Ogniwo rtęciowe – ogniwo galwaniczne, w którym elektrodą ujemną jest zwykle cynk, elektrodą dodatnią tlenek rtęci(II) – w niektórych ogniwach z dodatkiem ditlenku manganu MnO₂, a elektrolitem roztwór wodorotlenku potasu^[1].

W 1942 Samuel Ruben opracował zrównoważone ogniwo rtęciowe, które było przydatne do zastosowań militarnych, takich jak wykrywacze metali czy krótkofalówki^[2]. Zaletą tego ogniwa była długa żywotność (nawet do 10 lat) oraz stabilne napięcie wyjściowe^[3]. Po II wojnie światowej ogniwa te były wykorzystywane w przenośnych urządzeniach elektronicznych, takich jak rozruszniki serca oraz aparaty słuchowe. Obecnie sprzedaż tych baterii jest zakazana, ze względu na zawartość toksycznej rtęci oraz troskę o środowisko^[4].

Znamionowe napięcie ogniw rtęciowych wynosi 1,35 V i jest w względnie stabilne. Jednak po rozładowaniu szybko spada. Napięcie utrzymuje się w granicach 1% przez kilka lat przy lekkim obciążeniu i w szerokim zakresie temperatur, dzięki czemu baterie rtęciowe są przydatne jako napięcie odniesienia w przyrządach elektronicznych i światłomierzach fotograficznych^[5]. Teoretyczna gęstość energii wynosi 80-120 Wh/kg^[6].

Dyrektywa 91/157/EWG, gdy została przyjęta przez państwa członkowskie, zakazywała niektórych typów baterii zawierających więcej niż 25 mg rtęci lub 0,025% wagi w przypadku baterii alkalicznych. W 1998 rozszerzono zakaz na ogniwa zawierające wagowo więcej niż 0,005% rtęci^[7].