Marek Zieliński

Marek Zieliński (2019)
Data i miejsce urodzenia	10 kwietnia 1950 Lutobórz
Rodzaj działalności	publicysta, krytyk literacki, działacz opozycyjny, dyplomata
Dyrektor Instytutu Polskiego w Moskwie
Okres urzędowania	od 2002 do 2005
Następca	Hieronim Grala
Konsul Generalny RP w Irkucku
Okres urzędowania	od listopada 2011 do 2017
Poprzednik	Piotr Marciniak
Następca	Krzysztof Świderek
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Marek Wojciech Zieliński^[1] (ur. 10 kwietnia 1950 w Lutoborzu k. Włocławka) – polski publicysta, krytyk literacki, dyplomata.

Pochodzi z rodziny nauczycielskiej. Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim, broniąc w 1972 magisterium w zakresie teatrologii pod kierunkiem Tadeusza Sieverta. Studiował podyplomowo w pracowni reportażu Krzysztofa Kąkolewskiego Instytutu Dziennikarstwa UW (1972–1974). Doktorant w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk (1976–1978). W latach 1984–1985 był słuchaczem Wydziału Historii i Politologii Uniwersytetu w Bonn jako stypendysta fundacji KAAD (Katholischer Akademischer Ausländerdienst(inne języki)). Absolwent Podyplomowego Studium Służby Zagranicznej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie (2002).

Rozpoczynał życie zawodowe jako teatrolog i filmolog. Pracował w krakowskim dwutygodniku „Student” (1973–1974), jako redaktor dwutygodnika „Nowe Książki” (1974–1976), działu poezji tygodnika warszawskiej „Kultury” (1978–1979), skąd w listopadzie 1979 wyrzucono go z zakazem pracy w mediach państwowych. 13 grudnia 1981 został internowany. Do 30 października 1982 przebywał w Areszcie na Białołęce i w Strzebielinku. Od 1981 do 1992 redaktor działu literackiego „Więzi”, pozostając członkiem zespołu także w późniejszym okresie. W latach 1989–1990 w „Tygodniku Centrum”, kierował działem kulturalnym „Tygodnika Solidarność”. Po 1989 podjął współpracę dziennikarską z Komisją Fabryczną NSZZ „Solidarność” w Ursusie.

W latach 1978–1981 współpracował z drugoobiegowym, związanym ze środowiskiem KUL periodykiem „Spotkania”. W latach 1986–1992 nieformalny korespondent krajowy Instytutu Literackiego i paryskiej „Kultury”, będąc m.in. odpowiedzialnym za wysyłanie na Zachód zamówionych tekstów i odbieranie od kurierów honorariów, które następnie przekazywał autorom. Kilkukrotnie przebywał za zaproszenie Jerzego Giedroycia w Maisons-Laffitte, mieszkając po 3–4 miesiące w mieszkaniu Instytutu, współdzieląc tzw. oficynę z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim. W latach 1988–1991 był także krajowym przedstawicielem amerykańskich emigracyjnych czasopism „Studium Papers” oraz „Periphery”. Związany także z berlińskim miesięcznikiem „Archipelag” oraz z Radiem Wolna Europa w Monachium.

Od 1991 urzędnik państwowy w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Przebywał na placówkach w Kolonii, w Bernie, kierował Instytutem Polskim w Moskwie (2002–2005), Konsulatem Generalnym RP w Irkucku (2011–2017) oraz Wydziałem Konsularnym Ambasady RP w Moskwie^[2].

Zna języki: niemiecki, rosyjski i francuski. Żonaty z doktorką historii sztuki.

• Nagrodą Fundacji POLCUL (1984, 1992)
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (2001)
• Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2009)
• Krzyż Kawalerski Orderu „Za zasługi dla Litwy" za współpracę na rzecz niepodległości Litwy (2009)^[3]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w służbie zagranicznej, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i działalności dyplomatycznej (2019)^[1][4]
• Krzyż Wolności i Solidarności (2021)^[5]

Jest autorem i współautorem kilku książek dotyczących współczesnej literatury polskiej. Sporo tekstów poświęcił klasykom rosyjskiej literatury, m.in.: Dostojewskiemu, Sołżenicynowi, Tołstojowi oraz kwestiom relacji Polonii z krajem. Publikacje książkowe:

• Kilka niewzruszonych przekonań, Warszawa; Kraków: Biblioteka „Więzi”, 1987, ISBN 83-7006-012-9.
• Ucieczka przed Polską. Szkice nie tylko o literaturze, Kraków: Wydawnictwo „Arcana”, 2006, ISBN 83-89243-14-8.
• Życie bez złudzeń. Szkice nie-polityczne, Łomianki: Wydawnictwo LTW, 2023, ISBN 978-83-7565-816-3.
• Korespondencja Jerzego Giedroycia z Markiem Zielińskim w latach 1990–2000. Spór o polskie zmiany, Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2024, ISBN 978-83-67245-42-5.

• Marek Zieliński [online], Kultura Paryska [dostęp 2019-12-23] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-11] .
• Marek ZIELIŃSKI - Stowarzyszenie Pisarzy Polskich [online], sppwarszawa.pl [dostęp 2019-12-23] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-26] .
• Zapis przebiegu posiedzenia Komisji Łączności z Polakami za Granicą /nr 23/ [online], orka.sejm.gov.pl, 12 kwietnia 2007 [dostęp 2019-12-23] [zarchiwizowane z adresu 2021-08-31] .