Poprzednik | |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Dynastia | |
Data urodzenia |
13 czerwca 823 |
Data śmierci |
5 lub 6 października 877 |
Ojciec | |
Matka | |
Żona |
Ermentruda |
Dzieci |
Karol II Łysy, fr. Charles II le Chauve (ur. 13 czerwca 823 we Frankfurcie nad Menem, zm. 5 października lub 6 października 877) – król zachodniofrankijski od 843, król Italii od 876, cesarz rzymski od 875, syn Ludwika I Pobożnego (778–840), pierwszy z dynastii Karolingów francuskich.
Ludwik I Pobożny na rok przed swą śmiercią dokonał podziału Cesarstwa Franków pomiędzy swych trzech synów: Lotara, Ludwika i Karola. Kierując się zasadą senioratu jeszcze za życia ustanowił najstarszego syna Lotara cesarzem, obaj pozostali mieli być tylko królami. Jednak gdy umarł, oni sami, po długich targach i kompromisach, dokonali ostatecznego podziału Królestwa i władzy, zawierając w 843 r. tzw. Traktat z Verdun, proklamację zgody trzech braci gwarantującą ich współpracę i wzajemną pomoc. Koronacja Karola II odbyła się w Orleanie. Faktycznie traktat stał się zaczynem trwałego podziału jednolitego państwa Franków Karola I Wielkiego na przyszłe państwa narodowe.
Z cesarstwa Karolingów wyłoniły się trzy królestwa: zachodnich Franków, które objął Karol II Łysy, wschodnich Franków, przejęte przez Ludwika Niemieckiego i środkowe, rozciągające się wąskim pasem od Morza Północnego po Rzym w Italii. To środkowe królestwo przydzielone zostało Lotarowi I, który otrzymał godność cesarza. Ale po jego śmierci w 855 r. zostało dodatkowo podzielone na trzy części między jego synów. Tak więc w miejsce jednego dużego, zwartego i silnego cesarstwa Karola Wielkiego w 40 lat po jego śmierci istniało na jego terytorium pięć królestw. Były to jakby zalążki późniejszych terytoriów Francji, Niemiec oraz Niderlandów, Szwajcarii i Włoch.
W państwie zachodniofrankijskim Karola II Łysego, od początku jego powstania, nie było wewnętrznej zwartości. Poszczególne hrabstwa buntowały się i dążyły do jak największej niezależności od króla, zaś celtycka Bretania na północy i wizygocka Akwitania na południu stanowiły całkiem oddzielne księstwa. Postępowało też rozwarstwienie społeczne[1].
Karol Łysy mozolnie budował swój dwór królewski, otaczał się ludźmi kultury, filozofami, pisarzami, poetami, sam określany był jako król-filozof. W wyniku dynastycznych ruchów na mocy porozumienia w Meerssen część dziedzictwa Lotara I, dostała się Ludwikowi Niemieckiemu, zaś Karol przejął część Lotaryngii (870). Ale po śmierci Ludwika Niemieckiego w 875 r. Italia przypadła Karolowi i został on, przy wsparciu papieża Jana VIII, cesarzem rzymskim. W ten sposób zarysowała się możliwość ponownego scalenia wszystkich królestw frankijskich w jedną całość. Nie byli tym wszakże zainteresowani możnowładcy, rządzący w poszczególnych hrabstwach[2]. Jednak największą przeszkodą stały się wyniszczające najazdy Saracenów (Arabów) na Italię, wikingów (Normanów) na północne i zachodnie wybrzeża zachodniej Frankonii i Madziarów (Węgrów) od wschodu, z obszarów Panonii nad Dunajem.
Gdy Karol Łysy organizował wojskową wyprawę do Italii przeciwko Saracenom, odmówiła mu wsparcia część baronów zachodniofrankijskich i Karolingowie niemieccy, którzy wtedy zajęli całą Lotaryngię. W trakcie ekspedycji w Italii w 877 w okolicach Avrieux[3] Karol II Łysy zmarł. Cesarzem po nim został Karol Otyły (881), który przejął też całą Italię.
Królem zachodniofrankijskim został syn Karola Łysego, Ludwik II Jąkała.
W kulturze
[edytuj | edytuj kod]Mecenat
[edytuj | edytuj kod]Karol II był mecenasem sztuki, sprowadził na swój dwór wielu luminarzy kultury łacińskiej, wyrabiano tam również liczne cenne przedmioty[4]. W 846 hrabia Vivian podarował królowi wykonaną przez mnichów z klasztoru Saint-Martin w Tours Pierwszą Biblię Karola Łysego, zwaną też Biblią Viviana. Bogato zdobiona księga stanowi jedno z najlepiej zachowanych dzieł sztuki z tego okresu[5][6][7].
Gry wideo
[edytuj | edytuj kod]W serii Crusader Kings jednym z grywalnych władców jest Karol II „Łysy” Karoling, przedstawiony jako król zachodniofrankijski[8].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kapitularz z Meerssen z 847 nakazywał, by każdy wolny człowiek wybrał sobie kogoś możniejszego i został jego wasalem (Capitulaire de Meerssen).
- ↑ W 877 wyruszając do Italii Karol na żądanie hrabiów wydał kapitularz gwarantujący dziedziczność hrabstw, legalizując dotychczasową praktykę (Capitulaire de Quierzy).
- ↑ Praca zbiorowa: Oxford – Wielka Historia Świata. Średniowiecze. Na Wyspach Brytyjskich. Karolingowie. T. 16. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2006, s. 260. ISBN 83-7425-568-4.
- ↑ Karol II Łysy (król zachodniofrankijski 848–877, cesarz rzymski 875–877) [online], TwojaHistoria.pl [dostęp 2023-06-25] (pol.).
- ↑ Paul Edward Dutton , Herbert L. Kessler , The Poetry and Paintings of the First Bible of Charles the Bald .
- ↑ Vivian Bible by MINIATURIST, French [online], www.wga.hu [dostęp 2023-06-25] .
- ↑ Charles the Bald in the Vivian Bible, BnF MS Latin 1, folio 423, depicting 9th Century Carolingian Soldiers [online], warfare.gq [dostęp 2023-06-25] .
- ↑ Interesting characters – CK3 Wiki [online], ck3.paradoxwikis.com [dostęp 2023-06-25] .
- ISNI: 0000000383000710
- VIAF: 267078093, 264838906, 261988584
- ULAN: 500372808
- LCCN: n83800638
- GND: 118640119
- LIBRIS: fcrtv2rz5q8bpdv
- BnF: 120822364
- SUDOC: 027378357
- SBN: RMLV020411
- NKC: mzk20231196513
- BNE: XX1484120
- NTA: 070873208
- Open Library: OL4868738A
- PLWABN: 9810693519205606
- NUKAT: n2013011574
- J9U: 987007259760705171