Katastrofa lotnicza w Mediolanie

MD-87, uczestniczący w katastrofie (nr rej. SE-DMA). Zdjęcie wykonano na lotnisku w Zurychu, w lutym 1999 roku.
Państwo	Włochy
Miejsce	Mediolan
Data	8 października 2001
Godzina	8:10 czasu lokalnego 8:10 czasu polskiego
Rodzaj	Zderzenie samolotów
Przyczyna	Niedostateczne oznakowanie płyty lotniska oraz niedociągnięcia w strukturze organizacyjnej
Ofiary śmiertelne	118 osób (w tym 4 osoby na ziemi)
Ranni	4 osoby
1. Statek powietrzny
Typ	McDonnell Douglas MD-87
Nazwa	Lage Viking
Użytkownik	Scandinavian Airlines System
Numer	SE-DMA
Start	Mediolan
Cel lotu	Kopenhaga
Numer lotu	686
Liczba pasażerów	104 osoby
Liczba załogi	6 osób
Ofiary śmiertelne	110 osób
2. Statek powietrzny
Typ	Cessna Citation II
Użytkownik	samolot prywatny
Numer	D-IEVX
Start	Mediolan
Cel lotu	Paryż
Liczba pasażerów	2 osoby
Liczba załogi	2 osoby
Ofiary śmiertelne	4 osoby
Położenie na mapie Włoch miejsce zdarzenia
45°26′42″N 9°16′56″E/45,445000 9,282222

Wypadek lotniczy w Mediolanie – wypadek, do którego doszło na mediolańskim lotnisku Linate, 8 października 2001 roku. Samolot MD-87 linii lotniczych SAS, lot nr SK686 do Kopenhagi, zderzył się w czasie startu z odrzutowcem Cessna Citation. W wyniku zderzenia zginęły wszystkie osoby na pokładzie obu samolotów (110 na pokładzie MD-87 i 4 w Cessnie), a także 4 osoby pracujące w sortowni bagażu, w którą uderzył samolot. Jest to najtragiczniejsza katastrofa lotnicza w historii Włoch.

W dniu wypadku na lotnisku panowała gęsta mgła – widoczność nie przekraczała 50–100 m. Lotnisko nie posiadało odpowiednich systemów do kontroli kołowań samolotów po płycie lotniska – w 1998 r. został zakupiony radar do prowadzenia takiej kontroli, ale pomimo upływu 3 lat nie został on zainstalowany. Do pomocy kontrolerom służyła mapa lotniska i kartka, na której notowali położenie maszyn.

Pilot dyspozycyjnej Cessny z 4 osobami na pokładzie poprosił kontrolę naziemną o wytyczenie trasy na pas startowy. Kontroler z wieży nakazał kołowanie na północ drogą „Romeo 5" oraz zgłoszenie zatrzymania na przedłużeniu pasa 36R (tym samym omijając aktywny pas startowy). Pilot jednak błędnie skręcił w drogę „Romeo 6" prowadzącą bezpośrednio na pas startowy.

Jednym z momentów, w którym można było zapobiec wypadkowi, było zgłoszenie przez pilota Cessny minięcia drogi „Sierra 4", która nie była zaznaczona na oficjalnej mapie lotniska i o której istnieniu nie miał pojęcia kontroler. Pilot, nic nie przeczuwając, kontynuował kołowanie drogą „Romeo 6", gdy dojechał do linii postoju przed pasem skontaktował się z wieżą – jak się później okazało po raz ostatni. Zameldował, iż stoi w punkcie zatrzymania (w jego i kontrolera mniemaniu przed północną płytą postojową) i oczekuje na zezwolenie na kontynuowanie kołowania. Kontroler zezwolił na kontynuowanie kołowania po „głównej płycie postojowej” i głównej drodze kołowania” (nazwy również sprzeczne z oficjalnie obowiązującymi), jednakże w rzeczywistości Cessna wjeżdżała na pas startowy.

W tym samym momencie skandynawski MD-87 linii lotniczych SAS dostał zgodę na wjazd na pas startowy i rozpoczęcie rozbiegu od innego kontrolera. Cessna ruszyła z miejsca chwilowego postoju, kierując się nieświadoma niebezpieczeństwa dalej po drodze „Romeo 6". Gdy MD-87 osiągnął znaczną prędkość, Cessna wyjechała na pas. Piloci MD-87 widzieli Cessnę przez ułamek sekundy (prędkość MD-87 wynosiła około 75 m/s, a widoczność była na poziomie 50 m), ale nie mogli w żaden sposób zareagować. Uderzenie miało miejsce z prawej strony MD-87. Uszkodzenie przedniego, prawego i lewego podwozia oraz uszkodzenie prawego silnika spowodowały prawie natychmiastową utratę wysokości (samolot na 9 s wzniósł się w powietrze) i MD-87 uderzył w znajdującą się w okolicach końca pasa sortownię bagaży mediolańskiego lotniska. Zginęło 118 osób.

Często mówi się, że była druga katastrofa – akcja ratownicza. Dopiero pięć minut po zderzeniu na lotnisku rozległ się alarm, a po około 25 minutach znaleziono Cessnę na pasie startowym. Trzy z czterech osób na pokładzie Cessny zginęło na skutek pożaru, czyli przeżyli wypadek, ale nie dostali pomocy na czas.

Główną przyczyną wypadku był brak systemu, który monitoruje pozycje samolotów na płycie lotniska – odpowiedzialność spada tutaj na władze lotniska, które dopuściły do tego, że dostarczony 3 lata wcześniej system nie został zamontowany. Podobną winę ponosi kontroler ruchu naziemnego, który mógł kilkakrotnie zauważyć pomyłkę.

Kraj	Liczba ofiar
Włochy	64
Szwecja	20
Dania	18
Finlandia	7
Norwegia	3
Niemcy	2
Południowa Afryka	1
Rumunia	1
Wielka Brytania	1
Stany Zjednoczone	1
Razem	118

• Tabela zawiera łączną liczbę ofiar katastrofy.

• Raport włoskiej agencji Agenzia Nazionale per la Sicurezza del Volo. ansv.it. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-17)].
• Opis katastrofy na aviation-safety.net
• Zdjęcia z katastrofy. airdisaster.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-10-01)].
• https://www.dailymotion.com/video/x2hqn1w