Ten artykuł dotyczy współczesnej gminy. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.

Michałów

gmina wiejska
Siedziba Gminy Michałów
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	pińczowski
TERC	2608032
Siedziba	Michałów
Wójt	Bogusław Kowalczyk
Powierzchnia	112 km²
Populacja (31.12.2021) • liczba ludności	4460[1]
• gęstość	41 os./km²
Nr kierunkowy	(+48) 41
Kod pocztowy	28-411
Tablice rejestracyjne	TPI
Adres urzędu: 115 28-411 Michałów
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 20[2][3] Liczba miejscowości 20[3]
Położenie na mapie powiatu
50°29′35″N 20°27′36″E/50,493056 20,460000
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Michałów – gmina wiejska w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie kieleckim.

Została utworzona 1 stycznia 1973 roku^[4], w miejsce istniejącej od 1954 roku Gromady Michałów^[5].

Siedziba gminy to Michałów.

Według danych GUS z dnia 31 grudnia 2021 roku gminę Michałów zamieszkiwało 4460 osób^[1].

Gmina Michałów ulokowana jest w południowo-zachodniej części Niecki Nidziańskiej, wchodzącej w skład Wyżyny Małopolskiej.

Przez Gminę Michałów przepływa rzeka Mierzawa stanowiąca prawy dopływ rzeki Nidy. Główny trakt komunikacyjny stanowi droga wojewódzka nr 766 z Morawicy do Węchadłowa.

Według danych z roku 2021 gmina Michałów ma obszar 112 km²^[6], w tym:

• użytki rolne: 70%
• użytki leśne: 18%

Gmina stanowi 18,3% powierzchni powiatu.

Dane GUS z 31 grudnia 2021 roku^[1]:

• Piramida wieku mieszkańców gminy Michałów w 2014 roku^[1].

Na terenie Gminy Michałów znajdują się cztery szkoły podstawowe. Placówki oświaty ulokowane są w miejscowościach: Michałów, Góry, Sędowice i Węchadłów. Przy szkołach tych działają również przedszkola.

Opiekę zdrowotną mieszkańcom Gminy Michałów zapewniają Ośrodki Zdrowia w Michałowie, Górach i Sędowicach. Nad bezpieczeństwem czuwa Komenda Powiatowa Policji oraz Komenda Powiatowa PSP w Pińczowie wraz z jednostkami OSP Michałów i Pawłowice wchodzącymi w skład Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego (KSRG).

Jedną z głównych atrakcji Gminy jest Stadnina Koni Arabskich w Michałowie. Słynna na cały świat stadnina powstała w 1953 roku, a główny wpływ na wybór Michałowa, jako siedziby stadniny miało jego charakterystyczne położenie w dolinie, gdzie panuje specyficzny mikroklimat charakteryzujący się niewielką ilością opadów oraz płytką warstwą orną. Skutkiem tego jest korzystne dla hodowli koni czystej krwi arabskiej pękanie ziemi oraz wysychanie i więdnięcie roślin. Nie bez znaczenia również było to, że występujące tu gleby to zasobne w wapń rędziny, dzięki czemu hodowane tutaj konie mają bogato wykształconą tkankę kostną i mięśniową^[8].

W południowym krańcu wsi Góry znajduje się pozostający w ruinie zespół dworski rodziny Dembińskich. Założony w II połowie XII wieku dwór był miejscem, w którym kultywowano polskie tradycje patriotyczne. Pochodzący z rodu Dembińskich chorąży krakowski Ignacy był posłem na Sejm Czteroletni, a w 1863 przebywał we dworze generał Marian Langiewicz. Obecny pałac powstał pod koniec XIX wieku. Na miejscowym cmentarzu parafialnym znajduje się pochodząca z 1839 roku kaplica grobowa rodu Dembińskich^[9].

Opuszczony zespół dworski w Węchadłowie powstał ok. 1894 roku. W jego skład wchodzi również zbudowana 1927 roku kaplica pw. Serca Jezusowego oraz park. Nieopodal dworu znajduje się zbór ariański powstały w 1559 roku i przebudowany w roku 1860^[10].

Na terenie gminy znajduje się wiele miejsc pamięci związanych z okresem II wojny światowej. Są to m.in.: grób Nieznanego Żołnierza na cmentarzu parafialnym w Michałowie, czy grób spoczywających na cmentarzu we Wrocieryżu trzech osób z rodziny Genzlów, wywodzących się z miejscowości Tur, a zamordowanych w lipcu 1943 roku przez żandarmerię w Wolicy. Ponadto nieopodal Sędowic znajduje się pomnik upamiętniający zabitych przez hitlerowców w listopadzie 1943 roku 12 mieszkańców Wrocieryża i Przezwód podejrzanych o działalność w ruchu oporu. Na cmentarzu w Górach pochowanych zostało 11 mieszkańców wsi rozstrzelanych w odwecie za zabicie kilkunastu hitlerowców podczas walk pod Kołkowem w październiku 1943 roku. Pomnik upamiętniający ofiary mordu znajduje się również nieopodal wsi Kołków^[11].

• Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Górach,
• Parafia pw. św. Wawrzyńca Diakona i Męczennika w Michałowie,
• Parafia pw. św. Marcina we Wrocieryżu.

Góry, Jelcza Mała, Jelcza Wielka, Karolów, Kołków, Michałów, Pawłowice, Polichno, Przecławka, Sadkówka, Sędowice, Tomaszów, Tur Dolny, Tur Górny, Tur-Piaski, Węchadłów, Wrocieryż, Zagajów, Zagajówek, Zawale Niegosławskie^[2].

Działoszyce, Imielno, Pińczów, Wodzisław

• Ignacy Jaworowski – założyciel i wieloletni dyrektor Stadniny Koni w Michałowie,
• Jerzy Białobok – prezes Stadniny Koni w Michałowie w latach 1997–2016,
• Daniel Clementinus – pochodzący z Gór pastor kalwiński,
• Henryk Dembiński – żołnierz napoleoński, dowódca z okresu powstania listopadowego,
• Marian Ludwik Sochański – major artylerii Wojska Polskiego, ostatni przedwojenny starosta powiatu zamojskiego.

• Wiesława Łach (1990-1993)
• Bogusław Ziółkowski (1994-1998)
• Stanisław Szewczyk (1998-2010)
• Mirosław Walasek (2010-2023)