Olof Aschberg
Olof Aschberg (ur. 22 lipca 1877, zm. 21 kwietnia 1960) – szwedzki bankier i biznesmen żydowskiego pochodzenia[1]. Sympatyk ruchów lewicowych, a od czasu rewolucji październikowej sympatyk bolszewików. Pomógł finansować rewolucję rosyjską, a w dowód wdzięczności rząd Rosji Radzieckiej pozwolił w 1920 roku Aschbergowi robić interesy z RSFRR. Aschberg został szefem Ruskombanku, pierwszego radzieckiego banku międzynarodowego[2].
W 1912 roku założył w Sztohkolmie pierwszy szwedzki bank dla związków zawodowych i spółdzielni Nya Banken. Gdy w 1918 roku operacje finansowe z Niemcami spowodowały kłopoty z aliantami; bank zmienił nazwę na Svensk Ekonomiebolaget[3]. W 1917 roku w czasie Młodzieżowego Kongresu Socjalistycznego w Sztokholmie spotkał się z Willim Münzenbergiem[4]. Po rewolucji październikowej i wojnie domowej gdy bolszewicy rozpoczęli odbudowę rosyjskiej gospodarki, Aschberg i Munzenberg pomagali finansowo rządowi radzieckiemu za pośrednictwem kominternowskiej organizacji Workers International Relief. Dzięki pośrednictwu Aschberga rząd Rosji mógł zakupić na zachodzie maszyny i towary[5].
W 1920 roku Aschberg wyprowadził się do Francji gdzie kupił Château du Bois du Rocher w Jouy-en-Josas[3]. W czasie hiszpańskiej wojny domowej wspierał finansowo legalny rząd Frontu Ludowego oraz pomógł sfinansować tygodnik Die Zukunft („Przyszłość”). Środowisko Aschberga zwróciło uwagę Gestapo, które rozpoczęło infiltrację grupy[5]. Po wybuchu II wojny światowej został internowany w obozie Vernet[6]. Z powodu żydowskiego pochodzenia postanowił razem z rodziną uciec do Stanów Zjednoczonych gdzie wspierał Stowarzyszenie Wolnego Świata. Po wojnie powrócił do Szwecji. W 1946 zaczął publikować swoje wspomnienia w trzech tomach (En vandrande jude från Glasbruksgatan, Återkomsten i Gästboken) oraz namówił niemiecką komunistkę Margarete Buber-Neumann do napisania autobiografii Under Two Dictators: Prisoner of Stalin and Hitler[3].
Zebrał kolekcję 245 rosyjskich ikon które przekazał do szwedzkiego Muzeum Narodowego w 1933 roku. Kolekcja została uzupełniona w 1952 roku, obecnie stanowi największą kolekcję ikon poza Rosją[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Andrea Graziosi, "Building the First System of State Industry in History". Piatakov's VSNKh and the Crisis of the NEP, 1923-1926, „Cahiers du Monde russe et soviétique”, 4, 32, 1991, s. 539–580, DOI: 10.3406/cmr.1991.2298, ISSN 0008-0160, JSTOR: 20170796.
- ↑ Antony C. Sutton, Wall Street and the Bolshevik Revolution, chapter XI, 1974.
- ↑ a b c Alain Dugrand / Frédéric Laurent, Willi Münzenberg. Artiste en révolution (1889–1940), Paris, Librairie Arthème Fayard 2008, s. 218–219, 585.
- ↑ Babette Gross, Willi Münzenberg: Eine politische Biographie, Stuttgart 1967, s. 142.
- ↑ a b Sean McMeekin, The red millionaire: A political biography of Willi Münzenberg, Moscow’s secret propaganda tsar in the West, New Haven & London, Yale University Press 2003, s. 135, 138, 296, 297, 301.
- ↑ Thierry Wolton, Le grand recrutement, Paris, Bernard Grasset 1993, s. 183.
- ↑ Helge Kjellin, Icones Russes. Collection Olof Aschberg. Donation faite au Musée National (Catalogues d’expositions du Musée National, № 45), Stockholm, Kungl. Boktryckeriet. P. A. Norstedt & Söner 1933, s. 1–3.
