Obrona Sochaczewa

Obrona Sochaczewa

II wojna światowa, kampania wrześniowa
Niemiecka piechota w czasie walki na ulicach Sochaczewa obok Ratusza
Czas	13–16 września 1939
Miejsce	Sochaczew
Terytorium	II Rzeczpospolita
Przyczyna	część bitwy nad Bzurą
Wynik	zwycięstwo Niemców
Strony konfliktu
Polska  III Rzesza
Dowódcy
Feliks Kozubowski †
Położenie na mapie Polski w 1939 miejsce bitwy
52°13′40″N 20°14′30″E/52,227778 20,241667
Multimedia w Wikimedia Commons

Obrona Sochaczewa – jeden z epizodów bitwy nad Bzurą w kampanii wrześniowej. Miała miejsce w dniach 13–16 września 1939.

Wieczorem wyjazd żołnierzy II/18 pp 26 DP samochodami z okolic Żychlina.

O świcie żołnierze II batalionu pod dowództwem majora Feliksa Kozubowskiego i II dywizjonu 26 pułku artylerii lekkiej docierają do przedmieść Sochaczewa. Żołnierze II batalionu luzują III/144 pp (rez.) i 67 Batalion Saperów na wschodnim brzegu Bzury, na przedmościu Sochaczewa. 4 kompania (por. Marian Himmel) zajmuje pozycje na północnym skraju i wylocie szosy na Błonie, 5 kompania (kpt. Antoni Sygnarek) + pluton z 6 kompanii – rejon dworca kolejowego z wylotem szosy na Żyrardów, 6 kompania bez plutonu (por. Edward Białach) pozostaje jako odwód d-cy batalionu w rejonie rynku i południowego skraju miasta z wylotem drogi na Bolimów. Na zachodnim brzegu Bzury (Rozlazłówek – Kuznocin) stanowiska ogniowe zajęły baterie II dywizjonu 26 pal pod dowództwem mjr. Stanisława Piro – 4 – kpt. Jana Ehrlicha, 5 – por. Andrzeja Doroszyńskiego, 6 – ppor. Arsena Kuczyńskiego. Miasto ostrzeliwane jest cały dzień przez niemiecką artylerię, wielokrotne natarcia sił niemieckich – piechoty i czołgów. Około północy batalion wycofuje się na zachodni brzeg rzeki.

Batalion zostaje zawrócony przez płk dypl. Tadeusza Parafińskiego z m. Kąty, około godz. 10.00 naciera z marszu na miasto i odrzuca nieprzyjaciela, który w międzyczasie obsadził Sochaczew. W godzinach popołudniowych zostaje wyparty z zajmowanych stanowisk, lecz po wprowadzeniu do walki odwodów odzyskał je na powrót. Po ciężkich walkach wspieranych ogniem 5 baterii (pozostałe baterie zostały przesunięte na inny odcinek w związku z planowaną ofensywą) udaje się utrzymać miasto kosztem dużych strat.

Od świtu natarcia wojsk niemieckich na pozycje polskie – 4 i 5 kompanii. Najcięższe walki na odcinku obrony 4 kompanii – ginie jej dowódca por. Marian Himmel. Na rozkaz dowódcy batalionu resztki pododdziałów w ciągłej styczności z nieprzyjacielem wycofują się w głąb miasta i dalej aż do Bzury. W trakcie ponownego forsowania rzeki ginie dowódca batalionu mjr. F. Kozubowski. Małe grupki żołnierzy (w sumie około 100 żołnierzy) przekroczyły Bzurę. Po południu Niemcy obsadzają miasto.

Do godz. 16.00 5 bateria ogniem zaporowym nie pozwala Niemcom na sforsowanie Bzury.

W trakcie walk o Sochaczew II batalion stracił 80% stanu osobowego. Polegli m.in.:

• mjr Feliks Kozubowski – dca II batalionu
• por. Marian Himmel – dca 4 kompanii
• ppor. Abram Kurz – lekarz batalionu
• ppor. Adam Wzorek – dca III plutonu 4 kompanii
• ppor. Ignacy Wałęza – dca I plutonu 5 kompanii
• ppor. Michał Skuza – dca II plutonu 5 kompanii
• ppor. Zygmunt Micek – dca III plutonu 5 kompanii
• ppor. Kacper Klaniewski – dca I plutonu kompanii ckm

• M. Wojewoda, Sochaczew we wrześniu 1939 r., 1989.
• Bitwa nad Bzurą z perspektywy sześćdziesięciopięciolecia, P. Matusak (red.), 2006.
• T. Jurga, Bzura 1939 r., 2001.
• L. Nawrocki, Kalendarium wydarzeń historycznych na ziemi sochaczewskiej, 2000.

• Wrzesień 1939 roku w Sochaczewie - oczami świadków. na youtube.com