Kolonia Lubeckiego
 nr rej. 1535-A z 20 grudnia 1993
| |
 Kamienice przy skrzyżowaniu ulic Uniwersyteckiej i Mianowskiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
| 52°13′08,0400″N 20°59′00,9600″E/52,218900 20,983600 | |
Kolonia Lubeckiego – zabytkowe osiedle na warszawskiej Ochocie. Zajmuje obszar ograniczony ulicami Filtrową, Krzywickiego, Wawelską, Grójecką i placem Narutowicza. Kolonia Lubeckiego mieści się w dwóch osiedlach wydzielonych przez MSI: Starej Ochocie i Filtrach. Na osiedle składają się w większości luźno pobudowane, międzywojenne kamienice o dość jednolitym charakterze z dużą ilością zieleni.
W najwęższym, pierwotnym ujęciu Kolonia Lubeckiego to obszar jednej działki ograniczonej ulicami Rapackiego, Raszyńską, Zapolskiej i Mianowskiego, gdzie powstały domy spółdzielni mieszkaniowej im. Lubeckiego. Następnie nazwę rozszerzono[1]. W zachodniej części Kolonii Lubeckiego koncentrycznie wygięte ulice Maurycego Mochnackiego i Józefa Mianowskiego otaczają plac Narutowicza. Wschodnia część sięgająca do parku Wielkopolskiego przez niektórych nie jest uważana za właściwą część kolonii[1]. Jeszcze dalej na wschód, pomiędzy parkiem Wielkopolskim a ulicą Krzywickiego, leży obszar, który bywa zaliczany zarówno do Kolonii Lubeckiego, jak i Kolonii Staszica[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Przed I wojną światową teren ten pozostawał poza granicami miasta, stanowiąc Mokotowskie Pole Wojenne. Magistrat planował początkowo utworzenie w tym miejscu parku, jednak urzędy centralne potrzebowały nowego osiedla dla swoich pracowników. Plan regulacji tego terenu wraz z pobliską kolonią Staszica powstał w 1923 roku. Od pierwszej spółdzielni mieszkaniowej inwestującej na tym terenie pochodzi nazwa osiedla. Pierwsze budynki zaczęły powstawać w 1924 roku. Spółdzielnia Kolonia Lubeckiego jako pierwsze zabudowała ulice Mochnackiego i Mianowskiego. Architektami, którzy stworzyli projekty domów na Kolonii Lubeckiego, byli Antoni Jawornicki, Aleksander Sygietyński, Wacław Weker i Teofil Wiśniowski[3]. Architektura pierwszych budynków powstałych w latach 20. była często historyzująca, neoklasycystyczna. W latach 30. zaczęły powstawać budynki modernistyczne.
W czasie powstania warszawskiego w okresie od 6 do 11 sierpnia 1944 roku wielu mieszkańców osiedla padło ofiarą pacyfikacji Ochoty. 11 sierpnia Niemcy zdobyli kamienicę przy ulicy Wawelskiej 60 (tzw. Redutę Wawelską), ostatni punkt polskiego oporu w dzielnicy.
Po II wojnie światowej domy odbudowano często w nieco uproszczonej formie.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Kolonia Lubeckiego jest wpisana do rejestru zabytków jako „Kolonia Lubeckiego – układ i zespół budowlany wraz z zielenią” z numerem 1535-A z 20.12.1993[4]. Wpis do rejestru obejmuje szeroko rozumianą kolonię – od ulic Akademickiej i Grójeckiej (przy skrzyżowaniu z Akademicką i Wawelską) po ulicę Górnickiego. Od północy granicą jest ulica Filtrowa, a od południa Wawelska. W ten sposób obszar pomiędzy ulicami Akademicką a Mochnackiego wchodzi równocześnie w skład zabytkowego zespołu placu Narutowicza[5]. Prawie wszystkie budynki z tego obszaru wpisane są do gminnej ewidencji zabytków[6].
Dodatkowo do rejestru zabytków nieruchomych wpisane są poszczególne budynki[5]:
- Dom Spółdzielni Mieszkaniowej Profesorów Wolnej Wszechnicy Polskiej przy ulicy Grójeckiej 43;
- zespół kamienic Reduta Wawelska
- kamienica przy ulicy Uniwersyteckiej 1
- kamienica przy ulicy Mianowskiego 15
- kamienica przy ulicy Wawelskiej 60
- kamienica przy ulicy Raszyńskiej 48
- willa przy ulicy Mianowskiego 3
Zabytkiem jest również Zieleniec Wielkopolski, a okolice ulicy bł. Ładysława z Gielniowa są zaliczone do układu Kolonii Staszica.
Ważniejsze obiekty
[edytuj | edytuj kod]- siedziba Najwyższej Izby Kontroli
- Zieleniec Wielkopolski
- gmach Dyrekcji Naczelnej Lasów Państwowych
- VII Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego w Warszawie
- Skwer im. Sue Ryder
- Teatr Ochoty
- Międzynarodowa Szkoła podstawowa "Meridian"
- Dom Studencki Akademik przy placu Narutowicza
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Pomiędzy Kolonią Staszica a Kolonią Lubeckiego, [w:] Jarosław Zieliński, Ochotnicy na spacer, Warszawa: Veda, 2010, s. 44-59, ISBN 978-83-61932-22-2 (pol.).
- ↑ Jarosław Zieliński. Z dziejów Ochoty – Kolonia Lubeckiego (1). „Ochotnik”. 2 (11), s. 4-5, 2006. Ośrodek Kultury Ochoty. (pol.).
- ↑ Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 84.
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 30 września 2018 r. – Warszawa [pdf], „Wykaz zabytków”, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2018, s. 7 [dostęp 2019-01-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-01-04] (pol.).
- ↑ a b Serwis mapowy NID [online].
- ↑ Serwis mapowy Urzędu M. St. Warszawy – Zabytki [online].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jarosław Zieliński, Z dziejów Ochoty: Kolonia Lubeckiego (1), Ochotnik nr 11 02/2006 ISSN 1734-5510
- Jarosław Zieliński, Z dziejów Ochoty: Kolonia Lubeckiego (2), Ochotnik nr 12 03/2006 ISSN 1734-5510
- Kolonia Lubeckiego w Spacerowniku Gazety Wyborczej
