Panorama miasta | |||
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Region | |||
Burmistrz |
Idriss Azami Al Idrissi↗ | ||
Populacja (2014) • liczba ludności |
| ||
Nr kierunkowy |
05356 | ||
Kod pocztowy |
30000–30206 | ||
Położenie na mapie Maroka | |||
34°02′N 5°00′W/34,033333 -5,000000 | |||
Strona internetowa |
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
Państwo | |
---|---|
Typ |
kulturowy |
Spełniane kryterium |
II, V |
Numer ref. | |
Region[b] |
Kraje arabskie |
Historia wpisania na listę | |
Wpisanie na listę |
1981 |
Fez (arab. فاس, Fās; marok. arab. Fas; berb. ⴼⴰⵙ, Fas; fr. Fès) – miasto w północnym Maroku, siedziba administracyjna regionu Fez-Meknes. W 2014 roku liczyło ok. 1,1 mln mieszkańców[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Miasto zostało założone przez Idrisa I w VIII wieku n.e. Początkowo było tylko niewielką miejscowością, jednak rozbudowało się znacznie w następnym stuleciu, odkąd w 807 roku kolejny władca Idris II ustanowił tu pierwszą stolicę Maroka. Do miasta przybyli wtedy uchodźcy z dwóch najważniejszych ośrodków ówczesnego islamskiego świata - Kordowy w Andaluzji i Kairuanu w Tunezji. Za ich sprawą nastąpił gwałtowny rozwój Fezu. W końcu X wieku miasto było już niekwestionowanym ośrodkiem kulturalnym, religijnym i gospodarczym marokańskiego państwa. Średniowiecznym przybyszom europejskim jawiło się z jednej strony jako stolica fanatyzmu (było jednym z najświętszych miast islamu), a jednocześnie jako centrum nauk: kwitł tu rozwój medycyny, filozofii i matematyki. Ważnym ośrodkiem religijnym i naukowym średniowiecznego Fezu był meczet Al-Karawijjin, powstały w 857 roku[2].
Fez stracił na znaczeniu za panowania dynastii Almorawidów (XI–XII wiek) i Almohadów (XII–XIII wiek), kiedy to stolica marokańskiego państwa mieściła się w Marrakeszu. Dopiero sułtani kolejnej dynastii Marynidów na powrót uczynili z Fezu swoją stolicę i znacznie uświetnili miasto. Fez podupadł jednak po raz kolejny za panowania Sadytów, którzy na stolicę znowu wybrali Marrakesz. Dopiero pierwsi władcy dynastii Alawitów w początkach XVII wieku przywrócili miastu jego dawną rangę – panował tu pierwszy marokański sułtan tej dynastii Maulaj Raszid. Już jednak jego brat i następca Maulaj Isma’il słynął z niechęci do mieszkańców Fezu i nałożył na nich wysokie podatki, a sam przeniósł się ze swoim dworem do pobliskiego Meknesu. Po jego śmierci przywrócono Fezowi wprawdzie rangę stolicy, jednak rozgorzały wtedy trwające aż do drugiej połowy XVIII wieku walki o władzę, a krótkotrwale utrzymujący się na tronie kolejni sułtani inwestowali przede wszystkim w wojny oraz rozbudowę pałacu. Dopiero rządy Muhammada III przyniosły względny spokój i rozwój miasta.
Za kolonialnych rządów francuskich następował dalszy rozwój miasta, powstała nowoczesna dzielnica ville nouvelle, jednak od początku francuskiego panowania miasto odgrywa już mniejszą rolę z uwagi na fakt, że stolicę Francuzi przenieśli do Rabatu.
Obecnie jednak Fez jest dużym ośrodkiem gospodarczym i turystycznym, a także centrum religijnym. W 1981 medyna w Fezie została wpisana na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO. W 2001 utworzono w Fezie ogród botaniczny.
Ważniejsze zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Stara medyna - Stary Fez (Fas al-Bali) i nowsza Nowy Fez (Fas al-Dżdid)
- Meczet Al-Karawijjin,
- Meczet Andaluzyjski z IX i XII wiek
- Synagoga Ibn Danana
- Medresa Bu Inania
- Medresa Al-Attarin
- Grobowce Marynidów - ruiny na wzgórzu ponad miastem
- System dawnych murów obronnych z licznymi bramami (m.in. Bab Bu Dżelud, Bab al-Maruk i inne).
- Pałac królewski (nieudostępniany zwiedzającym)
- Fontanna Nejjarine
- Garbarnia Chouarasa – jest to miejsce, które od niemal czasów średniowiecza się nie zmieniło. Z dachu garbarni widać kamienne kadzie, w których farbuje się skóry. Wchodzący turyści dostają liście mięty, by nie czuć nieprzyjemnego zapachu skór maczanych w moczu[3].
Sport
[edytuj | edytuj kod]W latach 2007–2012 rozgrywany był tutaj kobiecy turniej tenisowy cyklu WTA Tour, Grand Prix de SAR La Princesse Lalla Meryem.
Współpraca
[edytuj | edytuj kod]Miejscowości partnerskie:
- Belgia: Antwerpia
- Burkina Faso: Bobo-Dioulasso
- Portugalia: Coimbra
- Włochy: Florencja
- Turcja: Izmir
- Izrael: Jerozolima
- Tunezja: Kairuan
- Polska: Kraków
- Pakistan: Lahaur
- Francja: Montpellier
- Meksyk: Puebla
- Senegal: Saint-Louis
- Korea Południowa: Suwon
- Mauretania: Szinkit
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Population légale des régions, provinces, préfectures, municipalités, arrondissements et communes du royaume d'après les résultats du RGPH 2014 (12 régions). Site institutionnel du Haut-Commissariat au Plan du Royaume du Maroc. [dostęp 2018-01-27]. (fr.).
- ↑ Madrassas revive 'Golden Age' in Morocco's Old City of Fez | [online], Arab Weekly [dostęp 2022-08-09] (ang.).
- ↑ Barbara Wasil: Maroko: Fez – co warto zobaczyć. 2013. [dostęp 2013-05-07]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Maroko. Przewodnik Pascala. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2006, s. 241-256.