![]() Kristi Noem (2025) | |
Data i miejsce urodzenia |
30 listopada 1971 |
---|---|
8. sekretarz bezpieczeństwa krajowego Stanów Zjednoczonych | |
Okres |
od 25 stycznia 2025 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
33. gubernator Dakoty Południowej | |
Okres |
od 5 stycznia 2019 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Członkini Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych ze stanu Dakota Południowa | |
Okres |
od 3 stycznia 2011 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
![]() |
Kristi Lynn Noem z domu Arnold (ur. 30 listopada 1971 w Watertown) – amerykańska polityk, członkini Partii Republikańskiej. W latach 2011–2019 członkini Izby Reprezentantów ze stanu Dakota Południowa, w latach 2019–2025 gubernator Dakoty Południowej, od 25 stycznia 2025 roku sekretarz bezpieczeństwa krajowego Stanów Zjednoczonych.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się 30 listopada 1971 roku w Watertown w stanie Dakota Południowa[1]. Ma pochodzenie norweskie[2]. Jest córką Rona i Corrine Arnoldów, farmerów oraz ranczerów[1]. Ma dwóch braci i siostrę[3]. W 1994 roku jej ojciec zginął w wypadku na rodzinnej farmie w Hazel w Dakocie Południowej[1][4].
Noem przez dwa lata uczęszczała na Northern State University w Aberdeen w Dakocie Południowej[5][1]. Później kształciła się także na South Dakota State University w Brookings w tym samym stanie i na Mount Marty College w Watertown[1][5]. W 1994 roku w związku ze śmiercią ojca Noem odłożyła studia, aby wraz z poślubionym dwa lata wcześniej mężem zarządzać rodzinną farmą, jako że starsze rodzeństwo żyło poza Dakotą Południową, a młodszy brat uczył się w szkole średniej[1][6]. Zajmowali się hodowlą bydła oraz uprawą kukurydzy, soi i pszenicy, a ostatecznie otworzyli domek myśliwski i restaurację[1]. W 2012 roku Noem uzyskała stopień bachelor’s degree z nauk politycznych na South Dakota State University[7][1].
Po tym, jak rodzeństwo wróciło do domu i przejęło większość obowiązków związanych z zarządzaniem farmą, Kristi Noem zajęła się polityką[6]. W 2006 roku została wybrana z listy Partii Republikańskiej na członkinię Izby Reprezentantów Dakoty Południowej z 6. okręgu wyborczego w tym stanie i objęła stanowisko w następnym roku[8][6]. W 2008 roku z powodzeniem ubiegała się o reelekcję do Izby Reprezentantów rodzinnego stanu[9]. Podczas swej drugiej kadencji w izbie była zastępczynią lidera republikańskiej większości[6].
W 2010 roku Kristi Noem wygrała prawybory Partii Republikańskiej na miano kandydata tej partii na jedyne miejsce dla stanu Dakota Południowa w Izbie Reprezentantów Stanów Zjednoczonych, a następnie w wyborach powszechnych pokonała urzędującą przez trzy kadencje Demokratkę Stephanie Herseth Sandlin[10][6]. Noem objęła urząd w 2011 roku i szybko stała się ważną postacią w swojej partii, zostając wraz z Timem Scottem wybrana przez republikańskich legislatorów na przedstawiciela partii w kierownictwie Izby Reprezentantów[6][11]. Jako członkini Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych w sumie trzykrotnie uzyskiwała reelekcję, zasiadając w izbie niższej amerykańskiego Kongresu do 2019 roku[6][1].
W 2016 roku Noem ogłosiła zamiar kandydowania na stanowisko na gubernatora Dakoty Południowej[6]. Dwa lata później w wyborach gubernatorskich odniosła zwycięstwo nad kandydatem Demokratów Billiem Suttonem stosunkiem 51,0% do 47,6% głosów i jako pierwsza kobieta w historii została gubernatorem Dakoty Południowej[12][13]. W 2019 roku została zaprzysiężona na urząd, a trzy lata później uzyskała gubernatorską reelekcję, zdecydowanie pokonując w wyborach Demokratę Jamiego Smitha[6][14].
W 2020 roku, kiedy miały miejsce wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych, kandydat Republikanów Donald Trump wygrał w Dakocie Południowej z kandydatem Demokratów Joe Bidenem[15]. Noem została początkowo wyznaczona na jednego z trzech elektorów prezydenckich Trumpa w Dakocie Południowej, ale później wycofała się z tej roli[15][16]. We wrześniu 2023 roku poparła Donalda Trumpa w prawyborach prezydenckich Partii Republikańskiej 2024[17]. Podczas kampanii prezydenckiej Trumpa w 2024 roku niektórzy publicyści sugerowali, że Noem była potencjalną kandydatką na wiceprezydenta USA u boku Trumpa[18].
W listopadzie 2024 roku została nominowana przez prezydenta elekta Donalda Trumpa na stanowisko sekretarza bezpieczeństwa krajowego w jego drugim gabinecie[19]. 25 stycznia 2025 roku Senat Stanów Zjednoczonych zatwierdził jej nominację na to stanowisko stosunkiem głosów 59–34, a następnie odbyło się jej zaprzysiężenie na przedmiotowy urząd[20][21].
Kontrowersje
[edytuj | edytuj kod]Popiera stosowanie kary śmierci. 4 listopada 2019 roku jako gubernator Dakoty Południowej odmówiła łaski 63-letniemu Charlesowi Russellowi Rhinesowi, skazanemu na najwyższy wymiar kary za zadźganie nożem 22-letniego Donnivana Schaeffera, pracownika sklepu z pączkami w Rapid City podczas napadu rabunkowego w 1992 roku, w wyniku czego został on stracony przez wstrzyknięcie śmiertelnej trucizny[22].
Pod koniec kwietnia 2024 roku media obiegła informacja, jakoby Noem w książce swego autorstwa[23] opisała zastrzelenie własnego psa z powodu bezużyteczności w polowaniach[24].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Od 1992 roku jest zamężna z Bryonem Noemem. Ma z nim troje dzieci[1]. Kontynuuje tradycję rodzinną uczęszczania do Kościoła Poczwórnej Ewangelii w Watertown[25].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j NOEM, Kristi. [w:] People Search [on-line]. web.archive.org. [dostęp 2024-11-12]. (ang.).
- ↑ "Uff-da!! Thank you Graysen for my awesome sweatshirt. As a proud Norwegian I have so many.... [w:] Twitter [on-line]. web.archive.org, 2017-12-09. [dostęp 2024-11-12]. (ang.).
- ↑ Emily Miller: Rep. Kristi Noem: Head of the Class. web.archive.org, 2011-02-14. [dostęp 2024-11-13]. (ang.).
- ↑ Kevin Woster: WOSTER: Noem ad: poignant or political?. rapidcityjournal.com, 2010-05-09. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
- ↑ a b Snow Queen title meant opportunity for Noem. web.archive.org, 2011-02-03. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Kristi Noem. britannica.com. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
- ↑ Seung Min Kim: Rep. Kristi Noem earns her bachelor’s degree. politico.com, 2012-05-07. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
- ↑ SD State House 06. ourcampaigns.com, 2006. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
- ↑ 2008 South Dakota Official General Election Results; Legislature; November 4, 2008. web.archive.org. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
- ↑ Noem Wins South Dakota's GOP Primary for U.S. House Seat. [w:] Politics [on-line]. foxnews.com, 2010-06-08. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
- ↑ Michael O’Brien: House GOP elects freshmen Reps. Noem, Scott to leadership. web.archive.org, 2010-11-17. [dostęp 2024-11-13]. (ang.).
- ↑ South Dakota Election Results. nytimes.com, 2018-11-06. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
- ↑ Maciej Czarnecki , Wybory debiutów: muzułmanki na Kapitolu, gubernator gej, 29-letnia kongresmenka... Tak się zmienia amerykańska polityka, „wyborcza.pl”, 7 listopada 2018 [dostęp 2018-11-08] (pol.).
- ↑ Julia Mueller: Noem wins reelection in South Dakota governor’s race. [w:] Campaign [on-line]. thehill.com, 2022-11-08. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
- ↑ a b Bob Mercer: Noem sent letters a week ago bowing out as one of South Dakota’s presidential electors. [w:] Capitol News Bureau [on-line]. keloland.com, 2020-12-14. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
- ↑ Bob Mercer: Lederman in, Noem out as S.D. Trump elector. [w:] Capitol News Bureau [on-line]. keloland.com, 2020-12-12. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
- ↑ Jill Colvin, Stephen Groves: Gov. Kristi Noem endorses Trump as he visits South Dakota. [w:] Politics [on-line]. apnews.com, 2023. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
- ↑ David Smith: 2024 Veepstakes: who will Donald Trump choose as his running mate?. [w:] News [on-line]. theguardian.com, 2023-01-02. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
- ↑ Trump picks Kristi Noem to serve as his Homeland Security secretary. [w:] Politics [on-line]. Politics, 2024-11-12. [dostęp 2024-11-12]. (ang.).
- ↑ Luke Barr: Kristi Noem confirmed as secretary of homeland security. abcnews.go.com, 2025-01-25. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
- ↑ Stephen Groves: Gov. Jeff Landry participates in Kristi Noem's swearing-in as Trump’s homeland security pick. nola.com, 2025-01-25. [dostęp 2025-01-26]. (ang.).
- ↑ Danielle Ferguson , Family of 1992 murder victim see ‘relief and justice’ in Charles Rhines execution, „Sioux Falls Argus Leader”, 5 listopada 2019 (ang.).
- ↑ Premiera jest planowana na maj 2024 r.
- ↑ USA. Kristi Noem zastrzeliła suczkę, która „zrujnowała polowanie”. Gubernatorka rozważana przez Donalda Trumpa na wiceprezydent – TVN24 [online], tvn24.pl [dostęp 2024-04-27] (pol.).
- ↑ Kevin Woster , The Bible and the law: finding a moral compass in the race for governor [online], South Dakota Public Broadcasting, 16 marca 2018 [dostęp 2025-01-27] (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Biografia w Biographical Directory of the United States Congress (ang.)
- Oficjalna strona. noem.house.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-18)]. United States House of Representatives (ang.)