| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1939 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
mjr Jan Sroczyński |
| Ostatni |
mjr Tadeusz Plackowski |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
Ośrodek Zapasowy Krakowskiej Brygady Kawalerii (OZ Krakowskiej BK) – oddział kawalerii Wojska Polskiego.
Ośrodek Zapasowy Krakowskiej Brygady Kawalerii w Dębicy nie istniał w organizacji pokojowej Wojska Polskiego. Był Jednostką mobilizowaną zgodnie z planem mobilizacyjnym „W”, w I rzucie mobilizacji powszechnej przez 5 pułk strzelców konnych. W niektórych publikacjach używano też nazwy Ośrodek Zapasowy Kawalerii „Dębica”[1].
Formowanie i przekształcenia organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]Mobilizację Ośrodka Zapasowego Krakowskiej Brygady Kawalerii rozpoczęto z chwilą ogłoszenia mobilizacji powszechnej 31 sierpnia 1939 w koszarach 5 pułku strzelców konnych w Dębicy. W skład ośrodka miały wejść Oddziały Zbierania Nadwyżek 5 pułku strzelców konnych, 3 pułku ułanów, 8 pułku ułanów. Zmobilizowane w swoich macierzystych garnizonach po wyjeździe pułków Krakowskiej Brygady Kawalerii w rejon przygraniczny do składu Armii „Kraków”. Ośrodek miał za zadanie uzupełniać składy osobowe 3 puł., 8 puł., 5 psk, oraz wszystkich pododdziałów kawalerii ze składu Krakowskiej BK: 5 szwadronu kolarzy, 5 szwadronu łączności i 5 szwadronu pionierów. Dodatkowo miał zadanie formować uzupełnienia dla szwadronów kawalerii dywizyjnej nr 6, 21 i 23. Od chwili wejścia w życie mobilizacji powszechnej 31 sierpnia 1939, do siedziby ośrodka w koszarach 5 psk w Dębicy przybywali mający karty mobilizacyjne oficerowie, podchorążowie, podoficerowie i szeregowi rezerwy. Ponadto dowództwo Ośrodka formowano o kadry i Oddział Zbierania Nadwyżek 5 psk w Dębicy. Do mobilizowanego ośrodka sukcesywnie docierały Oddziały Zbierania Nadwyżek 3 puł. z Tarnowskich Gór i Pszczyny i 8 puł. z Krakowa. Planowany skład ośrodka:
- dowództwo,
- szwadron gospodarczy,
- 4 szwadrony liniowe,
- szwadron km,
- pluton pionierów,
- pluton łączności,
- pluton kolarzy[1].
Dowództwo Ośrodka objął mjr Jan Sroczyński, zastępca został mjr Tadeusz Plackowski[2]. Do 5 września sformowano większość przewidzianych planem pododdziałów.
Działania bojowe
[edytuj | edytuj kod]5 września mjr Sroczyński na rozkaz gen. bryg. Jana Chmurowicza wysłał do obrony mostu w Nowym Korczynie szwadron pieszo-konny por. rez. Kazimierza Rouperta z OZ Krakowskiej BK. 6 września realizując rozkaz obrony przepraw na Wiśle dowódca Ośrodka wymaszerował, wraz ze sformowanymi szwadronami marszowymi pułków Krakowskiej BK i utworzonymi szwadronami bojowymi z zasobów OZ Krakowskiej BK z Dębicy, zajął obronę na linii Wisły broniąc przepraw od Szczucina, poprzez Nowy Korczyn do Baranowa. Podporządkowano mu szwadron marszowy 20 pułk ułanów broniącego przeprawy w Szczucinie[3]. Podległe mjr Janowi Sroczyńskiemu pododdziały w okresie od 8 do 10 września weszły w skład Krakowskiej BK, która przeprawiła się na wschodni brzeg Wisły w Nowym Korczynie. Część uzupełniła szeregi 3 puł. i 5 psk, natomiast szwadrony 8 puł., 5 psk, pluton pionierów i szwadron marszowy 20 puł. weszły w skład utworzonego dywizjonu marszowego Krakowskiej BK i dzieliły jej dalszy szlak bojowy[4]. 7 września pozostałość Ośrodka Zapasowego Krakowskiej BK pod dowództwem mjr. Tadeusza Plackowskiego i zastępcy dowódcy rtm. Aleksandra Jodkiewicza w ilości ok. 600 żołnierzy wymaszerował do Brodów. Po wkroczeniu wojsk sowieckich ośrodek rozpoczął przemieszczanie się w kierunku południowym, dotarł do Złoczowa i Uhrynowa[5][6].
Obsada personalna
[edytuj | edytuj kod]Dowództwo OZ Krakowskiej BK[7]
- dowódca - mjr Jan Sroczyński (do 7 IX 1939)
- zastępca - mjr Tadeusz Plackowski (od 7 IX 1939 dowódca OZ)
- adiutant ośrodka - ppor. Wilhelm Romer
- dowódca dywizjonu marszowego Krakowskiej BK mjr Jan Sroczyński
- dowódca szwadronu marszowego 3 puł. - por. Jan Kamiński (od 10 IX 1939 w 3 puł. jako 3 szwadron pułku)
- dowódca szwadronu marszowego 8 puł. - por. rez. Zygmunt Wielopolski
- dowódca szwadronu marszowego 20 puł. - por. rez. Władysław Malanowski
- dowódca szwadronu OZ 5 psk - por. rez. Zygmunt Śmiałowski
- dowódca dywizjonu marszowego pieszego OZ rtm. Henryk Mańkowski
- dowódca szwadronu OZ 3 puł. - rtm. Witold Ertman
- dowódca szwadronu OZ - por. Kazimierz Morway
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 220.
- ↑ Gnat-Wieteska 2003 ↓, s. 35-36.
- ↑ Gnat-Wieteska 2012 ↓, s. 83-85.
- ↑ Gnat-Wieteska 2003 ↓, s. 26-27.
- ↑ Gnat-Wieteska 2003 ↓, s. 35–38.
- ↑ Gnat-Wieteska 2003 ↓, s. 36.
- ↑ Przemsza-Zieliński 1995 ↓, s. 290.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
- Edmund Juśko, Maciej Małozięć: Historia 5.pułku strzelców konnych 1807–1939. Piekary Śląskie: ZP Grupa Sp. z o.o., 2009. ISBN 978-83-61529-02-6.
- Zbigniew Gnat-Wieteska: 5 Pułk Strzelców Konnych. Pruszków: Wydawnictwo Ajaks, 2003, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. Zeszyt 57. ISBN 83-88773-07-0.
- Zbigniew Gnat-Wieteska: Rzeka Wisła i jej rola w kampanii wrześniowej. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 2012. ISBN 978-83-62046-29-4.
- Jan Przemsza-Zieliński: Wrześniowa Księga Chwały Kawalerii Polskiej. Warszawa-Sosnowiec: Wydawnictwo Bellona, 1995. ISBN 83-11-08380-0.
