| dziewica i męczennica | |
 Małgorzata Antiocheńska, obraz Giovanni Francesco Barbieriego. | |
| Miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Czczona przez | |
| Wspomnienie | |
| Atrybuty |
smok, krzyż, gałąź palmowa |
| Patronka |
położnic, bezpłodnych kobiet, dobrej śmierci[1] |
Małgorzata Antiocheńska (cs. Марина Антиохийская) – męczennica chrześcijańska z Antiochii Pizydyjskiej, zaliczana do Czternastu Świętych Wspomożycieli, święta Kościoła katolickiego i prawosławnego (jako Maryna[a]). Niektóre publikacje sugerują, że jej życiorys mógł zostać zainspirowany życiem innych męczenników.[2][3].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Św. Małgorzata była córką pogańskiego kapłana, lecz została nawrócona na chrześcijaństwo przez swoją opiekunkę, która zajmowała się nią po śmierci matki. Za czasów panowania cesarza Dioklecjana miały miejsce prześladowania chrześcijan. W tym właśnie czasie zakochał się w niej rzymski namiestnik, którego Małgorzata nie chciała poślubić, odpowiadając, że jej serce należy do Chrystusa. Była w związku z tym więziona i torturowana, a w końcu ścięta. Miałoby to nastąpić około 304 roku[1].
Istnieją sugestie, iż życiorys św. Małgorzaty jest inspirowany życiem św. Pelagii, wspominanej 8 października. Dla uniknięcia uwięzienia skoczyła ona z dachu swego domu i tak zginęła.
W średniowieczu kult świętej był bardzo rozpowszechniony. Przyjął się wizerunek św. Małgorzaty poskramiającej smoka, zgodnie z przekazem, który głosi, że gdy była więziona, ukazał się jej szatan w postaci smoka piekielnego. Małgorzata miała przepędzić go znakiem krzyża.
Ikonografia chrześcijańska
[edytuj | edytuj kod]Na obrazach przedstawiana jest jej postać stojąca na smoku i godząca w jego paszczę wydłużonym krzyżem. Rzadziej spotyka się wizerunek ze św. Małgorzatą powstrzymującą smoka lejcami. Mimo że nie należała do królewskiego rodu, jest często przedstawiana w koronie na głowie, co ma podkreślać jej szlacheckie pochodzenie. Często też trzyma w dłoni gałąź palmową jako symbol męczeństwa.
-
Małgorzata Antiocheńska wraz z Katarzyną Aleksandryjską -
Ilustracja z iluminowanego rękopisu z około 1440 roku -
Męczeństwo św. Małgorzaty na XV-wiecznym wizerunku -
Wyobrażenie św. Małgorzaty na obrazie Domenico Fetti (1619) -
Wyobrażenie św. Małgorzaty na obrazie Francisco de Zurbarána -
Małgorzata Antiocheńska na obrazie Janeza Potočnika
Dzień obchodów
[edytuj | edytuj kod]Kościół rzymskokatolicki obchodzi jej wspomnienie liturgiczne w dniu 20 lipca, greckokatolicki 13/26 lipca[b][4], a prawosławny 17/30 lipca[5].
W 1969 roku żywot Małgorzaty usunięto ze zrewidowanego kalendarza kościelnego, ze względu na wątpliwości co do samego istnienia takiej osoby[2].
Patronat
[edytuj | edytuj kod]W Polsce św. Małgorzata jest patronką wielu kościołów i parafii. Jej postać występuje między innymi w herbach: Nowego Sącza, gminy Góra Świętej Małgorzaty i gminy Tuchola.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- kult świętych
- męczennicy wczesnochrześcijańscy
- modlitwa za wstawiennictwem świętego
- święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
- święci prawosławni
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ zobacz: Maryna (imię).
- ↑ podwójne datowanie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Małgorzata z Antiochii, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-02-02].
- ↑ a b Saint Margaret of Antioch, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
- ↑ Joseph MacRory, St. Margaret, [w:] The Catholic Encyclopedia [online], Cytat: in fact even the century to which she belonged is uncertain (ang.).
- ↑ St. Margaret. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2012-11-01]. (ang.).
- ↑ Prawosławny kalendarz. www.pravoslavie.ru. [dostęp 2012-11-01]. (ros.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Małgorzata Antiocheńska. DEON.pl z inicjatywy SJ i Wydawnictwa WAM. [dostęp 2012-11-01].
