Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Maroku – lista miejsc w Maroku wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowanej przez Maroko 28 października 1975 roku[2].
Obecnie (stan na czerwiec 2020 roku) na liście znajduje się dziewięć obiektów, wszystkie o charakterze dziedzictwa kulturowego[2].
Na marokańskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Maroko zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajduje się trzynaście obiektów (stan na czerwiec 2020 roku)[2].
Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO
[edytuj | edytuj kod]
Poniższa tabela przedstawia marokańskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście[a] wraz z jej angielskim oryginałem[2];
- Położenie – miasto, region; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na listę i rozszerzenia wpisu;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
---|---|---|---|---|---|---|
170 | Medyna w Fezie Medina of Fez |
Fez Fez-Meknes 34°03′40,0″N 4°58′40,0″W/34,061110 -4,977780 |
K (ii)(v) |
1981 | Średniowieczna medyna z medresami, karawanserajami, pałacami, rezydencjami, meczetami i fontannami w dawnej stolicy Maroka Fezie[5]. | |
331 | Medyna w Marrakeszu Medina of Marrakesh |
Marrakesz Marrakesz-Safi 31°37′53,0″N 7°59′12,0″W/31,631390 -7,986670 |
K (i)(ii)(iv)(v) |
1985 | Medyna ze średniowiecznymi zabytkami: meczetem Księgarzy, kasbą, murami miejskimi i monumentalnymi bramami, oraz z zabytkami czasów późniejszych, m.in.: pałacem el-Badi, medresą Alego ibn Jusufa, nekropolą Sadytów, placem Dżami al-Fana[6]. | |
444 | Ksar w Ajt Bin Haddu Ksar of Ait-Ben-Haddou |
Sus-Massa-Dara 31°02′50,0″N 7°07′49,0″W/31,047220 -7,130279 |
K (iv)(v) |
1987 | Ksar – ufortyfikowana osada z gliny, z domami skupionymi wewnątrz murów obronnych, tradycyjny typ zabudowy pre-saharyjskiej[7]. | |
793 | Zabytkowe miasto Meknes Historic City of Meknes |
Meknes Fez-Meknes 33°53′00,0″N 5°33′30,0″W/33,883333 -5,558333 |
K (iv) |
1996 | Meknes, założone w XI w. przez Almorawidów, stolica kraju za panowania Maulaja Isma’ila (1672–1727), z wieloma XVII-wiecznymi zabytkami w stylu hiszpańsko-mauretańskim[8]. | |
836 | Stanowisko archeologiczne w Volubilis Archaeological Site of Volubilis |
Fez-Meknes 34°04′26,0″N 5°33′25,0″W/34,073890 -5,556940 |
K (ii)(iii)(iv)(vi) |
1997 2007 |
Stanowisko archeologiczne z kompleksem ruin rzymskiego miasta z III w. p.n.e. – starożytnej stolicy Mauretanii Tingitana[9]. | |
837 | Medyna w Tetuanie (dawne Titawin) Medina of Tétouan (formerly known as Titawin) |
Tetuan Tanger-Tetuan-Al-Husajma 35°34′15,0″N 5°22′00,0″W/35,570833 -5,366670 |
K (ii)(iv)(v) |
1997 | Średniowieczna medyna w Tetuanie, rozbudowana w XV w. po rekonkwiście przez uchodźców z Andaluzji wygnanych przez Hiszpanów[10]. | |
753 | Medyna w Essaouira (dawny Mogador) Medina of Essaouira (formerly Mogador) |
Marrakesz-Safi 31°30′50,8″N 9°46′13,1″W/31,514111 -9,770306 |
K (ii)(iv) |
2001 | XVIII-wieczna medyna w As-Suwajra – przykład północnoafrykańskiego miasta warownego wzniesionego według zasad ówczesnej europejskiej architektury wojskowej[11]. | |
1058 | Portugalskie miasto Mazagan (El Jadida) Portuguese City of Mazagan (El Jadida) |
Dukkala-Abda 33°15′24,0″N 8°30′07,0″W/33,256670 -8,501940 |
K (ii)(iv) |
2004 | XVI-wieczna portugalska twierdza – Mazagan – współcześnie część miasta Al-Dżadida, przykład wczesnorenesansowej architektury wojskowej m.in. z późnogotyckim kościołem Wniebowzięcia w stylu manuelińskim[12]. | |
1401 | Rabat, nowoczesna stolica i historyczne miasto Rabat, Modern Capital and Historic City: a Shared Heritage |
Rabat-Sala-Al-Kunajtira 34°01′27″N 6°49′24″W/34,024167 -6,823333 |
K (ii)(iv) |
2012 | Rabat – efekt twórczego połączenia arabsko-muzułmańskiej przeszłości z zachodnim modernizmem – ze średniowiecznym starym miastem z meczetem Hassana i nowym miastem wzniesionym w okresie francuskiego protektoratu z gmachami administracji, dzielnicami mieszkalnymi i handlowymi oraz ogrodem botanicznym (fr. Jardins d’Essais)[13]. |
Obiekty na marokańskiej Liście Informacyjnej UNESCO
[edytuj | edytuj kod]Poniższa tabela przedstawia obiekty na marokańskiej Liście Informacyjnej UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polska nazwa obiektu wraz z jej oryginałem na marokańskiej Liście Informacyjnej[2];
- Położenie – miasto, region; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na Listę Informacyjną;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
---|---|---|---|---|---|---|
450 | Maulaj Idris Moulay Idriss Zerhoun |
Meknes-Tafilalt 34°03′20″N 5°31′20″W/34,055556 -5,522222 |
K (ii)(iv)(vi) |
1995 | Miasto na górze Zerhoun założone przez Idrisa I założyciela pierwszego państwa islamskiego w Maroku pod koniec VII wieku; charakteryzuje się wyszukaną architekturą islamską[14]. | |
451 | Taza i Wielki Meczet Taza et la Grande Mosquée |
Taza-Al-Husajma-Taunat 34°14′00″N 4°01′00″W/34,233333 -4,016667 |
K (ii) |
1995 | Historyczne miasto na skrzyżowaniu szlaków między wschodem a zachodem kraju z zachowanymi budowlami obronnymi i Wielkim Meczetem z okresu średniowiecza[15]. | |
452 | Meczet w Tinmel Mosquée de Tinmel |
Marrakesz-Safi 30°59′04,7″N 8°13′42,5″W/30,984639 -8,228472 |
K (ii)(v) |
1995 | Meczet w Tinmel w Atlasie Wysokim ku czci Ibn Tumarty (1080–1128), twórcy ruchu Almohadów w XII w.[16] | |
456 | Liksus Ville de Lixus |
Tanger-Tetuan-Al-Husajma 35°12′03,2″N 6°05′50,1″W/35,200886 -6,097239 |
K (ii)(iii)(iv) |
1995 | Stanowisko archeologiczne z ruinami starożytnego miasta z pozostałościami z czasów fenickich, punickich, mauretańskich, rzymskich i islamskich[17]. | |
458 | El Gour El Gour |
Fez-Meknes 33°51′01″N 5°18′32″W/33,850278 -5,308889 |
K (iii) |
1995 | Kurhan (bazina) z ok. IV w. p.n.e. wzniesiony z ciętych kamiennych bloków ułożonych dwuwarstwowo na plania koła[18]. | |
459 | Grotte de Taforalt Grotte de Taforalt |
Region Wschodni 34°48′53,1″N 2°24′14,3″W/34,814750 -2,403972 |
K (v) |
1995 | Jaskinia, w której znaleziono szczątki ok. 100 ludzi kultury iberomauruzyjskiej z okresu ok. 20 tys. lat p.n.e.[19] | |
1179 | Park Narodowy Talassemtane Parc naturel de Talassemtane |
Tanger-Tetuan-Al-Husajma 35°13′31,1″N 5°08′26,1″W/35,225300 -5,140589 |
P (vii)(x) |
1998 | Śródziemnomorski ekosystem leśny, charakteryzujący się występowaniem licznych gatunków enedmicznych, m.in. jodły hiszpańskiej[20]. | |
1180 | Obszar występowania Dracaena draco subsp. ajgal Aire du Dragonnier Ajgal |
Tanger-Tetuan-Al-Husajma 29°46′00″N 9°43′00″W/29,766667 -9,716667 |
P (vii)(viii)(ix)(x) |
1998 | Obszar występowania podgatunku draceny smoczej Dracaena draco subsp. ajgal i arganii żelaznej, gdzie znajdują się także malowidła naskalne wykonane sokiem z draceny smoczej[21]. | |
1182 | Laguna Khenifiss Lagune de Khnifiss |
Al-Ujun-As-Sakija al-Hamra 28°03′00″N 12°15′00″W/28,050000 -12,250000 |
P (vii)(x) |
1998 | Laguna Khenifiss (60 tys. ha) leżąca na północny wschód od Tarfaya na wybrzeżu atlantyckim charakteryzuje się dużą bioróżnorodnością[22]. | |
1183 | Park Narodowy Dachla Parc national de Dakhla |
Ad-Dachla-Wadi az-Zahab 23°43′00″N 15°57′00″W/23,716667 -15,950000 |
P (x) |
1998 | Park Narodowy Dachla (ponad 14 tys. km²) w Rio de Oro charakteryzuje się dużą bioróżnorodnością, występują tu m.in. zagrożone wyginięciem mniszki śródziemnomorskie[23]. | |
5625 | Oaza Fidżidż Oasis de Figuig |
Region Wschodni 32°07′00″N 1°13′45″W/32,116667 -1,229167 |
K (iii)(iv)(v) |
2011 | Oaza w południowo-wschodnim Maroku przy granicy z Algierią z charakterystyczną zabudową ksaru, systemem irygacyjnym i wielopoziomowymi ogrodami[24]. | |
5848 | Casablanca, miasto XX wieku, na skrzyżowaniu wpływów Casablanca, Ville du XXème siècle, carrefour d’influences |
Casablanca-Sattat 33°32′00″N 7°35′00″W/33,533333 -7,583333 |
K (ii)(iv) |
2013 | XX-wieczne miasto, synteza elementów różnych kultur, epok i modeli urbanistycznych[25]. | |
6159 | Łańcuch oaz Tighmert, przedsaharyjski region Wadi Nun Le chapelet d'oasis de Tighmert, Région présaharienne du Wad Noun |
Kulmim-Wad Nun 28°27′00″N 10°06′36″W/28,450000 -10,110000 |
K (iii)(iv)(v) |
2016 | Łańcuch oaz otaczających Tighmert – dawniej ksarów, współcześnie gajów palmowych, wzdłuż Wadi Nun[26]. |
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Polskie nazwy podane są za Polskim Komitetem ds. UNESCO[3].
- ↑ Na mapie nie umieszczono Parku Narodowego Dachla.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ UNESCO: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ a b c d e UNESCO: Morocco. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ Maroko. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2020-06-25].
- ↑ a b UNESCO: The Criteria for Selection. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Medina of Fez. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Medina of Marrakesh. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Ksar of Ait-Ben-Haddou. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Historic City of Meknes. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Archaeological Site of Volubilis. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Medina of Tétouan (formerly known as Titawin). [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Medina of Essaouira (formerly Mogador). [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Portuguese City of Mazagan (El Jadida). [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Rabat, Modern Capital and Historic City: a Shared Heritage. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Moulay Idriss Zerhoun. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Taza et la Grande Mosquée. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Mosquée de Tinmel. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Ville de Lixus. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: El Gour. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Grotte de Taforalt. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Parc naturel de Talassemtane. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Aire du Dragonnier Ajgal. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Lagune de Khnifiss. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Parc national de Dakhla. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Oasis de Figuig. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Casablanca, Ville du XXème siècle, carrefour d’influences. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Le chapelet d'oasis de Tighmert, Région présaharienne du Wad Noun. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).