 A/2085/1452 z dnia 23.11.1965[1]
| |||||||||
| kościół filialny | |||||||||
 Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| Miejscowość | |||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kamienna Góra  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||
Położenie na mapie powiatu kamiennogórskiego  | |||||||||
 50°47′57″N 15°58′51″E/50,799167 15,980833
| |||||||||
Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Raszowie – rzymskokatolicki kościół filialny parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Pisarzowicach mieszczący się w Raszowie w diecezji legnickiej.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Wieś łańcuchowa w dolinie Obniżenia Kamiennej Góry oraz częściowo na zboczach Wielkiej Kopy, w Rudawach Janowickich nad Bystrkiem. Początki nie są dokładnie znane, jednak już pod koniec XIII wieku był osadą- posiadłością rycerską, posiadającą własny kościół. Od wieku XVI wieś należała do rodziny Schaffgotschów, którzy założyli tu jedną ze swoich siedzib, a przy kościele wznieśli kaplicę – nekropolię dla kamiennogórskiej linii rodu.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Obecny kościół gotycki wzniesiony został w 2. poł. XV wieku (pierwotny wzmiankowany w 1305 r.). Jest jednym z cenniejszych zespołów budowli zabytkowych w okolicach Kamiennej Góry. Z tego okresu pochodzą m.in. kamienne portale i detale sklepień. Świątynia jest orientowana, jednonawowa, czteroprzęsłowa, sklepiona krzyżowo, z wieżą na planie zbliżonym do kwadratu, zlokalizowaną osiowo w stosunku do nawy, po stronie zachodniej[2]. Zwieńczenie wieży stanowi oszalowana deskami makowica z charakterystycznym XIX-wiecznym iglicowym hełmem. W pierwszej połowie XVI wieku równolegle do nawy dobudowano od strony południowej dwuprzęsłową, dorównującą jej wysokości kaplicę grobową, krytą dachem o układzie poprzecznym, przez co bryła kościoła stała się asymetryczna. Dopełniają tego wydzielone mniejsze części: kruchta – od południa i zakrystia – strona północna. W elewacjach okna przesklepione odcinkowo, rozglifione, gotyckie i barokowe kraty z XV i XVIII w. Cennymi detalami architektonicznymi są dwa portale z piaskowca. Jeden z nich jest późnogotycki, ostro- łukowy, obramowany profilem uskokowym w połowie XVII stulecia. Drugi z pierwszej połowy XVI, renesansowy, zwieńczony półkolistym gzymsem posiada ślady inskrypcji[3]. Znaczniejsze przebudowy obiektu nastąpiły w XVIII i XIX wiekach, a także w latach dwudziestych XX wieku[4].
DSC03718.JPG)
Po 1945 remontowano go m.in. w latach pięćdziesiątych oraz siedemdziesiątych. Ten ostatni polegał głównie na: wymianie pokrycia dachowego – dachy w miejsce gontu i łupka pokryto blachą stalową ocynkowaną; renowacji tynków, rozbiórce i wymianie posadzki, wykonaniu opaski betonowej na zewnątrz. Fundamenty oraz mury budynku zbudowane zostały z nieregularnego kamienia polnego, uzupełnianego w narożach, ościeżach otworów okiennych i drzwiowych, zwieńczeniach szczytów cegłą ceramiczną. Otwory okienne sklepione odcinkowo, szeroko glifione, zachowały w większości kraty barokowe; w zakrystii także jedna gotycka. W oknie prezbiterium zachował się częściowo witraż barokowy z 2 połowy XVIII wieku[5].
Najcenniejszym fragmentem kościoła jest Mauzoleum rodziny Schaffgotschów z Grodztwa. Znajduje się tu jeden z najliczniejszych i najwartościowszych zespołów sepulkralnych na Dolnym Śląsku. W centrum kaplicy stoją dwie kamienne, piaskowcowe tumby grobowe: Hansa I Schaffgotscha (zm. 1565) i jego żony Salomei z domu von Nimtsch (zm. 1657) oraz Hansa II Schaffgotscha młodszego zm. (1572)[6] i żony Margarethy z domu von Hochberg (zm. 1574). Oba sarkofagi posiadają bogaty wystrój rzeźbiarski płyt i skrzyń. Wzdłuż dolnych partii ścian wokół kaplicy umieszczonych zostało 6 płyt nagrobnych z XVI – XVII w., w tym jedna hr. von Tschierna, z bogatym kartuszem herbowym, oraz 11 renesansowych płyt – epitafiów z lat 1590–1621, różnej wielkości i różnym stopniu opracowania detalu, m.in.
- Eleny von Rothkirch (zm. 1616) z herbami ojcowskimi von: Rothkirch, Reder, i matczynymi: Zedlitz, Hedereich
- Heinricha (zm. 1595), syna Heinricha von Schaffgotsch z herbami ojcowskimi von: Schaffgotsch, Seidlitz
- Heinricha (zm. 1596), syna Heinricha von Schaffgotsch z herbami ojcowskimi von: Schaffgotsch, Seidlitz
- Anny von Schaffgotsch (zm. 1611), córki Heinricha z herbami ojcowskimi von: Schaffgotsch, Nimptsch, Seidlitz, Mülheim[7][8].
Do cenniejszych detali należą też dwa portale kamienne; jeden późnogotycki, ostrołukowy, z obramieniem uskokowym (wewnątrz kościoła); drugi – renesansowy, posiada w nadprożu o formie gzymsu z piaskowca inskrypcję: „PAX SIT INTRANTI SALVS EXEVNTIBVS”. Z wyposażenia wnętrza zwracają uwagę drewniane: barokowy XVII/XVIII w. ołtarz, figura Matki Boskiej z XVIII w., manierystyczna ambona z l poł. XVII w. oraz w dużej partii – późnorenesansowa empora, o zniekształconym dziś układzie i wielkości[5].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2013-11-12].
- ↑ Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, s. 289. ISBN 83-213-4366-X.
- ↑ Barbara Skoczylas-Stadnik, Roman Stelmach, Przemysław Burchardt, MAUZOLEUM RYCERSKIEJ RODZINY VON SCHAFFGOTSCH W RASZOWIE, Kamienna Góra 2010, ISBN 978-83-7585-099-4,.
- ↑ Historia kościoła w Raszowie. parafiapisarzowice.strefa.pl. (pol.).
- ↑ a b Historia kościoła w Raszowie.
- ↑ Na ścianie tumby od strony Hansa I Schaffgotscha herby szlacheckie, kwadrat lewy: Schaffgotsch (lg), Zedlitz (Id), Schönburg (?, pg), Warnsdorf (pd); kwadrat prawy: Nimptsch (lg), Stosch (ld), Seherr von Thoss (pg), Mühlheim (pd). Na ścianie tumby od strony Margarethy herby szlacheckie góry rząd: Hochberg, Loeben, dolny rząd: Reibnitz, Schaffgotsch
- ↑ Anny, córki z herbami matczynymi von: Niemitz, Kitschke, Niemitz, Zedlitz
- ↑ Raszów (Reussendorf). [dostęp 2024-10-04].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Józef Pater, Katalog ruchomych zabytków sztuki sakralnej w Archidiecezji Wrocławskiej, Wrocław 1982.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP na portalu polska-org.pl
