Katastrofa lotu Armavia 967

Airbus A320, który uległ katastrofie (nr. rej. EK-32009). Zdjęcie wykonano na lotnisku Domodiedowo w Moskwie, trzy dni przed katastrofą
Państwo	Rosja
Kraj	Krasnodarski
Miejsce	Wybrzeże Rosji, 6 km od lotniska w Soczi
Data	3 maja 2006
Godzina	2:13 czasu lokalnego 23:13 czasu polskiego
Rodzaj	Zderzenie z taflą wody
Przyczyna	Złe warunki atmosferyczne, błąd załogi
Ofiary śmiertelne	113 osób
Ranni	0 osób
Statek powietrzny
Typ	Airbus A320-211
Użytkownik	Armavia
Numer	EK-32009
Start	Erywań
Cel lotu	Soczi
Numer lotu	967
Liczba pasażerów	105 osób
Liczba załogi	8 osób
Położenie na mapie Rosji miejsce zdarzenia
Położenie na mapie Kraju Krasnodarskiego miejsce zdarzenia
43°27′00″N 39°57′24″E/43,450000 39,956667

Katastrofa lotu Armavia nr 967 – wydarzyła się w nocy 3 maja 2006 roku. Rozbił się wówczas Airbus A320 należący do armeńskich linii lotniczych Armavia. Zginęło 113 osób – wszyscy na pokładzie (105 pasażerów i 8 członków załogi).

W nocy 3 maja 2006 roku, lotnisko w stolicy Armenii – Erywaniu – opuścił należący do towarzystwa lotniczego Armavia, jedenastoletni Airbus A-320-211 (nr rejestracyjny: EK-32009; do roku 2001 w liniach Ansett Australia; od lutego 2004 w liniach Armavia). Na pokładzie samolotu (rejs nr 967) znajdowała się ośmioosobowa załoga i 105 pasażerów, w tym sześcioro dzieci. Przeważającą liczbę podróżnych – 85 osób – stanowili Ormianie, 26 było obywatelami Rosji. Na pokładzie znajdowali się również: jeden obywatel Gruzji i jeden obywatel Ukrainy.

Samolot wystartował 47 minut po północy czasu moskiewskiego (1.47 czasu armeńskiego), rozpoczynając lot do rosyjskiego kurortu Soczi nad Morzem Czarnym. W okolicy Soczi piloci musieli odbyć lot w ulewie, przy bardzo małej widzialności.

Dziesięć minut po godzinie pierwszej w nocy (czasu moskiewskiego), załoga nawiązała kontakt z kontrolerami ruchu lotniczego w Soczi. Po rozmowie z kontrolą na temat pogody panującej nad lotniskiem, o 1.26 zdecydowali się przerwać rejs i zawrócić do Erywania. Cztery minuty później, załoga na powrót zapytała kontrolę z Soczi o stan pogody w okolicy lotniska. Okazało się, że widoczność wynosi 3600 m, a podstawa chmur sięga 170 m. W związku z tymi informacjami, pojawiła się kolejna zmiana planów – kontynuowanie rejsu do Soczi. Kilka chwil później, kontrolerzy zezwolili Airbusowi na zniżanie lotu do poziomu 3600 m, o godzinie drugiej zaś – do 1800 m. Stan pogodowy na ten czas był w porcie lotniczym równy z dopuszczalnymi, minimalnymi wymaganiami. Po chwili kontrolerzy zezwolili na dalsze zniżanie do 600 m. Dziesięć minut po godzinie drugiej, piloci wysunęli podwozie maszyny i zgłosili gotowość do lądowania na pasie nr 06.

Sytuacja pogodowa uległa nagłej zmianie. Widoczność znacznie się pogorszyła i w przeciągu zaledwie trzydziestu sekund, podstawa chmur zniżyła się ze 190 m do 100 m. W tym momencie kontroler uznał, iż lot nr 967 powinien zaprzestać podejścia do lądowania i nakazał pilotom wznieść się do 600 m, ze skrętem w prawo. Gdy samolot znajdował się na wysokości 300 m, wykonując skręt ze wzniesieniem o kolejne 150 m, wydarzyła się tragedia: prędkość samolotu błyskawicznie zmalała, a maszyna rozpoczęła upadek do morza. O 2.13 znikła z ekranów radarów.

Pierwsze relacje telewizyjne ukazywały jedynie kilka szczątków, unoszących się na wodach Morza Czarnego. Odrzutowiec runął do wody w odległości 6 km od portu lotniczego Adler/Soczi, a jego szczątki osiadły na głębokości 700 m. Ekipy poszukiwawcze odnalazły m.in. fragmenty bagażu i kamizelki ratunkowe, unoszące się na powierzchni. Jednym z większych fragmentów był – przetransportowany do Soczi – statecznik pionowy z widniejącymi nań symbolami linii Armavia.

Sztormowa pogoda znacznie utrudniała prace wydobywcze. Jednak pierwsze ciała odnaleziono tuż po rozpoczęciu akcji. Nawet, gdyby ktoś przetrwał pierwsze uderzenie w powierzchnię wody, to najprawdopodobniej nie przeżyłby burzliwej, sztormowej nocy. Żadne z odnalezionych ciał nie miało założonej kamizelki ratunkowej, co było pierwszym sygnałem, że katastrofa wydarzyła się nagle i niespodziewanie.

Badanie przyczyn katastrofy prowadził rosyjski Międzypaństwowy Komitet Lotniczy (MAK)^[1].

Jak wykazała symulacja rejsu nr 967, lot do 17 sekund przed kolizją z wodą przebiegał bez zakłóceń. Według komisji, podczas wykonywania wznoszenia ze skrętem w prawo, kapitan nie nadzorował ruchów samolotu wokół osi podłużnej i poprzecznej. Co więcej drugi pilot nie sprawdzał parametrów lotu podczas wykonywania tego ruchu. W dodatku, jak stwierdziła komisja, czynności wykonywane przez załogę w ciągu ostatnich minut lotu były nieskoordynowane, a chaotyczne polecenia kontroli lotów dodatkowo pogłębiły panujące w kokpicie zamieszanie i nerwową sytuację. Niewątpliwie pogoda także miała wpływ na zaistniałą sytuację – w Soczi panowały złe warunki pogodowe i załoga musiała podchodzić do lądowania dwukrotnie.

Linie lotnicze Armavia nie zgodziły się z wnioskiem Międzypaństwowego Komitetu Lotniczego, że winę za katastrofę ponosi załoga samolotu^[1]; jeden z członków armeńskiego Centralnego Zarządu Lotnictwa Cywilnego, które zaakceptowało orzeczenie komisji, oświadczył, że Międzypaństwowy Komitet Lotniczy prawdopodobnie podjął decyzję polityczną^[1]. MAK oskarżono o zatajenie dowodów dotyczących błędów obsługi lotniska i fatalnego stanu technicznego portu lotniczego, a prasa ormiańska żądała, by Armenia wystąpiła z MAK^[2].

Samolot należał do linii lotniczych Armavia – największych, międzynarodowych linii w kraju. Zostały one założone w 1996 roku, ale pierwsze loty do Turcji i do Rosji samoloty w barwach Armavii wykonały w 2001 roku.

Kraj	Pasażerowie	Załoga	Razem
Armenia	77	8	85
Rosja	26	0	26
Gruzja	1	0	1
Ukraina	1	0	1
Razem:	109	8	113

• Final accident report – Międzypaństwowy Komitet Lotniczy (ang.)
• Investigation and Report. mak.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-20)]. – Międzypaństwowy Komitet Lotniczy (ros.)
• Technical Report (ros.)
• Aviation Safety Network
• BBC News – opis akcji poszukiwawczej