Chronologiczna lista władców Rzymu okresu cesarstwa.
Władca | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Zaliczenie w poczet bogów |
Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|
Oktawian August Gaius Iulius Caesar Octavianus |
27 p.n.e.–14 | 63 p.n.e.–14 | jako Divus Augustus | wnuk siostry Juliusza Cezara, Julii | |
Tyberiusz Tiberius Claudius Nero |
14–37 | 42 p.n.e.–37 | niezaliczony | syn Liwii Druzylli z jej pierwszego małżeństwa, przybrany syn i pasierb Oktawiana Augusta | |
Kaligula Gaius Iulius Caesar Germanicus |
37–41 | 12–41 | niezaliczony | syn Germanika i Agrypiny Starszej, wnuk brata Tyberiusza | |
Klaudiusz Tiberius Claudius Drusus Nero Germanicus |
41–54 | 10 p.n.e.–54 | jako Divus Claudius | syn Druzusa Starszego i Antonii Młodszej, bratanek Tyberiusza i stryj Kaliguli | |
Neron Lucius Domitius Ahenobarbus |
54–68 | 37–68 | niezaliczony | syn Agrypiny Młodszej i Lucjusza Domicjusza Ahenobarbusa, pasierb Klaudiusza |
Władca | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Zaliczenie w poczet bogów |
Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|
Galba Servus Sulpicius Galba |
czerwiec 68 – styczeń 69 | 3 p.n.e.–69 | niezaliczony | ||
Oton Marcus Salvius Otho |
styczeń 69 – kwiecień 69 | 32–69 | niezaliczony | ||
Witeliusz Aulus Vitellius |
kwiecień 69 – grudzień 69 | 15–69 | niezaliczony |
Władca | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Zaliczenie w poczet bogów |
Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|
Wespazjan Titus Flavius Vespasianus |
69–79 | 9–79 | jako Divus Vespasianus | ||
Tytus Titus Flavius Vespasianus |
79–81 | 39–81 | jako Divus Titus | syn Wespazjana | |
Domicjan Titus Flavius Domitianus |
81–96 | 51–96 | niezaliczony | syn Wespazjana, brat Tytusa Flawiusza |
Władca | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Zaliczenie w poczet bogów |
Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|
Nerwa Marcus Cocceius Nerva |
96–98 | 30–98 | jako Divus Nerva | pierwszy z „Pięciu dobrych cesarzy” | |
Trajan Marcus Ulpius Traianus |
98–117 | 53–117 | jako Divus Traianus | adoptowany przez Nerwę, drugi z „Pięciu dobrych cesarzy” | |
Hadrian Publius Aelius Hadrianus |
117–138 | 76–138 | jako Divus Hadrianus | adoptowany przez Trajana, trzeci z „Pięciu dobrych cesarzy” | |
Cejoniusz Kommodus | 136–138 | 101–138 | niezaliczony | cezar, adoptowany przez Hadriana | |
Antoninus Pius Titus Aurelius Fulvius Boionius Antoninus |
138–161 | 86–161 | jako Divus Antoninus | adoptowany przez Hadriana, czwarty z „Pięciu dobrych cesarzy” | |
Marek Aureliusz Marcus Annius Verus |
161–180 | 121–180 | jako Divus Marcus Antoninus Pius | adoptowany przez Antonina Piusa, ostatni z „Pięciu dobrych cesarzy” | |
Lucjusz Werus Lucius Ceionius Commodus |
161–169 | 130–169 | jako Divus Verus | współcesarz z Markiem Aureliuszem, syn Cejoniusza Kommodusa | |
Awidiusz Kasjusz | 175 | ok. 130–175 | uzurpator w Syrii i Egipcie | ||
Kommodus Lucius Aurelius Commodus Antoninus |
180–192 | 161–192 | jako Divus Commodus | syn Marka Aureliusza |
Bez dynastii
[edytuj | edytuj kod]Władca | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Zaliczenie w poczet bogów |
Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|
Pertynaks Publius Helvius Pertinax |
styczeń 193 – marzec 193 | 126–193 | jako Divus Pertinax | ||
Dydiusz Julian Marcus Didius Iulianus Severus |
marzec 193 – czerwiec 193 | 133–193 | niezaliczony |
Dynastia Sewerów (albo syryjska)
[edytuj | edytuj kod]Władca | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Zaliczenie w poczet bogów |
Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|
Pescenniusz Niger | 193–194 | 135–194 | uzurpator na Wschodzie | ||
Klodiusz Albin | 195–197 | 140/150–197 | uzurpator w Brytanii i Galii | ||
Septymiusz Sewer Lucius Septimius Severus |
193–211 | 145–211 | jako Divus Septimius Severus | ||
Geta Publius Septimius Geta |
211–212 | 189–212 | niezaliczony | syn Septymiusza Sewera | |
Karakalla Lucius Septimius Bassianus Marcus Aurelius Antoninus |
211–217 | 188–217 | niezaliczony | syn Septymiusza Sewera | |
Makrynus Marcus Opellius Macrinus |
217–218 | 164–218 | niezaliczony | ||
Diadumenian Marcus Opellius Diadumenianus |
218–218 | ?–218 | koregent i syn Makrynusa | ||
Heliogabal Varius Avitus Bassianus |
218–222 | 204–222 | niezaliczony | syn ciotecznej siostry Karakalli i Gety | |
Aleksander Sewer Gessius Bassianus Alexianus |
222–235 | 208–235 | zaliczony | syn drugiej ciotecznej siostry Karakalli i Gety, brat cioteczny Heliogabala |
Cesarze z okresu kryzysu w III wieku
[edytuj | edytuj kod]Władca | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Zaliczenie w poczet bogów |
Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|
Maksymin Trak Gaius Iulius Verus Maximinus |
235–238 | 182/183–238 | niezaliczony | ||
Werus Maksymus Gaius Iulius Verus Maximus |
236–238 | 216–238 | cezar i syn Maksymina Traka | ||
Kwartynus | 235–235 | ?–235 | uzurpator | ||
Gordian I Marcus Antonius Gordianus Sempronianus |
238–238 | 158/159–238 | jako Divus Gordianus | współrządził z synem Gordianem II | |
Gordian II Marcus Antonius Gordianus Sempronianus |
238–238 | 192–238 | jako Divus Gordianus | koregent i syn Gordiana I | |
Balbin Decimus Caelius Calvinus Balbinus |
238–238 | ?–238 | niezaliczony | współcesarz z Pupienem | |
Pupien Marcus Clodius Pupienus Maximus |
238–238 | ok. 164–238 | niezaliczony | współcesarz z Balbinem | |
Gordian III Marcus Antonius Gordianus |
238–244 | 225–244 | jako Divus Gordianus | cezar Balbina i Pupiena kwiecień-lipiec 238, wnuk Gordiana I | |
Sabinian | 240–240 | ?–240 | uzurpator w Kartaginie | ||
Filip I Arab Marcus Iulius Philippus |
244–249 | 204–249 | |||
Filip II Marcus Iulius Severus Philippus |
247–249 | ?–249 | cezar 244-247, koregent od 247, syn Filipa Araba | ||
Sylbannakus | 244–249 | ?–249 | uzurpator | ||
Pakacjan | 248–248 (?) | ?–248 (?) | uzurpator w Panonii/Mezji | ||
Jotapian | 248–248 | ?–248 | uzurpator w Kapadocji | ||
Sponsjan | 244–249 | ?–249 | uzurpator | ||
Decjusz Gaius Messius Quintus Decius |
249–251 | 190–251 | niezaliczony | ||
Gajusz Juliusz Pryskus | 249–250 | ?–251/253 | brat Filipa Araba, uzurpator na Wschodzie | ||
Licynian | 250–250 | ?–250 | uzurpator | ||
Herenniusz Quintus Herennius Etruscus Messius Decius |
251–251 | ?–251 | niezaliczony | syn Decjusza | |
Hostylian Gaius Valens Hostilianus Messius Quintus |
251–251 | ?–251 | niezaliczony | syn Decjusza | |
Trebonian Gallus Gaius Vibius Trebonianus Gallus |
251–253 | 206–253 | |||
Woluzjan Gaius Vibius Afinius Gallus Veldumnianus Volusianus |
251–253 | ?–253 | syn Treboniana Gallusa | ||
Emilian Marcus Aemilius Aemilianus |
253–253 | ?–253 | niezaliczony | zalegalizowany uzurpator z Mezji | |
Mereades | 253–260 | ?–260 | uzurpator | ||
Uraniusz Antonin | 249–254 | ?–254 | uzurpator w Syrii | ||
Walerian I Publius Licinius Valerianus |
253–260 | 193–260 | jako Divus Valerianus | współrządził z synem Galienem | |
Galien Publius Licinius Egnatius Gallienus |
253–268 | 218–268 | jako Divus Gallienus | syn Waleriana I | |
Walerian II Publius Licinius Cornelius Valerianus |
253–257 | ?–257 | syn Galiena | ||
Celsus | 253–268 | ?–268 | uzurpator | ||
Ingenuus | 258–260 | ?–260 | uzurpator w Panonii | ||
Salonin Publius Licinius Cornelius Saloninus Valerianus |
259–260 | ?–260 | jako Divus Saloninus | syn Galiena | |
Makrian I | 260-261 | ?–261 | uzurpator na Wschodzie | ||
Makrian II | 260–261 | ?–261 | uzurpator na Wschodzie, syn Makriana Starszego | ||
Kwietus | 260–261 | ?–261 | uzurpator na Wschodzie, brat Makriana II | ||
Regalian | 260–260 | ?–260 | uzurpator w Panonii | ||
Musjusz Emilian | 261–262 | ?–262 | uzurpator w Egipcie |
Cesarstwo galijskie (formalnie uzurpatorzy)
[edytuj | edytuj kod]Władca | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Zaliczenie w poczet bogów |
Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|
Postumus | 260–268 | ?–268 | uzurpator na zachodzie cesarstwa | ||
Aureolus | 268–269 | ?–269 | uzurpator w Recji | ||
Lelian | 268–268 | ?–268 | uzurpator w Moguncji | ||
Mariusz | 268–268 | ?–268 | uzurpator w Kolonii | ||
Domicjan (II) | 268–268 | ?–268 | uzurpator w Galii | ||
Wiktoryn | 268–270 | ?–270 | |||
Tetrykus I | 270–273 | ?–273 | |||
Tetrykus II | 270–273 | ?–273 |
Cesarze iliryjscy
[edytuj | edytuj kod]Władca | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Zaliczenie w poczet bogów |
Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|
Klaudiusz II Gocki Marcus Aurelius Valerius Claudius Gothicus |
268–270 | 214–270 | jako Divus Claudius Gothicus | ||
Kwintyllus Marcus Aurelius Claudius Quintillus |
270–270 | ?–270 | niezaliczony | brat Klaudiusza II Gockiego | |
Aurelian Lucius Domitius Aurelianus |
270–275 | 214–275 | jako Divus Aurelianus | ||
Urbanus | 270–271 | ?–271 | uzurpator | ||
Septymiusz | 271–271 | ?–271 | uzurpator w Dalmacji | ||
Waballat | 271–272 | ?–po 274 | władca Palmiry, uzurpator | ||
Antioch | 272–272 | ?–po 272 | uzurpator w Palmirze | ||
Tacyt Marcus Claudius Tacitus |
275–276 | ?–276 | niezaliczony | ||
Florian Marcus Annius Florianus |
276–276 | ?–276 | niezaliczony | brat Tacyta | |
Probus Marcus Aurelius Probus |
276–282 | 232–282 | niezaliczony | ||
Bonosus | 280–280 | ?–280 | uzurpator w Kolonii | ||
Saturnin | 280–280 | ?–280 | uzurpator w Syrii | ||
Prokulus | 280–281 | uzurpator w prowincjach zachodnich (Lugdunum/Kolonia) | |||
Karus Marcus Numerius Carus |
282–283 | ?–283 | jako Divus Carus | ||
Numerian Marcus Aurelius Numerius Numerianus |
283–284 | ?–284 | niezaliczony | syn i koregent Karusa | |
Karynus Marcus Aurelius Carinus |
283–285 | ?–285 | niezaliczony | syn Karusa | |
Julian z Panonii | 284–285 | ?–285 | uzurpator w kraju Wenetów, Istrii i Panonii |
Dominat
[edytuj | edytuj kod]Władca | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Zaliczenie w poczet bogów |
Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|
Dioklecjan Gaius Valerius Diocles |
284–305 | 245–313 lub 316 | niezaliczony | abdykował | |
Maksymian Marcus Aurelius Valerius Maximianus |
285–305 | 250–310 | abdykował | ||
Amandus | 285–286 | ?–286 | uzurpator w Galii i Hiszpanii | ||
Karauzjusz | 287–293 | ?–293 | uzurpator w Brytanii | ||
Allektus | 293–296 | ?–296 | uzurpator w Brytanii | ||
Domicjusz Domicjan | 296–297 | ?–297 | uzurpator w Egipcie | ||
Konstancjusz I Chlorus Gaius Flavius Constantius |
305–306 | ok. 250–306 | jako Divus Constantius | cezar Maksymiana 293-305 | |
Galeriusz Gaius Galerius Valerius Maximianus |
305–311 | 250–311 | jako Divus Galerius | cezar Dioklecjana 293-305 | |
Flawiusz Sewer Flavius Valerius Severus |
306–307 | ?–307 | cezar Konstancjusza I 305-306 | ||
Maksencjusz Marcus Aurelius Valerius Maxentius |
307–312 | 280–312 | |||
Lucjusz Domicjusz Aleksander | 308–309/311 | ?–309/311 | uzurpator w Afryce | ||
Konstantyn I Wielki Gaius Flavius Valerius Constantinus |
306–337 | 271/273–337 | jako pierwszy cesarz przyjął chrzest | ||
Licyniusz Flavius Galerius Valerius Licinianus Licinius |
308–324 | 250–324 | |||
Maksymin Daja Gaius Galerius Valerius Maximinus |
309–313 | ok. 270–313 | cezar Galeriusza 305-309 | ||
Waleriusz Walens Aurelius Valerius Valens |
316–317 | ?–317 | współrządca Licyniusza | ||
Licyniusz II | 317–324 | ?–324 | cezar Licyniusza | ||
Martynian Sextus Marcius Martinianus |
324–324 | ?–325 | koregent Licyniusza | ||
Kryspus | 317–326 | ?–326 | cezar Konstantyna Wielkiego | ||
Dalmacjusz | 335–337 | ?–337 | cezar Konstantyna Wielkiego | ||
Hannibalian | 335–337 | ?–337 | bratanek Konstantyna Wielkiego, władca Armenii | ||
Konstantyn II Flavius Claudius Constantinus |
337–340 | 317–340 | cezar Konstantyna Wielkiego 317-337 | ||
Konstans I Flavius Iulius Constans |
337–350 | 320–350 | cezar Konstantyna Wielkiego 333-337 | ||
Konstancjusz II Flavius Iulius Constantius |
337–361 | 317–361 | cezar Konstantyna Wielkiego 324-337 | ||
Magnencjusz | 350–353 | 303–353 | niezaliczony | uzurpator w zachodniej części cesarstwa | |
Decencjusz | 351–353 | ?–353 | brat Magnencjusza, uzurpator | ||
Wetranion | 350–350 | ?–350 | uzurpator na Bałkanach | ||
Nepocjan | 350–350 | ?–350 | niezaliczony | uzurpator w Rzymie | |
Konstancjusz Gallus | 351–354 | 325–354 | cezar Konstancjusza II | ||
Julian Apostata Flavius Claudius Iulianus |
361–363 | 332–363 | niezaliczony | cezar Konstancjusza II 355-361 | |
Jowian Flavius Iovianus |
363–364 | 330–364 | jako Divus Iovianus |
Władca | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Zaliczenie w poczet bogów |
Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|
Walentynian I Flavius Valentinianus |
364–375 | 321–375 | |||
Walens Flavius Iulius Valens |
364–378 | 328–378 | |||
Prokopiusz | 365–366 | 325–366 | uzurpator w Konstantynopolu, Tracji i Bitynii | ||
Gracjan Gratianus, Flavius Gratianus Augustus |
367–383 | 359–383 | syn Walentyniana I | ||
Walentynian II Flavius Valentinianus |
375–392 | 371–392 | syn Walentyniana I |
Władca | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Zaliczenie w poczet bogów |
Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|
Teodozjusz I Wielki Flavius Theodosius |
379–395 | 347–395 | |||
Magnus Maksymus | 383–388 | ?–388 | uzurpator w Brytanii i Galii | ||
Flawiusz Wiktor | 387–388 | ?–388 | uzurpator w Brytanii i Galii | ||
Eugeniusz | 392–394 | ?–394 | niezaliczony | uzurpator na Zachodzie |
Władca | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Zaliczenie w poczet bogów |
Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|
Honoriusz Flavius Honorius |
395–423 | 383–423 | syn Teodozjusza I | ||
Marek | 406–407 | uzurpator w Brytanii | |||
Konstantyn III | 407–411 | ?–411 | uzurpator w Brytanii, Galii i Hiszpanii | ||
Konstans II | 409–411 | ?–411 | uzurpatorski cezar Konstantyna III 407-409, a następnie jego koregent w Brytanii, Galii i Hiszpanii | ||
Maksymus | 409–411 | ?–411 | uzurpator w Hiszpanii | ||
Pryskus Attalus | 409–415 | ?–415 | uzurpator | ||
Jowin | 411–413 | ?–413 | niezaliczony | uzurpator w Galii | |
Sebastianus | 412–413 | ?–413 | uzurpator w Galii | ||
Konstancjusz III Flavius Constantius |
421–421 | ?–421 | współrządca Honoriusza | ||
Jan | 423–425 | ?–425 | niezaliczony | uzurpator kontrolujący całe terytorium Cesarstwa Zachodniego, nieuznany przez cesarza wschodniego | |
Walentynian III Flavius Placidius Valentinianus |
425–455 | 419–455 | niezaliczony | syn Konstancjusza III i Galli Placydii | |
Petroniusz Maksymus Petronius Maximus Augustus |
455–455 | 396–455 | |||
Awitus Flavius Eparchius Avitus |
455–456 | ok. 395–457 | |||
Majorian Iulius Valerius Maiorianus |
457–461 | po 420–461 | |||
Libiusz Sewer Flavius Libius Severus Serpentius |
461–465 | ?–465 | |||
Antemiusz Procopius Anthemius |
467–472 | ok. 420–472 | |||
Olibriusz Flavius Anicius Olybrius |
472–472 | ?–472 | |||
Gliceriusz Glycerius |
473–474 | ?–po 480 | |||
Juliusz Nepos Iulius Nepos |
474–475 | ?–480 | |||
Romulus Augustulus Flavius Romulus Augustus |
475–476 | ok. 463 – po 507 |
Cesarstwo wschodniorzymskie
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Aleksander Krawczuk: Kronika starożytnego Rzymu. Warszawa: Iskry, 1994. ISBN 83-207-1432-X.
- Peter Llewellyn: Rome in the Dark Ages. New York: Barnes & Noble Books, 1996. ISBN 0-7607-0136-9.
- Gajus Swetoniusz Trankwillus: Żywoty Cezarów. Janina Niemirska-Pliszczyńska (tłum.). Wrocław / Warszawa / Kraków / Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987. ISBN 83-04-01648-6.
- Joseph Vogt: Upadek Rzymu. Adam Łukaszewicz (tłum.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1993. ISBN 83-06-02312-9.
- Józef Wolski: Historia powszechna: Starożytność. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971.
Encyklopedie internetowe (lista w projekcie Wikimedia):