Operacja Husky

Operacja Husky

II wojna światowa, kampania włoska
Amerykański czołg M4 Sherman po wylądowaniu na Plaży Czerwonej 2, 10 lipca 1943
Czas	10 lipca – 17 sierpnia 1943
Miejsce	Sycylia
Terytorium	Włochy
Przyczyna	potrzeba zajęcia strategicznie położonej wyspy Sycylia przed główną inwazją na Włochy kontynentalne
Wynik	zwycięstwo aliantów
Strony konfliktu
III Rzesza  Włochy  Stany Zjednoczone  Wielka Brytania  Kanada  Wolna Francja[1]  Australia
Dowódcy
Vittorio Ambrosio Albert Kesselring Alfredo Guzzoni Hans-Valentin Hube Dwight Eisenhower Harold Alexander George S. Patton Bernard Montgomery Andrew Cunningham Arthur Tedder
Siły
Włochy: 131 359[2]–252 000, 260 czołgów, 1400 samolotów[3], Niemcy: 40 000 – 60 000 żołnierzy[4][5] Początkowo: 160 000 żołnierzy, 600 czołgów, 14 000 pojazdów, 1800 dział[6] Finalnie: 467 000 żołnierzy[4]
Straty
Włochy:[7] 4678 zabitych, 32 500 rannych, 11 6861 schwytanych lub zaginionych[8] Niemcy:[7] 4325 zabitych, 13 500 rannych, 10 106 schwytanych lub zaginionych Wielka Brytania i Kanada:[9][10] 2938 zabitych, 9212 rannych, 2782 zaginionych Stany Zjednoczone:[10] 2811 zabitych, 6471 rannych, 686 zaginionych
Położenie na mapie Włoch miejsce bitwy
38°07′N 13°22′E/38,116667 13,366667
Multimedia w Wikimedia Commons

Operacja Husky – kryptonim alianckiej inwazji na Sycylię, przeprowadzonej latem 1943 roku w czasie II wojny światowej. Powodzenie operacji utorowało drogę do inwazji aliantów na Włochy kontynentalne i zapoczątkowało kampanię włoską, która ostatecznie wyłączyła Włochy z udziału w wojnie po stronie państw Osi.

Po zakończeniu kampanii w Afryce Północnej w maju 1943 roku, zwycięscy alianci po raz pierwszy wyparli wojska Osi z całego teatru działań wojennych. Teraz, zbliżywszy się do terytorium macierzystego Włoch, alianci – na czele za Stanami Zjednoczonymi i Wielką Brytanią – zdecydowali się zaatakować siły Osi w Europie przez Włochy, a nie przez Europę Zachodnią, jak pierwotnie planowano, z powodu kilku zbieżnych czynników, w tym chwiejnego morale Włochów, kontroli nad strategicznymi szlakami morskimi na Morzu Śródziemnym oraz wrażliwości niemieckich linii zaopatrzeniowych wzdłuż półwyspu Apenińskiego.

Aby odciągnąć część sił Osi w inne obszary, alianci przeprowadzili kilka operacji dezinformacyjnych, z których najsłynniejszą i najskuteczniejszą była operacja Mincemeat. Operacja Husky rozpoczęła się w nocy z 9 na 10 lipca 1943 roku od dużej operacji powietrznodesantowej, po której nastąpiła sześciotygodniowa kampania lądowa, która zakończyła się 17 sierpnia.

Alianci z powodzeniem osiągnęli swoje główne cele: siły powietrzne, lądowe i morskie Osi zostały wyparte z wyspy, a Morze Śródziemne po raz pierwszy od 1941 roku stało się otwarte dla alianckich statków handlowych. Wydarzenia te doprowadziły do ​​obalenia włoskiego przywódcy Benito Mussoliniego i upadku jego reżimu, który został zastąpiony przez nowy, proaliancki rząd. Upadek Włoch wymusił zastąpienie sił włoskich na półwyspie, a w mniejszym także stopniu na Bałkanach, wojskami niemieckimi, co spowodowało, że jedna piąta całej armii niemieckiej została odciągnięta od strategicznie ważnych walk frontu wschodniego, a proporcja ta utrzymała się niemal do końca wojny^[11].

Plan operacji Husky przewidywał desant morski na Sycylię przeprowadzony przez dwie armie alianckie, jedną lądującą na południowo-wschodnim, a drugą na środkowo-południowym wybrzeżu. Desanty morskie miały być wspierane ogniem artyleryjskim z morza, a także bombardowaniami taktycznymi i bliskim wsparciem powietrznym. W związku z tym operacja wymagała złożonej struktury dowodzenia, obejmującej siły lądowe, morskie i powietrzne. Dowódcą generalnym operacji był amerykański generał Dwight Eisenhower, jako naczelny dowódca wszystkich sił alianckich w Afryce Północnej. Brytyjski generał Harold Alexander pełnił funkcję jego zastępcy i dowódcy 15 Grupy Armii. Amerykański generał major Walter Bedell Smith został mianowany szefem sztabu Eisenhowera^[12]. Dowódcą generalnym sił morskich był brytyjski admirał Andrew Cunningham.

Siły lądowe aliantów pochodziły z armii amerykańskiej, brytyjskiej i kanadyjskiej i były zorganizowane w dwie grupy zadaniowe. Wschodnia Grupa Zadaniowa (znana również jako Grupa Zadaniowa 545) była dowodzona przez gen. Bernarda Montgomery’ego i składała się z brytyjskiej 8 Armii (w skład której wchodziła kanadyjska 1 Dywizja Piechoty). Zachodnia Grupa Zadaniowa (Task Force 343) była dowodzona przez gen. por. George’a S. Pattona i składała się głównie z amerykańskiej 7 Armii. Obaj dowódcy grup podlegali Alexandrowi jako dowódcy 15 Grupy Armii^[13].

Amerykańska 7 Armia składała się początkowo z trzech dywizji piechoty, zorganizowanych w ramach II Korpusu pod dowództwem gen. por. Omara Bradleya. 1. i 3 Dywizja Piechoty, dowodzone odpowiednio przez generałów majorów Terry’ego Allena i Luciana Truscotta, wypływały z portów w Tunezji, natomiast 45 Dywizja Piechoty pod dowództwem gen. mjr. Troya H. Middletona płynęła prosto ze Stanów Zjednoczonych przez Oran w Algierii. 2 Dywizja Pancerna pod dowództwem gen. mjr. Hugh Josepha Gaffeya, również wypływająca z Oranu, miała stanowić pływającą rezerwę i być włączona do walki w razie potrzeby. 15 lipca Patton zreorganizował swoje dowództwo, tworząc dwa korpusy i nową kwaterę główną Korpusu Tymczasowego, dowodzoną przez jego zastępcę dowódcy armii, gen. mjr. Geoffreya Keyesa^[14].

Brytyjska 8 Armia składała się z czterech dywizji piechoty i samodzielnej brygady piechoty zorganizowanej pod XIII Korpusem, dowodzonym przez gen. por. Milesa Dempseya, oraz XXX Korpusem, dowodzonym przez gene. por. Olivera Leese’a. Dwie dywizje XIII Korpusu, 5. i 50 Dywizja Piechoty Northumbrian, dowodzone przez generałów majorów Horatio Berney-Ficklina i Sidneya Kirkmana, wypłynęły z Suezu w Egipcie. Formacje XXX Korpusu wypłynęły z bardziej odległych od siebie portów: kanadyjska 1 Dywizja Piechoty pod dowództwem gen. mjr. Guya Simondsa wypłynęła z Wielkiej Brytanii, 51 Dywizja Piechoty Highland pod dowództwem gen. mjr. Douglasa Wimberleya z Tunezji i Malty, a 231 Samodzielna Brygada Piechoty z Suezu.

Kanadyjska 1 Dywizja Piechoty została włączona do operacji Husky na prośbę kanadyjskiego premiera, Williama Mackenzie Kinga i Kanadyjskiej Kwatery Głównej w Wielkiej Brytanii. Brytyjczycy przychylili się do tej prośby, wyłączając z operacji doświadczoną brytyjską 3 Dywizję Piechoty. Zmiana ta została sfinalizowana dopiero 27 kwietnia 1943 roku, kiedy gen. por. Andrew McNaughton, dowodzący wówczas kanadyjską 1 Armią w Wielkiej Brytanii, uznał operację Husky za wykonalne przedsięwzięcie militarne i zgodził się na wydzielenie zarówno kanadyjskiej 1 Dywizji Piechoty, jak i kanadyjskiej 1 Brygady Pancernej. Dywizja „Red Patch” została włączona do XXX Korpusu Leese’a, stając się częścią brytyjskiej 8 Armii^[15].

Oprócz desantów morskich, miały zostać przeprowadzone operacje powietrznodesantowe, aby wesprzeć Zachodnią i Wschodnią Grupę Zadaniową. Na wschodzie brytyjska 1 Dywizja Powietrznodesantowa, dowodzona przez gen. mjr. George’a F. Hopkinsona, miała zająć kluczowe mosty i wzniesienia, aby wesprzeć brytyjską 8 Armię. Pierwotny plan zakładał, że amerykańska 82 Dywizja Powietrznodesantowa, dowodzona przez gen. mjr. Matthew Ridgwaya, miała pozostać w Tunezji jako taktyczna rezerwa^[16].

Alianckie siły morskie zostały również podzielone na dwie grupy zadaniowe, których zadaniem było transportowanie i wsparcie wojsk inwazyjnych. Wschodnia Grupa Zadaniowa Marynarki Wojennej została utworzona z brytyjskiej Floty Śródziemnomorskiej i dowodził nią adm. Bertram Ramsay. Zachodnia Grupa Zadaniowa Marynarki Wojennej została utworzona wokół amerykańskiej 8 Floty i dowodził nią adm. Henry Kent Hewitt. Obaj dowódcy grup zadaniowych podlegali admirałowi Cunninghamowi jako dowódcy generalnemu sił morskich^[13]. W operacji uczestniczyły również dwa slupy Królewskiej Marynarki Wojennej Indii – HMIS „Sutlej” i HMIS „Jumna”^[17].

W czasie operacji Husky alianckie siły powietrzne w Afryce Północnej i na Morzu Śródziemnym zostały zorganizowane w Dowództwo Lotnictwa Śródziemnomorskiego (MAC) pod dowództwem marszałka lotnictwa Arthura Teddera. Głównym poddowództwem MAC były Północno-Zachodnioafrykańskie Siły Powietrzne (NAAF) pod dowództwem gen. por. Carla Spaatza z kwaterą główną w Tunezji. NAAF składał się głównie z grup z amerykańskiej 12. i 9 Armii Powietrznej oraz brytyjskich Królewskich Sił Powietrznych (RAF), które zapewniały główne wsparcie powietrzne operacji. Istotne wsparcie zapewniały również grupy z 9 Armii Powietrznej pod dowództwem gen. por. Lewisa H. Breretona, operujące z Tunezji i Egiptu, a także dowództwo lotnicze na Malcie pod dowództwem wicemarszałka lotnictwa Keitha Parka, operujące z Malty.

Średnie bombowce i myśliwce P-40 z amerykańskiej 9 Armii Powietrznej, które zostały przydzielone do Północno-Zachodnioafrykańskich Taktycznych Sił Powietrznych pod dowództwem marszałka lotnictwa Arthura Coninghama, przemieściły się na południowe lotniska na Sycylii, gdy tylko te zostały zabezpieczone przez siły lądowe. W tamtym czasie 9 Armia Powietrzna znajdowała się pod jurysdykcją Dowództwa RAF na Bliskim Wschodzie pod dowództwem marszałka lotnictwa Sholto Douglasa. Dowództwo na Bliskim Wschodzie, podobnie jak NAAF i Dowództwo Lotnictwa na Malcie, podlegało pod MAC pod dowództwem Teddera, które z kolei podlegało Eisenhowerowi w zakresie operacji NAAF^[13] oraz brytyjskim szefom sztabów w zakresie operacji Dowództwa Lotnictwa na Malcie i Dowództwa na Bliskim Wschodzie^[18] [19] .

Wyspa była broniona przez dwa korpusy włoskiej 6 Armii pod dowództwem gen. Alfredo Guzzoniego, chociaż specjalnie wyznaczone obszary forteczne wokół głównych portów (Piazze Militari Marittime) były dowodzone przez admirałów podległych Dowództwu Marynarki Wojennej i niezależnych od 6 Armii^[20]. Na początku lipca łączna liczba sił Osi na Sycylii wynosiła około 200 000 żołnierzy włoskich, 32 000 żołnierzy niemieckich i 30 000 personelu naziemnego Luftwaffe. Głównymi formacjami niemieckimi były Dywizja Pancerna „Hermann Göring” i 15 Dywizja Grenadierów Pancernych. Dywizja Pancerna miała 99 czołgów w dwóch batalionach, ale brakowało jej piechoty (tylko trzy bataliony), podczas gdy 15 Dywizja Grenadierów Pancernych miała trzy pułki grenadierów i batalion pancerny z 60 czołgami^[21]. Około połowa włoskich wojsk została sformowana w cztery liniowe dywizje piechoty i oddziały sztabowe; pozostałą część stanowiły oddziały wsparcia lub podrzędne dywizje nadbrzeżne i brygady nadbrzeżne. Plan obrony Guzzoniego zakładał, że formacje nadbrzeżne utworzą osłonę, która będzie mogła przyjąć inwazję i da czas dywizjom polowym znajdującym się dalej na tyłach na wyprowadzenie kontrataku^[22].

Pod koniec lipca jednostki niemieckie zostały wzmocnione, głównie elementami 1 Dywizji Strzelców Spadochronowych, 29 Dywizji Grenadierów Pancernych i kwatery głównej XIV Korpusu Pancernego (dowodzonej przez gen. Hansa-Valentina Hube), co zwiększyło liczebność wojsk niemieckich do około 70 000^[23]. Do czasu przybycia kwatery głównej korpusu obie dywizje niemieckie znajdowały się nominalnie pod włoską kontrolą taktyczną. Dywizja pancerna, wzmocniona pułkiem piechoty z dywizji grenadierów pancernych, aby zrekompensować brak piechoty, znajdowała się pod włoskim XVI Korpusem, a reszta dywizji grenadierów pancernych pod włoskim XII Korpusem^[24]. Niemieccy dowódcy na Sycylii odnosili się z pogardą do włoskich sojuszników, a niemieckie jednostki otrzymywały rozkazy od niemieckiego oficera łącznikowego przydzielonego do Kwatery Głównej 6 Armii, gen. por. Fridolina von Senger und Etterlina, który podlegał feldmarszałkowi Albertowi Kesselringowi, niemieckiemu Oberbefehlshaber Süd (OB Süd). Von Senger przybył na Sycylię pod koniec czerwca w ramach niemieckiego planu uzyskania większej kontroli operacyjnej nad jednostkami^[25]. Guzzoni zgodził się od 16 lipca przekazać Hubemu kontrolę nad wszystkimi sektorami, w których brały udział jednostki niemieckie, a od 2 sierpnia dowodził frontem sycylijskim^[26].

Na konferencji w Casablance w styczniu 1943 roku, gdy zbliżał się koniec kampanii północnoafrykańskiej, przywódcy polityczni i szefowie sztabów Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii spotkali się, aby omówić przyszłą strategię. Brytyjscy szefowie sztabów opowiadali się za inwazją na Sycylię lub Sardynię, argumentując, że zmusiłaby ona Niemcy do rozproszenia swoich sił i mogłaby wyeliminować Włochy z wojny oraz skłonić Turcję do przyłączenia się do niej po stronie aliantów^[27]. Początkowo Amerykanie sprzeciwiali się temu planowi jako oportunistycznemu i nieistotnemu, ale zostali przekonani do zgody na inwazję na Sycylię, argumentując, że otwarcie Morza Śródziemnego, dzięki usunięciu sił powietrznych i morskich Osi z wyspy, oszczędzi wiele strat żegludze alianckiej^[27]. Połączeni Szefowie Sztabów mianowali generała Eisenhowera na Dowódcę Naczelnego Alianckich Sił Ekspedycyjnych, generała Alexandra na zastępcę Dowódcy Naczelnego, odpowiedzialnego za szczegółowe planowanie i realizację operacji, admirała Cunninghama na Dowódcę Marynarki Wojennej, a marszałka lotnictwa Teddera na Dowódcę Sił Powietrznych^[28].

Zarys planu przekazany Eisenhowerowi przez szefów sztabów zakładał rozproszone lądowania formacji wielkości brygady i dywizji w południowo-wschodniej, południowej i północno-zachodniej części wyspy. Logika stojąca za planem polegała na tym, że doprowadzi on do szybkiego zdobycia kluczowych lotnisk Osi, które stanowiły zagrożenie dla przyczółków i floty inwazyjnej. Plan zakładał również szybkie zdobycie wszystkich głównych portów na wyspie, z wyjątkiem Mesyny, w tym Katanii, Palermo, Syrakuz, Licaty i Augusty. Ułatwiłoby to szybką rozbudowę sił alianckich, a także uniemożliwiłoby ich wykorzystanie przez wojska Osi^[29]. Wysokiemu szczeblowi planowania operacji brakowało jednolitego kierunku, ponieważ trzej dowódcy z kontynentu, Alexander, Montgomery i Patton, byli zajęci operacjami w Tunezji. Wysiłek został zmarnowany na przedstawienie planów, których Montgomery nie lubił ze względu na rozproszenie zaangażowanych sił. W końcu udało mu się sformułować swoje uwagi i 24 kwietnia przedstawić alternatywne propozycje^[30]. Tedder i Cunningham sprzeciwili się planowi Montgomery’ego, ponieważ pozostawiłby on 13 lądowisk w rękach Osi, co stanowiłoby poważne zagrożenie dla floty inwazyjnej aliantów^[31].

Eisenhower zwołał na 2 maja spotkanie z Montgomerym, Cunninghamem i Tedderem, na którym Montgomery przedstawił nowe propozycje skoncentrowania wysiłków alianckich na południowo-wschodnim krańcu Sycylii, odrzucając planowane lądowania w pobliżu Palermo i wykorzystując porty na południowym-wschodzie wyspy^[31]. Po dołączeniu Alexandra do spotkania 3 maja, propozycje Montgomery’ego zostały ostatecznie zaakceptowane, ponieważ uznano, że lepiej podjąć ryzyko taktyczne (konieczność wsparcia wojsk poprzez lądowanie na plażach) niż operacyjne (rozproszenie sił)^[32][33]. Nie po raz ostatni Montgomery argumentował za rozsądnym sposobem działania, jednak uczynił to w sposób zarozumiały, co sugerowało innym, zwłaszcza jego amerykańskim sojusznikom, że kierował się własnymi interesami^[34]. W rzeczywistości utrzymanie armii poprzez desantowanie zaopatrzenia na plażach okazało się łatwiejsze niż oczekiwano, częściowo dzięki udanemu wprowadzeniu dużej liczby nowych pojazdów desantowych DUKW^[35]. Alexander miał później napisać: „Nie będzie przesadą stwierdzenie, że DUKW zrewolucjonizował problem utrzymania plaż”^[33].

17 maja Alexander wydał Instrukcję Operacyjną nr 1, w której przedstawił swój szeroki plan i określił zadania obu armii^[33]. Ogólnie rzecz biorąc, zamierzał rozmieścić swoje armie wzdłuż linii od Katanii do Licaty, przygotowując się do operacji ostatecznego podboju wyspy. Później napisał, że na tym etapie planowanie dalszych działań było niepraktyczne, ale że miał jasne intencje co do następnego kroku: ostatecznie miał skierować się na północ do Santo Stefano na północnym wybrzeżu, aby podzielić wyspę na dwie części i przeciąć wrogowi komunikację wschód-zachód^[36]. 7 Armia została przydzielona do lądowania w Zatoce Gela, w południowo-środkowej częsci Sycylii, z 3 Dywizją Piechoty i 2 Dywizją Pancerną na zachodzie na plaży Licata Mollarella, 1 Dywizją w centrum w Geli i 45 Dywizją na wschodzie w Scoglitti. 82 Dywizja Powietrznodesantowa została przydzielona do lądowania za liniami obronnymi w Geli i Scoglitti. Linia brzegowa 7 Armii rozciągała się na ponad 50 km. Brytyjska 8 Armia została przydzielona do lądowania w południowo-wschodniej Sycylii. XXX Korpus miał wylądować po obu stronach Przylądka Passero, podczas gdy XIII Korpus miał lądowanie w Zatoce Noto, wokół Avoli, na północy. Linia brzegowa 8 Armii również rozciągała się na 40 km, a między obiema armiami istniała luka o długości około 40 km.

Po pokonaniu sił Osi w Tunezji, strategiczne siły bombowe aliantów rozpoczęły ataki na główne lotniska Sardynii, Sycylii i południowych Włoch, cele przemysłowe w południowych Włoszech oraz porty w Neapolu, Mesynie, Palermo i Cagliari. Ataki rozproszono, aby utrzymać niepewność co do kolejnego ruchu aliantów oraz unieruchomić samoloty Osi i utrzymać je z dala od Sycylii. Wzmożono bombardowanie północnych Włoch (przez samoloty stacjonujące w Wielkiej Brytanii) i Grecji (przez samoloty stacjonujące na Bliskim Wschodzie)^[37]. Od 3 lipca bombardowania koncentrowały się już na sycylijskich lotniskach i liniach komunikacyjnych Osi z Włochami, choć obrona plaż pozostała nietknięta, aby zachować element zaskoczenia co do miejsca lądowania^[38].

Do 10 lipca tylko dwa lotniska na Sycylii pozostały w pełni sprawne, a ponad połowa samolotów Osi została zmuszona do opuszczenia wyspy^[39]. Między połową maja a inwazją lotnicy alianccy wykonali 42 227 lotów bojowych i zniszczyli 323 niemieckie i 105 włoskich samolotów, tracąc 250 maszyn, głównie w wyniku ostrzału przeciwlotniczego nad Sycylią^[40].

W maju rozpoczęły się operacje na małej wyspie Pantelleria, położonej około 110 km na południowy zachód od Sycylii i 240 km na północny zachód od Malty, aby zapobiec wykorzystaniu tamtejszego lotniska do wsparcia wojsk Osi próbujących wycofać się z Afryki Północnej. 13 i 31 maja krążownik HMS „Orion” ostrzeliwał wyspę, a od 6 czerwca nasiliły się ataki aliantów^[41]. Od 8 maja do 11 czerwca wykonano 5285 lotów myśliwców bombardujących oraz bombowców średnich i ciężkich, zrzucając na wyspę łącznie 6202 tony bomb^[42] . Skuteczność włoskich stanowisk artyleryjskich spadła do 47% w wyniku intensywnych, dziesięciodniowych bombardowań lotniczych. Spośród 112 zbombardowanych dział, 2 zostały trafione bezpośrednio, 17 niemal otarło się o nie, a 34 zostało uszkodzonych odłamkami bomb i gruzu (10 z nich nie nadawało się już do naprawy). Zniszczono wszystkie środki łączności, a także wiele stanowisk artyleryjskich i magazynów amunicji^[42] .

11 czerwca, po ostrzale z morza i desancie brytyjskiej 1 Dywizji Piechoty (operacja Corkscrew), garnizon wyspy poddał się. Wyspy Pelagijskie Lampedusa i Linosa, około 140 km na zachód od Malty, zdobyto wkrótce potem, 12 czerwca^[39].

Alianci wykorzystali sieć tuneli i kazamat znajdujących się pod Baterią Lascaris w Valletcie na Malcie („Komnaty Wojenne Lascaris”) jako kwaterę główną podczas inwazji na Sycylię^[43]. W lipcu 1943 roku generał Eisenhower, admirał Cunningham, generał Montgomery i marszałek lotnictwa Tedder zajęli komnaty wojenne. Wcześniej komnaty te służyły jako brytyjska kwatera główna podczas obrony Malty^[44].

 Główny artykuł: Operacja Mincemeat.

Aby odwrócić uwagę państw Osi i, jeśli to możliwe, zmusić do skierowania części swoich sił w inne miejsca, alianci przeprowadzili kilka operacji dezinformacyjnych. Najbardziej znaną i udaną z nich była operacja Mincemeat, wymyślona przez oficera wywiadu marynarki wojennej Ewena Montagu i dowódcę eskadry RAF-u Charlesa Cholmondeleya^[45]. Brytyjczycy pozwolili, aby zwłoki, przebrane za oficera brytyjskiej piechoty morskiej, porzucono na brzegu w Hiszpanii z teczką zawierającą fałszywe tajne dokumenty. Dokumenty te rzekomo ujawniały, że alianci planowali „operację Brimstone” i że „operacja Husky” w rzeczywistości ma być inwazją na Grecję. Niemiecki wywiad zaakceptował autentyczność dokumentów, a Niemcy przekierowywali znaczną część swojego wysiłku obronnego z Sycylii do Grecji aż do zajęcia Pantellerii 11 czerwca, która dopiero skoncentrowała uwagę Niemiec i Włoch na zachodniej części Morza Śródziemnego^[45]. Feldmarszałek Erwin Rommel został wysłany do Grecji, aby objąć dowództwo przed spodziewaną inwazją. Niemcy przerzucili też grupę „kutrów R” (trałowce i stawiacze min) z Sycylii i ułożyli trzy dodatkowe pola minowe u wybrzeży Grecji. Przenieśli również trzy dywizje pancerne do Grecji, jedną z Francji i dwie z frontu wschodniego, co zmniejszyło niemiecką siłę bojową w bitwie na łuku kurskim^[46].

 Główne artykuły: Operacja Ladbroke i Operacja Fustian.

Dwa amerykańskie i dwa brytyjskie zrzuty wojsk powietrznodesantowych przeprowadzono tuż po północy z 9 na 10 lipca. Amerykańscy spadochroniarze pochodzili głównie z 505 Pułku Piechoty Spadochronowej płk. Jamesa M. Gavina (rozszerzonego o 505. spadochronowy pułkowy zespół bojowy poprzez dodanie 3. batalionu 504 Pułku Piechoty Spadochronowej, wraz z 456. spadochronowym batalionem artylerii polowej, kompanią B 307. spadochronowego batalionu inżynieryjnego i innymi jednostkami wsparcia) amerykańskiej 82 Dywizji Powietrznodesantowej. Był to ich pierwszy w historii skok bojowy. Brytyjskie lądowania poprzedzili pathfinderzy z 21. samodzielnej kompanii spadochronowej, którzy mieli oznaczyć strefy lądowania dla wojsk przeznaczonych do zdobycia Ponte Grande, mostu nad rzeką Anape na południe od Syrakuz, i utrzymania go do czasu przybycia brytyjskiej 5 Dywizji Piechoty z plaż w Cassibile, około 11 km na południe^[47]. Piechota szybowcowa z 1 Brygady Powietrznodesantowej brytyjskiej 1 Dywizji Powietrznodesantowej, dowodzona przez gen. bryg. Philipa Hicksa, miała zająć strefy lądowania w głębi lądu^[48].

Silne wiatry o prędkości do 70 km/h^[49] zepchnęły samoloty transportujące wojska z kursu, a siły amerykańskie zostały rozproszone na rozległym obszarze południowo-wschodniej Sycylii, między Gelą a Syrakuzami. Do 14 lipca zdołało się skoncentrować około dwie trzecie sił 505 Pułku Spadochronowego, a połowa amerykańskich spadochroniarzy nie dotarła do punktów zbornych^[50]. Brytyjskim oddziałom powietrznodesantowym powiodło się niewiele lepiej. Tylko 12 ze 147 szybowców wylądowało w wyznaczonej strefie, a 69 rozbiło się w morzu, ponad 200 ludzi na pokładzie utonęło^[51]. Wśród tych, którzy wylądowali w morzu, był gen. mjr George F. Hopkinson, dowódca brytyjskiej 1 Dywizji Powietrznodesantowej, który po kilku godzinach spędzonych na trzymaniu się kawałka wraku został ostatecznie uratowany przez okręt desantowy HMS „Keren”. Rozproszone oddziały powietrznodesantowe atakowały patrole i siały zamieszanie, gdziekolwiek było to możliwe. Pluton 2. batalionu Pułku South Staffordshire pod dowództwem por. Louisa Withersa, część brytyjskiej 1 Brygady Powietrznodesantowej, wylądował w celu, zdobył Ponte Grande i odparł kontrataki przeciwnika. W stronę odgłosów strzałów wyruszyli kolejni spadochroniarze i o 8:30 most utrzymywało już 89 ludzi^[52]. O 11:30 przybył batalion włoskiego 75 Pułku Piechoty (płk Francesco Ronco) z 54 Dywizji Piechoty „Napoli” ze wsparciem artylerii^[53]. Siły brytyjskie utrzymywały się do około 15:30, kiedy to, mając mało amunicji i tylko 18 ludzi zdolnych do walki, zostały zmuszone do poddania się, 45 minut przed przybyciem z południa czołowych oddziałów brytyjskiej 5 Dywizji Piechoty^[54][53]. Pomimo tych niepowodzeń, zmasowane lądowanie wojsk powietrznodesantowych, zarówno amerykańskich, jak i brytyjskich, miało pozytywny skutek, ponieważ małe, odizolowane jednostki, działające z własnej inicjatywy, atakowały newralgiczne punkty i wprowadzały zamieszanie w szeregach wroga^[55].

Silny wiatr, który utrudniał operacje spadochroniarzy, jednocześnie zapewniał efekt zaskoczenia, ponieważ wielu obrońców zakładało, że nikt nie podejmie próby desantu w tak trudnych warunkach^[55]. Desanty morskie rozpoczęły się 10 lipca o godzinie 2:45 na 26 głównych plażach rozciągniętych na długości 170 km południowego i wschodniego wybrzeża wyspy, pomiędzy miastem Licata^[56] , gdzie amerykańska 3 Dywizja Piechoty pod dowództwem gen. mjr. Luciana Truscotta wylądowała na Torre di Gaffe (czerwona plaża), Mollarella i Poliscia (zielone plaże na zachodzie) oraz Cassibile na wschodzie^[57], wraz z siłami brytyjskimi i kanadyjskimi na wschodzie oraz amerykańskimi na zachodzie. Była to największa operacja desantowa II wojny światowej pod względem wielkości strefy desantowej i liczby dywizji wysadzonych na ląd pierwszego dnia^[58]. Włoski plan obronny nie przewidywał bitwy na plażach, dlatego same desanty zostały przeprowadzone bez większych trudności^[59].

Więcej kłopotów przysporzyły trudne warunki pogodowe (szczególnie na południowych plażach) i nieoczekiwanie ukryte mielizny na morzu niż dywizje nadbrzeżne. Niektóre oddziały wylądowały w niewłaściwym miejscu, w niewłaściwej kolejności i nawet sześć godzin po terminie^[60], ale słabość włoskiej obrony pozwoliła siłom alianckim nadrobić stracony czas^[55]. Niemniej jednak kilka włoskich jednostek nadbrzeżnych walczyło dobrze; 429. batalion nadbrzeżny (pod dowództwem mjr. Marco Rubellino^[61]), którego zadaniem była obrona Geli i jej przyczółka, stracił 45 procent żołnierzy, podczas gdy atakujący batalion Rangerów stracił kilku ludzi na skutek wybuchu min oraz ognia karabinów maszynowych i armat. Gruppo Tattico Carmito (pod dowództwem ppłk. Francesco Tropei), którego zadaniem była obrona mostu Malati, z pomocą lokalnych rezerwistów w średnim wieku pokonał 13 lipca batalion komandosów Royal Marines. Włoski 4. batalion artylerii samobieżnej zaatakował komandosów z pomocą 372. batalionu obrony wybrzeża, 553. (pod dowództwem kpt. Giovanniego Sartora) i 554. (pod dowództwem kpt. Fausto Clementiego) kompanii motocyklowych^[62] oraz trzech czołgów średnich Panzer IV^[63][64]. 246. batalion nadbrzeżny (pod dowództwem mjr. Rollo Franco^[65]) udaremnił brytyjskie próby zdobycia Augusty w nocy z 11 na 12 lipca^[66].

W sektorze gen. mjr. Terry’ego Allena, należącym do amerykańskiej 1 Dywizji Piechoty, w Geli doszło do włoskiego kontrataku siłami wielkości dywizji, w miejscu, gdzie miał się znajdować rozproszony 505 Pułk Spadochronowy. Czołgi Tygrys z Dywizji Pancernej „Hermann Göring”, które miały nacierać wraz z 4 Dywizją Piechoty „Livorno”, spóźniły się^[67].

Na drogach nr 115 i 117 10 lipca włoskie czołgi Pancernej Grupy Bojowej „Niscemi” oraz piechota z Dywizji „Livorno” prawie dotarły do ​​pozycji aliantów w Geli, ale ostrzał artyleryjski z niszczyciela USS „Shubrick”^[68] i lekkiego krążownika USS „Boise” zniszczył kilka czołgów i rozproszył atakujący batalion piechoty^[69]. 3. batalion 34 Pułku Dywizji „Livorno”, złożony głównie z poborowych, przeprowadził dzienny atak na przyczółek w Geli dwa dni później, wsparty piechotą i czołgami Dywizji Pancernej „Hermann Göring”, ale został odparty^[70].

Do godziny 11:30 10 lipca Połączone Siły Zadaniowe Systemu Wsparcia Operacyjnego zdobyły port Licata, kosztem niespełna 100 zabitych i rannych z amerykańskiej 3 Dywizji Piechoty, a następnie dywizja odparła kontratak 538. batalionu obrony wybrzeża. Grupy ratownicze częściowo oczyściły już port, a krótko po południu Truscott i jego sztab wylądowali na lądzie i ustanowili kwaterę główną w Palazzo La Lumia. Mniej więcej w tym czasie 538. batalion obrony wybrzeża, który został rozmieszczony jako odwód taktyczny, rozpoczął kontratak. Do wieczora 10 lipca siedem alianckich dywizji szturmowych – trzy amerykańskie, trzy brytyjskie i jedna kanadyjska – było już dobrze ugruntowanych na lądzie, port w Syrakuzach został zdobyty, a obawy przed zmasowanym atakiem powietrznym sił Osi okazały się bezpodstawne^[71].

Bombardowania przygotowawcze przeprowadzone w poprzednich tygodniach znacznie osłabiły potencjał sił powietrznych Osi, a duża obecność samolotów alianckich operujących z Malty, Gozo i Pantellerii udaremniła większość prób ataku z powietrza na siły inwazyjne. Niektóre ataki pierwszego dnia inwazji zakończyły się sukcesem, a niemieckie samoloty zatopiły okręt desantowy LST-313 i trałowiec USS „Sentinel”. Włoskie Stukasy zatopiły niszczyciel USS „Maddox”, a Re.2002^[72] indyjski statek szpitalny „Talamba”, powodując duże straty w ludziach^[73], a w kolejnych dniach samoloty Osi uszkodziły lub zatopiły kilka kolejnych okrętów wojennych, transportowców i barek desantowych, zaczynając od alianckiego transportowca USS „Barnett”, trafionego i uszkodzonego przez formację włoskich bombowców rankiem 11 lipca^[74] . Stukasy (w służbie włoskiej nazwane Picchiatello) i bombowce torpedowe Savoia-Marchetti SM.79 koordynowały swoje ataki z niemieckimi jednostkami Stukasów i Ju 88. W ramach desantu morskiego na południe od Agnone, około 400 ludzi z 3. szwadronu komandosów pod dowództwem ppłk. Johna Durnforda-Slatera zdobyło most Malati 13 lipca, ale utraciło go, gdy 4. batalion artylerii samobieżnej (pod dowództwem ppłk. Francesco Tropei) oraz włoskie 553. i 554. kompanie motocyklowe przeprowadziły skuteczny kontratak^[75][76][62]. Komandosi stracili 28 zabitych, 66 rannych i 59 schwytanych lub zaginionych^[77].

Plan Alexandra zakładał najpierw rozmieszczenie sił na linii między Licatą na zachodzie a Katanią na wschodzie, a następnie stopniowe redukowanie pozostałej pod kontrolą wroga części wyspy. Kluczem do tego było zdobycie portów, które ułatwiłyby rozbudowę sił, a także zdobycie lotnisk. Zadaniem 8 Armii Montgomery’ego było zatem zdobycie lotniska w Pachino na Przylądku Passero oraz portu w Syrakuzach, a następnie przesunięcie się na północ, by zająć porty w Auguście i Katanii. Cele 8 Armii obejmowały również lotniska wokół Gerbini, na Równinie Katańskiej. Cele 7 Armii Pattona obejmowały zdobycie portu Licata oraz lotnisk w Ponte Olivo, Biscari i Comiso. W dalszej perspektywie miało to zapobiec przemieszczaniu się rezerw wroga na wschód, w kierunku lewego skrzydła 8 Armii^[78].

Zgodnie z planami Osi, Kampfgruppe Schmalz (pod dowództwem płk. Wilhelma Schmalza), we współpracy z 54 Dywizją Piechoty „Napoli” (gen. mjr Giulio Cesare Gotti Porcinari), miała kontratakować przeciwko desantowi aliantów na wybrzeżu od Augusty do Syrakuz. 10 lipca Schmalz nie zdołał nawiązać kontaktu z włoską dywizją i samotnie ruszył w kierunku Syrakuz. Nieznany Schmalzowi batalion 18 czołgów Renault R35 (pod dowództwem ppłk. Massimo D’Andretty) i wspierający batalion piechoty z 75 Pułku Piechoty (pod dowództwem płk. Paolo Giovanniego Ronco) z Dywizji „Napoli” przebiły się przez wysunięte pozycje 2. batalionu Pułku Wiltshire z 13 Brygady 5 Dywizji Piechoty, i zostały powstrzymane jedynie przez ogień artylerii przeciwpancernej na przedmieściach Priolo i Floridia w Syrakuzach^[79][80].

W nocy z 11 na 12 lipca Królewska Marynarka Wojenna podjęła próbę zdobycia Augusty, ale 246. batalion nadbrzeżny odparł brytyjskie siły desantowe wspierane przez trzy niszczyciele. 12 lipca kilka włoskich jednostek zajęło pozycje tylnej straży i osłaniało odwrót Kampfgruppe Schmalz oraz Dywizji Hermann Göring. Amerykański postęp w kierunku Canicattì został tymczasowo wstrzymany przez niszczyciele czołgów Semovente da 90/53 ze 161. batalionu artylerii samobieżnej^[81], 526. batalionu bersalierów i 177 Pułku Bersalierów z Gruppo Tattico Venturi (pod dowództwem gen. Enrico Francisciego, poległego w akcji i pośmiertnie odznaczonego Złotym Medalem za Męstwo Wojskowe)^[82], gdy Kampfgruppe Schmalz wycofywała się w kierunku Katanii. 246. batalion nadbrzeżny wycofał się do silnych punktów w Cozzo Telegrafo i Acquedolci. 76 Pułk Piechoty Dywizji „Napoli” osłaniał lewą flankę Kampfgruppe Schmalz, która wycofała się w kierunku Lentini, a następnie wycofała się do Palermo. Dywizja „Hermann Göring” ostatecznie wycofała się z rejonu Piano Lupo w kierunku Caltagirone, a Dywizja „Livorno” wycofała prawe skrzydło w kierunku Piazza Armerina, aby osłonić Dywizję „Hermann Göring”^[64].

Wczesnym rankiem 13 lipca oddziały brytyjskiej 5 Dywizji Piechoty na prawym skrzydle 8 Armii, opóźnione przez działania Kampfgruppe Schmalz, wkroczyły do ​​Augusty^[83]. Na ich lewym skrzydle brytyjska 50 Dywizja nacierała drogą nr 114 w kierunku Lentini, 25 km na północny zachód od Augusty i napotkała na narastający opór ze strony Dywizji „Napoli”^[84]. Dowódca włoskiej dywizji i jego sztab zostali schwytani przez brytyjską 4 Brygadę Pancerną 13 lipca i dopiero o godzinie 18:45 14 lipca miasto zostało oczyszczone z przeszkód i snajperów, a natarcie zostało wznowione^[85][86]. Jednemu batalionowi z Dywizji „Napoli” udało się przebić przez linie brytyjskie i zająć nowe pozycje w Auguście, ale brytyjski kontratak zmusił go do ponownego wycofania się 14 lipca^[87].

Dalej na lewo, w sektorze XXX Korpusu, 51 Dywizja Piechoty Highland ruszyła prosto na północ, aby zająć Palazzolo i Vizzini 50 km na zachód od Syrakuz, podczas gdy Kanadyjczycy zabezpieczyli lotnisko w Pachino i skierowali się na północny zachód, aby nawiązać kontakt z amerykańskim prawym skrzydłem w Ragusie; po odparciu włoskiego 122 Pułku Piechoty na północ od Pachino. Kanadyjczycy schwytali ponad 500 Włochów^[88]. W rejonie Kanadyjczyków 2 Brygada SAS pod dowództwem gen. bryg. Roberta Laycocka została zaatakowana przez 206 Dywizję Nadbrzeżną (pod dowództwem gen. Achille d’Haveta)^[89], która przeprowadziła silny kontratak, grożący przebiciem się na obszar pomiędzy Kanadyjczykami a komandosami Royal Marines, jednak próba ta została odparta^[90].

11 lipca Patton wydał rozkaz swoim rezerwowym oddziałom spadochronowym z 504 Pułku Piechoty Spadochronowej (bez 3. batalionu już rozmieszczonego na Sycylii, przyłączonego do 505 Pułku) pod dowództwem płk. Reubena Tuckera, wchodzącym w skład 82 Dywizji Powietrznodesantowej, dokonać zrzutu i wzmocnić centrum. Dodatkowo, w skład 504 Pułku miał wejść 376. spadochronowy batalion artylerii polowej, kompania C 307. spadochronowego batalionu inżynieryjnego oraz inne jednostki wsparcia. 6, 7, 10 i 11 lipca wydano rozkazy ostrzegawcze dla floty i wojsk dotyczące planowanej trasy i czasu zrzutu, aby zapobiec ostrzelaniu samolotów przez własne siły^[91]. Spadochroniarze mieli zostać zrzuceni na wschód od Ponte Olivo, około 8 km w głąb lądu od Geli, aby zablokować przeciwnikowi drogę do przyczółka 1 Dywizji Piechoty^[47].

144 samoloty transportowe C-47 przybyły w tym samym czasie co nalot Osi na aliancką flotę; pierwszy rzut samolotów transportowych zrzucił swój ładunek bez przeszkód, lecz wtedy jednej okrętów wojennych aliantów ostrzelał formację. Natychmiast wszystkie inne okręty marynarki wojennej i wojska na brzegu dołączyły do ​​akcji, zestrzeliwując wiele sojuszniczych samolotów i zmuszając spadochroniarzy do skakania daleko od swoich stref zrzutu. 52 Skrzydło Transportowców Wojskowych straciło 23 ze 144 C-47 w wyniku bratobójczego ostrzału; na pokładzie było 318 ofiar, w tym 83 zabitych^[92]. 37 samolotów zostało uszkodzonych, a osiem powróciło do bazy bez zrzucenia spadochroniarzy. Spadochroniarze stracili 229 żołnierzy w wyniku „ostrzału własnego”, w tym 81 zabitych^[93][91]. Wśród ofiar był gen. bryg. Charles L. Keerans Jr., zastępca dowódcy 82 Dywizji Powietrznodesantowej, który był przy 504 Pułku jako nieoficjalny obserwator. 325 Pułk Piechoty Szybowcowej, wchodzący w skład 82 Dywizji Powietrznodesantowej, dowodzony przez płk. Harry’ego L. Lewisa, czekał wówczas w Afryce Północnej i miał wylądować szybowcem na Sycylii tej samej nocy, wraz z resztą sztabu dywizji. Po tym, co stało się z 504 Pułkiem, Ridgway odwołał operację.

Mimo to amerykańskie lądowanie na plaży przebiegło pomyślnie, a znaczna część zaopatrzenia i sprzętu została przetransportowana na ląd. Pomimo niepowodzenia operacji powietrznodesantowej, 1 Dywizja Piechoty zdobyła Ponte Olivo 12 lipca i kontynuował marsz na północ, podczas gdy 45 Dywizja Piechoty po prawej stronie zajęła lotnisko w Comiso i wkroczyła do Ragusy, aby połączyć się z Kanadyjczykami. Po lewej stronie, 3 Dywizja Piechoty, po wylądowaniu w Licacie, przesunęła się o 40 km wzdłuż wybrzeża, niemal do Argento, i 30 km w głąb lądu, do Canicatti^[94].

Po zabezpieczeniu przyczółków, Alexander planował przeciąć wyspę na pół, nacierając na północ przez region Caltanissetta i Enna, aby uniemożliwić obrońcom dostęp do centralnej drogi ze wschodu na zachód. Dalszy atak na północ w kierunku Nikosii przeciąłby kolejną boczną trasę, a ostateczne natarcie w kierunku Santo Stefano na północnym wybrzeżu przecięłoby trasę przybrzeżną. W nowych rozkazach wydanych 13 lipca Alexander powierzył to zadanie 8 Armii, być może opierając się na nieco zbyt optymistycznym raporcie sytuacyjnym Montgomery’ego z późnego wieczora 12 lipca, podczas gdy 7 Armia miała kontynuować swoją rolę wiążącą na lewym skrzydle 8 Armii, pomimo okoliczności, które wydawały się być dla niej idealną okazją do śmiałego ruchu ofensywnego^[97][98]. 12 lipca Kesselring odwiedził Sycylię i doszedł do wniosku, że wojska niemieckie walczą praktycznie same. W konsekwencji uznał, że niemieckie formacje muszą zostać wzmocnione, a zachodnia Sycylia powinna zostać opuszczona w celu skrócenia linii frontu. Priorytetem było najpierw spowolnienie, a następnie zatrzymanie natarcia aliantów. Jednocześnie sformowano linię główną (Hauptkampflinie) biegnącą z San Stefano na północnym wybrzeżu, przez Nikosię i Agirę do Catenanuova, a stamtąd na wschodnie wybrzeże na południe od Katanii^[99].

Podczas gdy XIII Korpus kontynuował natarcie drogą do Katanii, XXX Korpus został skierowany na północ dwiema trasami; pierwsza prowadziła w głąb lądu przez Vizzini, a druga drogą nr 124, przecinając sektor amerykańskiej 45 Dywizji Piechoty, która musiała wrócić na wybrzeże w Geli, aby przegrupować się za amerykańską 1 Dywizją Piechoty. Postępy były powolne, ponieważ Kampfgruppe Schmalz umiejętnie opóźniała brytyjską 5 Dywizję Piechoty, dając czas na rozmieszczenie dwóch pułków z niemieckiej 1 Dywizji Strzelców Spadochronowych przybywających do Katanii^[100]. 12 lipca brytyjska 1 Brygada Spadochronowa, dowodzona przez bryg. Geralda Lathbury’ego, została zrzucona w ramach operacji Fustian, mającej na celu zdobycie mostu Primosole nad rzeką Simeto, na południowym krańcu Równiny Katańskiej. Brytyjscy spadochroniarze ponieśli ciężkie straty w wyznaczonych strefach zrzutu z powodu intensywnego ostrzału czujnych włoskich artylerzystów przeciwlotniczych, ale udało im się zdobyć i utrzymać most pomimo gwałtownych kontrataków wojsk Osi. Początkowe kontrataki prowadziły siły włoskie z 10 Pułku Spadochronowego „Arditi” (mjr Vito Marciano)^[64], rezerwistów z 372. batalionu nadbrzeżnego (mjr Nino Bolla) i artylerzystów z 29 Grupy Artylerii walczących w roli piechoty oraz szwadronu samochodów pancernych, który o zmierzchu pierwszego dnia bitwy o most Primosole niemal zaatakował kwaterę główną 9. batalionu Lekkiej Piechoty Durham. Brytyjska 5 Dywizja została opóźniona przez silny opór, ale nawiązała kontakt ze spadochroniarzami wcześnie rano 15 lipca; niemniej jednak dopiero 17 lipca udało się umocnić płytki przyczółek na północ od rzeki^[98].

16 lipca ocalałe włoskie samoloty wycofały się na stały ląd. W pierwszym tygodniu inwazji utracono około 160 włoskich samolotów, z czego 57 zostało zniszczonych przez myśliwce alianckie i ogień przeciwlotniczy tylko w dniach 10–12 lipca^[101]. Tego dnia włoski bombowiec storpedował lotniskowiec HMS „Indomitable”^[102], a włoski okręt podwodny „Dandolo” storpedował krążownik HMS „Cleopatra”^[103]. Oba okręty zostały wyłączone z akcji na ponad rok.

W nocy 17 lipca włoski krążownik „Scipione Africano”, wyposażony w radar EC.3 Gufo, wykrył i zaatakował cztery brytyjskie kutry torpedowe Elco czające się 8 km dalej, przepływając z dużą prędkością przez Cieśninę Mesyńską^[104]. MTB 316 został zatopiony, a MTB 313 uszkodzony między Reggio di Calabria a Pellaro – zginęło dwunastu brytyjskich marynarzy^{[105][106][107]}.

W nocy z 17 na 18 lipca Montgomery wznowił atak na Katanię, wykorzystując dwie brygady 50 Dywizji. Napotkano silny opór i 19 lipca Montgomery zdecydował się przerwać atak oraz zwiększyć presję na lewym skrzydle. 5 Dywizja Piechoty zaatakowała na lewym skrzydle 50 Dywizji Piechoty, ale bez większego sukcesu. 20 lipca 51 Dywizja, dalej na zachód, przekroczyła rzekę Dittaino w Sferro i skierowała się na lotniska w Gerbini. 21 lipca również została odparta silnymi kontratakami^[108]. Na lewym skrzydle kanadyjska 1 Dywizja Piechoty kontynuowała natarcie, ale stawało się jasne, że w miarę jak jednostki niemieckie zajmowały nowe pozycje na północy, siły alianckie we wschodniej Sycylii nie miały wystarczających sił, aby utrzymać cały front, dlatego Kanadyjczycy otrzymali rozkaz kontynuowania marszu na północ do Leonforte, a następnie skrętu na wschód do Adrano na południowo-zachodnich zboczach Etny, zamiast okrążania góry drogą nr 120 do Randazzo. Montgomery wezwał swoją dywizję rezerwową z Afryki Północnej – brytyjską 78 Dywizję Piechoty^[108].

Patton zreorganizował swoje siły, tworząc dwa korpusy. Korpus Tymczasowy, dowodzony przez Keyesa, składający się z 2 Dywizji Pancernej, 3 Dywizji Piechoty i 82 Dywizji Powietrznodesantowej, znajdował się po lewej stronie. Amerykański II Korpus był po prawej stronie. Do 17 lipca Korpus Tymczasowy zdobył Porto Empedocle i Agrigento. 18 lipca II Korpus zajął Caltanissettę, tuż przed drogą nr 121, główną drogą wschód – zachód biegnącą przez środek Sycylii. Amerykański marsz w kierunku Agrigento został tymczasowo wstrzymany przez 207 Dywizję Nadbrzeżną (pod dowództwem płk. Augusto De Laurentisa), która stacjonowała na stacji Sant’Oliva, 10 km w głąb lądu od Licaty^[109]. 10 Pułk Bersalierów zmusił 1. i 3. batalion Rangerów przydzielony do 3 Dywizji Piechoty do przedarcia się do Agrigento^[110]. Późnym popołudniem 16 lipca miasto znalazło się w rękach Amerykanów^[111].

15 Dywizja Grenadierów Pancernych zdołała dołączyć do innych niemieckich formacji na wschodzie wyspy. 18 lipca Patton otrzymał rozkaz przerzucenia wojsk na północ przez Petralię drogą nr 120, kolejną odnogą prowadzącą ze wschodu na zachód, a następnie przecięcia północnej drogi nadbrzeżnej. Później miał oczyścić zachodnią część wyspy. II Korpus otrzymał zadanie przeprowadzenia marszu na północ, podczas gdy Korpus Tymczasowy miał za zadanie przeprowadzenie operacji oczyszczającej. Alexander wydał Pattonowi dalsze rozkazy, aby po przecięciu drogi nadbrzeżnej rozwinął natarcie od wschodu. Nakazano mu również jak najszybsze zdobycie Palermo jako głównej bazy zaopatrzeniowej dla dalszych działań na wschód i na północ od Etny^[108]. 21 lipca Korpus Tymczasowy 7 Armii rozbił włoską grupę bojową Raggruppamento Schreiber (pod dowództwem gen. Ottorino Schreibera), osłaniającą odwrót 15 Dywizji Grenadierów Pancernych^[112], za cenę 300 zabitych i rannych Amerykanów^[113][114]. 22 lipca Korpus Tymczasowy wkroczył do Palermo, a następnego dnia 45 Dywizja Piechoty przecięła północną drogę nadbrzeżną^[115].

 Główny artykuł: Bitwa o Centuripe.

W ostatnim tygodniu lipca Montgomery zebrał swoje siły, aby wznowić atak 1 sierpnia. Jego bezpośrednim celem było Adrano, którego zdobycie podzieliłoby siły niemieckie po obu stronach Etny. W ciągu tygodnia Kanadyjczycy i 231 Grupa Brygadowa kontynuowali natarcie na wschód od Leonforte i 29 lipca zdobyli Agirę, około 25 km na zachód od Adrano. W nocy 29 lipca brytyjska 78 Dywizja z kanadyjską 3 Brygadą na czele zdobyła Catenanuovę i utworzyła przyczółek nad rzeką Dittaino. W nocy 1 sierpnia alianci wznowili atak na północny zachód w kierunku Centuripe, odosobnionego szczytu skalnego, który był głównym południowym przyczółkiem obrony Adrano. Po ciężkim dniu walk z Dywizją „Hermann Göring” i 3 Pułkiem Strzelców Spadochronowych, który trwał przez cały dzień 2 sierpnia, miasto zostało ostatecznie oczyszczone z wojsk Osi rankiem 3 sierpnia. Zdobycie Centuripe okazało się kluczowe, ponieważ rosnące zagrożenie dla Adrano uczyniło pozycję osłaniającą Katanię nie do utrzymania^[115].

Patton zdecydował, że jego system łączności może wesprzeć dwie dywizje nacierające na wschód: 45 Dywizję drogą nadbrzeżną i 1 Dywizję drogą nr 120. Aby utrzymać presję, zastąpił 45 Dywizję zreorganizowaną 3 Dywizją i powołał 9 Dywizję Piechoty z rezerwy w Afryce Północnej, aby zastąpić 1 Dywizję^[115]. Siły Osi zostały teraz rozmieszczone na drugiej linii obronnej, linii Etny, biegnącej od San Fratello na północnym wybrzeżu przez Troinę i Aderno. 31 lipca 1 Dywizja Piechoty z dołączonymi elementami przybywającej 9 Dywizji dotarła do Troiny. Tę ważną pozycję zajmowała 15 Dywizja Grenadierów Pancernych. Resztki 28 Dywizji Piechoty „Aosta” w postaci czterech batalionów również zostały wycofane do Troiny, aby wesprzeć przygotowania obronne i nadchodzącą bitwę^[116].

Przez sześć dni Niemcy i Włosi prowadzili kosztowną obronę; w trakcie bitwy przeprowadzili 24 generalne kontrataki i wiele mniejszych, lokalnych. Do 7 sierpnia amerykański 18 Pułk Piechoty z 9 Dywizji zdobył górę Pellegrino, górującą nad umocnieniami Troiny, umożliwiając precyzyjne kierowanie artylerią aliantów. Lewe skrzydło obrońców również zostało odsłonięte, gdy sąsiadująca Dywizja „Hermann Göring” została odepchnięta przez brytyjski XXX Korpus i tej samej nocy otrzymała rozkaz wycofania się etapami na pozycje obronne linii Tortorici^[117] . Elementy 29 Dywizji Grenadierów Pancernych i 26 Dywizji Piechoty „Assietta” również okazały się trudne do wyparcia na wybrzeżu w Santa Agata i San Fratello. Patton wysłał niewielki oddział desantowy za linie obrony, co doprowadziło do upadku Santa Agata 8 sierpnia po sześciu dniach obrony^[115][118].

3 sierpnia XIII Korpus wykorzystał dezorganizację spowodowaną zagrożeniem dla Adrano i wznowił natarcie na Katanię, a 5 sierpnia miasto było już w jego rękach. Adrano padło pod naporem 78 Dywizji w nocy 6 sierpnia, podczas gdy na prawym skrzydle 51 Dywizja zajęła Biancavilla, 3 km na południowy wschód od Adrano^[115]. Po upadku Adrano, kanadyjska 1 Dywizja została wycofana do rezerwy armii^[119]. 8 sierpnia 78 Dywizja, posuwając się na północ od Adrano, zajęła Bronte, a 9 Dywizja, posuwając się od Troiny, zajęła Cesaro. Obie dywizje spotkały się w Randazzo, na północno-zachodnich zboczach Etny. Randazzo upadło 13 sierpnia, a 78 Dywizja została przesunięta do rezerwy^[115]. W miarę jak alianci kontynuowali natarcie, linia frontu ulegała skróceniu. 10 sierpnia Montgomery podjął decyzję o wycofaniu dowództwa XIII Korpusu i brytyjskiej 5 Dywizji Piechoty, dowodzonej teraz przez gen. mjr. Gerarda Bucknalla (zastępującego gen. mjr. Berney-Ficklina, który powrócił do Anglii), aby umożliwić im przygotowanie się do lądowania we Włoszech kontynentalnych^[120]. Na północnym wybrzeżu amerykańska 3 Dywizja nadal spotykała się z silnym oporem i trudnościami spowodowanymi rozległymi zniszczeniami dróg. Dwa kolejne ataki desantowe i odbudowa wojsk inżynieryjnych utrzymały jednak natarcie^[121]. Chociaż Kesselring podjął już decyzję o ewakuacji, siły Osi kontynuowały taktykę opóźnianiającą, wspomagane przez sprzyjające warunki obronne Półwyspu Mesyńskiego. W końcu, w nocy 16 sierpnia, czołowe oddziały 3 Dywizji wkroczyły do ​​Mesyny^[122].

 Główny artykuł: Operacja Lehrgang.

Do 27 lipca dowódcy Osi zdali sobie sprawę, że rezultatem kampanii będzie ewakuacja z Mesyny^[123]. 29 lipca Kesselring poinformował Hitlera, że ​​ewakuacja może zostać przeprowadzona w ciągu trzech dni, a wstępne plany pisemne sporządzono 1 sierpnia^[124]. Jednakże, gdy Hube zasugerował 4 sierpnia, że ​​należy rozpocząć od przerzucenia niebiorących udziału w walce ludzi i sprzętu, Guzzoni odmówił zatwierdzenia tego pomysłu bez zgody Comando Supremo. Niemcy mimo to kontynuowali ewakuację, przerzucając ponad 12 000 ludzi, 4500 pojazdów i 5000 ton sprzętu w dniach 1–10 sierpnia^[125]. 6 sierpnia Hube zasugerował Guzzoniemu, za pośrednictwem von Sengera, przeniesienie dowództwa 6 Armii do Kalabrii. Guzzoni odrzucił ten pomysł, ale zapytał, czy Hube podjął decyzję o ewakuacji Sycylii. Von Senger odpowiedział, że Hube tego nie zrobił^[126].

Następnego dnia Guzzoni dowiedział się o niemieckim planie ewakuacji i poinformował Rzym o swoim przekonaniu co do ich zamiarów. 7 sierpnia Guzzoni doniósł, że bez niemieckiego wsparcia, ostateczny opór będzie krótkotrwały. 9 sierpnia Rzym nakazał rozszerzenie władzy Guzzoniego na Kalabrię i przeniesienie tam części sił w celu wzmocnienia tego obszaru. 10 sierpnia Guzzoni poinformował Hubego, że odpowiada za obronę północno-wschodniej Sycylii i że włoskie jednostki nadbrzeżne oraz garnizon w Mesynie podlegają jego dowództwu. Następnie Guzzoni wraz z dowództwem 6 Armii i dowództwem XVI Korpusu przeprawił się na stały ląd, pozostawiając admirałom Pietro Barone i Pietro Parentiemu zorganizowanie ewakuacji resztek dywizji „Livorno” i „Assietta” (oraz wszelkich innych żołnierzy i sprzętu, które udało się uratować)^[127].

Niemiecki plan był dokładny, z jasno określonymi liniami dowodzenia, które narzucały surową dyscyplinę operacji. Płk Ernst-Günther Baade był niemieckim komendantem Cieśniny Mesyńskiej, z uprawnieniami dowódcy twierdzy, obejmującymi kontrolę nad piechotą, artylerią, działami przeciwlotniczymi, jednostkami inżynieryjno-budowlanymi, transportowymi i administracyjnymi, a także nad niemieckim dowództwem transportu morskiego^[128]. Na kontynencie gen. mjr Richard Heidrich, który pozostał w Kalabrii z dowództwem 1 Dywizji Spadochronowej i 1 Pułkiem Spadochronowym, gdy reszta dywizji została wysłana jako posiłki na Sycylię, został mianowany dowódcą XIV Korpusu Pancernego na kontynencie, aby przyjąć ewakuujące się formacje, podczas gdy Hube nadal kontrolował operacje na wyspie^[129].

Pełny odwrót, o kryptonimie operacja Lehrgang, rozpoczął się 11 sierpnia i trwał do 17 sierpnia. W tym okresie Hube nakazał kolejne odwroty każdej nocy na dystans od 8 do 24 km, utrzymując podążające za nimi jednostki alianckie na dystans za pomocą min, pułapek i innych przeszkód^[130]. W miarę jak półwysep się zwężał, skracając front, Hube był w stanie wycofać jednostki w celu ewakuacji^[131]. Alianci próbowali temu przeciwdziałać, rozpoczynając 15 sierpnia desanty morskie siłami wielkości brygady, po jednym dla 7. i 8 Armii. Jednak szybkość wycofywania się wojsk Osi była tak duża, że ​​operacje te „uderzały w powietrze”^[132].

Niemieckie i włoskie plany ewakuacji okazały się bardzo skuteczne. Alianci nie byli w stanie zapobiec uporządkowanemu wycofaniu się ani skutecznie zakłócić transportu przez Cieśninę Mesyńską. Wąskie cieśniny były chronione przez 120 ciężkich i 112 lekkich dział przeciwlotniczych^[133], z których około połowa była produkcji włoskiej. Wynikający z tego nakładający się ostrzał z obu stron cieśniny został opisany przez pilotów alianckich jako gorszy niż w Zagłębiu Ruhry, co czyniło dzienne ataki powietrzne wysoce niebezpiecznymi i generalnie nieskutecznymi^[122]. Ataki nocne były mniej niebezpieczne i zdarzały się sytuacje, gdy takie ataki powietrzne opóźniały, a nawet wstrzymywały ruch przez cieśniny, ale gdy powracał dzień, siły Osi były w stanie nadrobić zaległości z poprzedniej nocy^[134]. Przechwytywanie z użyciem broni morskiej również nie było już praktyczne. Cieśniny miały od 3 do 10 km szerokości i były chronione przez artylerię o kalibrze do 240 mm. To, w połączeniu z zagrożeniem prądem o prędkości sześciu węzłów (3 m/s) i obawą, że włoskie okręty wojenne przygotowują się do samobójczego ataku na Cieśninę Mesyńską, sprawiało, że ryzykowanie alianckimi okrętami wojennymi było nieuzasadnione^[133][135].

18 sierpnia Oberkommando der Wehrmacht odnotowało odzyskanie 60 000 żołnierzy z Sycylii, podczas gdy liczba ewakuowanych Włochów wynosiła około 75 000^[136]. W 2004 roku Tomblin napisał, że Włosi ewakuowali 62 182 ludzi, 41 dział i 227 pojazdów, tracąc jedynie jedną tratwę motorową i prom kolejowy „Cariddi”, który został zatopiony, gdy wojska alianckie wkroczyły do ​​Mesyny^[137]. Niemcy ewakuowali około 52 000 żołnierzy (w tym 4444 rannych), 14 105 pojazdów, 47 czołgów, 94 działa, 1100 ton amunicji oraz około 20 700 ton sprzętu i zapasów^[138].

Amerykańska 7 Armia straciła 8781 ludzi (2237 zabitych lub zaginionych, 5946 rannych i 598 wziętych do niewoli), podczas gdy brytyjska 8 Armia straciła 11 843 żołnierzy (2062 zabitych lub zaginionych, 7137 rannych i 2644 wziętych do niewoli). Marynarka Wojenna Stanów Zjednoczonych straciła 546 zabitych lub zaginionych i 484 rannych, a Królewska Marynarka Wojenna – 314 zabitych lub zaginionych, 411 rannych i 4 wziętych do niewoli. Siły Powietrzne Armii Stanów Zjednoczonych (USAAF) zgłosiły 28 zabitych, 88 zaginionych i 41 rannych^[9]. Siły kanadyjskie poniosły 2310 strat, w tym 562 zabitych, 1664 rannych i 84 wziętych do niewoli^[9][139].

W 2007 roku Samuel W. Mitcham i Friederich von Stauffenberg napisali, że niemieckie jednostki straciły około 20 000 ludzi, którzy zostali zabici, ranni lub wzięci do niewoli, a Messerschmidt i inni podali, że siły niemieckie straciły 4325 ludzi zabitych, 4583 zaginionych, 5532 schwytanych i 13 500 rannych, łącznie 27 940 ofiar^{[9][140][141]}. Według Oddziału Historycznego Armii Włoskiej włoskie straty wojskowe wyniosły 4678 zabitych, 36 072 zaginionych, 32 500 rannych i 116 681 schwytanych^{[140][142][143][144]}. Przypuszcza się, że znaczna część zaginionych zginęła i została pochowana na polu bitwy lub w nieznanych miejscach^[140], podczas gdy pozostałą część prawdopodobnie stanowili lokalnie zrekrutowani żołnierze, którzy zdezerterowali i powrócili do domów. W 2007 roku Mitcham i von Stauffenberg oszacowali całkowitą liczbę ofiar po stronie włoskiej na 147 000^[9]. Wcześniejsze badania kanadyjskie oszacowały łączną liczbę Włochów i Niemców wziętych do niewoli na Sycylii na około 100 000^[139].

Bezpośrednio po lądowaniu aliantów na Sycylii odnotowano szereg przypadków, w których wojska amerykańskie zabijały włoskich cywilów. Należała do nich masakra w Vittorii, w której zginęło 12 mieszkańców, w tym podesta z Acate, kolejna w Agrigento, oraz masakra w Canicattì, gdzie ppłk George Herbert McCaffrey otworzył ogień do tłumu cywilów plądrujących fabrykę, zabijając osiem osób^{[145][146][147][148][149]}. Podczas i po inwazji wojska alianckie dopuściły się wielu gwałtów i innych form napaści seksualnych na sycylijskie kobiety; włoskie statystyki przytaczają szereg gwałtów popełnionych przez żołnierzy amerykańskich i Wolnych Francuzów^[150] . Według historyka Clive’a Emsleya w księgach brytyjskiego Śledczego Oddziału Specjalnego odnotowano „kilka” przypadków gwałtów i molestowania seksualnego z udziałem brytyjskich żołnierzy podczas inwazji na Sycylię^[151]. 19 lipca, nieco ponad tydzień po lądowaniu, kpt. Angelo Thomas Sesia, oficer 1 Dywizji Kanadyjskiej, odnotował, że kanadyjscy żołnierze byli zaangażowani w szereg „niepokojących incydentów”, w tym grabieże, strzelanie do cywilów i jeden gwałt zbiorowy na Piazza Armerina. Według Mitchama i von Stauffenberga, kanadyjscy żołnierze Pułku Loyal Edmonton dokonywali bezprawnych egzekucji niemieckich jeńców wojennych podczas bitwy o Sycylię^[117] .

14 lipca amerykańscy żołnierze 180 Pułku Piechoty dokonali masowej egzekucji 73 jeńców wojennych w dwóch oddzielnych incydentach. Po schwytaniu 45 włoskich i 3 niemieckich żołnierzy podczas ataku na lotnisko w pobliżu Santo Pietro, oddział pułkowy pod dowództwem sierż. Horace’a T. Westa poprowadził jeńców przez około milę, po czym West nakazał oddzielić „ósemkę lub dziewiątkę” od reszty i zabrać do oficera wywiadu pułku na przesłuchanie; West przystąpił do doraźnej egzekucji pozostałych 37 jeńców. Następnego dnia ciała 37 jeńców zauważył amerykański kapelan wojskowy, ppłk William E. King. King zgłosił incydent swoim przełożonym, którzy początkowo zignorowali go ze względu na złą prasę, jaka powstałaby, gdyby został upubliczniony; jednak po rozmowie zgodzili się postawić Westa przed sądem wojskowym. Żołnierze 180 Pułku Piechoty dokonali kolejnej masakry 14 lipca, kiedy kpt. John T. Compton wydał rozkaz natychmiastowej egzekucji 35 włoskich jeńców wojennych przez pluton egzekucyjny^[152][153]. Armia Stanów Zjednoczonych oskarżyła Westa i Comptona o popełnienie zbrodni wojennej; West został skazany na dożywocie i pozbawiony stopnia, ale w listopadzie 1944 roku powrócił do czynnej służby jako szeregowy i później został honorowo zwolniony. Compton został oskarżony o zabicie 40 jeńców wojennych, ale uniewinniony i przeniesiony do innego pułku, gdzie zginął w listopadzie 1943 roku podczas walk w kampanii włoskiej^[148].

• Henry H. Adams: Years of Expectation: Guadalcanal to Normandy. New York, McKay: 1973. ISBN 978-0679503583. (ang.).
• Harold Alexander. The Conquest of Sicily from 10 July 1943 to 17 August 1943. „The London Gazette (2nd supplement)”. No. 38205, s. 1009–1025, 10 lutego. (ang.). 
• Gerald Astor: The Greatest War: Americans in Combat, 1941–1945. Novato, CA: Presidio Press, 1999. ISBN 978-0-89141-695-1. (ang.).
• Sandro Attanasio: Sicilia senza Italia, Luglio-Agosto 1943. Mursia: 1976. (ang.).
• Piero Baroni: La guerra dei radar : il suicidio dell'Italia : 1935/1943. Milano: Greco & Greco, 2007. ISBN 978-8879804318. (wł.).
• Eddy Bauer, Mikko Kilpi: Toinen maailmansota: Suomalaisen laitoksen toimituskunta: Keijo Mikola, Vilho Tervasmäki, Helge Seppälä. 4. Helsinki: Werner Söderström, 1975. ISBN 951-0-05844-0. (fiń.).
• Edward L. Bimberg: The Moroccan Goums. Westport, Conn.: Greenwood, 1999. ISBN 0-313-30913-2. (ang.).
• Andrew J. Birtle: Sicily 1943. Washington: United States Army Center of Military History, 1993, seria: The U.S. Army WWII Campaigns. CMH Pub 72-16. ISBN 0-16-042081-4. (ang.).
• Ian Blackwell: The battle for Sicily: stepping stone to victory. Pen & Sword Military, 2008. ISBN 978-1-84415-759-4. (ang.).
• A Serious Second Front. W: James Jay Carafano: GI ingenuity: improvisation, technology, and winning World War II. Greenwood, 2006. ISBN 0-275-98698-5. (ang.).
• Fabrizio Carloni: Le atrocità alleate in Sicilia. Storia e battaglie. 2009. (wł.).
• Field Marshal Lord Carver: The Imperial War Museum Book of the War in Italy 1943–1945. London: Sidgwick & Jackson, 2001. ISBN 0-330-48230-0. (ang.).
• Patrick Cloutier: Regio Esercito: The Italian Royal Army in Mussolini's Wars, 1935–1943. lulu.com, 2013. ISBN 978-1105074011. (ang.).
• Terry Copp, Eric McGreer, Matt Symes: The Canadian Battlefields in Italy: Sicily and Southern Italy. Waterloo: Laurier Centre for Military, Strategic and Disarmament Studies, 2008. (ang.).
• Ezio Costanzo, George Lawrence: The Mafia and the Allies: Sicily 1943 and the Return of the Mafia. Enigma, 2007. ISBN 978-1929631681. (ang.).
• Ezio Costanzo: La Guerra in Sicilia 1943: Storia Fotografica. Catania: Le Nove Muse, 2009. ISBN 978-8887820430. (wł.).
• Wesley F. Craven, James L. Cate: The Army Air Forces in World War II. T. 2. Chicago, Illinois: Chicago University Press, 1949. ISBN 0-912799-03-X. (ang.).
• Carlo D’Este: Bitter Victory: The Battle for Sicily 1943. London: Arum Press, 2008. ISBN 978-0060576509. (ang.).
• Keith Dickson: World War II for Dummies. New York City: Hungry Minds, 2001. ISBN 978-0-7645-5352-3. (ang.).
• Clive Emsley: Soldier, Sailor, Beggarman, Thief: Crime and the British Armed Services since 1914. Oxford University Press, 2013. ISBN 0-19-965371-2. (ang.).
• Gregor Ferguson, Kevin Lyles: The Paras 1940–1984: British airborne forces 1940–1984. Oxford: Osprey, 1984. ISBN 0-85045-573-1. (ang.).
• Giusseppe Fioravanzo: Le Azioni Navali in Mediterraneo Dal 1° aprile 1941 all'8 settembre 1943. USMM, 1970. (wł.).
• John Follain: Mussolini's Island: The Invasion of Sicily Through The Eyes Of Those Who Witnessed The Campaign. London: Hodder & Stoughton, 2005. ISBN 0-34083-362-9. (ang.).
• Albert N. Garland, Howard McGaw Smyth: U.S. Army in World War II – Mediterranean Theater of Operations – Sicily and the Surrender of Italy. Washington, D.C.: United States Government Printing Office, 1965. (ang.).
• Paul Gaujac: Le Corps expeditionnaire français en italie: 1943-1944. Histoire et Collections, 2003. ISBN 978-2-913903-93-7. (fr.).
• John Grigg: 1943: The Victory that Never Was. London: Kensington, 1982. ISBN 0-8217-1596-8. (ang.).
• Carol Adele Kelly: Voices of My Comrades: America's Reserve Officers Remember World War II. Fordham Univ. Press, 2007. ISBN 978-0823228232. (ang.).
• David M. Kennedy: The Library of Congress World War II Companion. Margaret E. Wagner, Linda Barrett Osborne, Susan Reyburn, Staff of the Library of Congress, David M. Kennedy (red.). Simon and Schuster, 2007. ISBN 978-0743252195. (ang.).
• Basil H. Liddell Hart: A History of the Second World War. London: Weidenfeld Nicolson, 1970. (ang.).
• F. H. Hinsley: British Intelligence in the Second World War. Its influence on Strategy and Operations (abridged edition). Wyd. drugie popr. London: HMSO, 1994, seria: History of the Second World War. ISBN 0-11-630961-X. (ang.).
• A. B. Hodgetts, J. D. Burns: Decisive Decades: A History of the Twentieth Century for Canadians. T. Nelson & Sons (Canada), 1973. ISBN 978-0-17-632928-0. (ang.).
• James Holland: Fortress Malta: An Island Under Siege, 1940–1943. London: Phoenix, 2004. ISBN 978-0-30436-654-5. (ang.).
• Edwin P. Hoyt: Backwater War: The Allied Campaign in Italy, 1943–45. Mechanicsburg, PA: Stackpole Books, 2007. ISBN 978-0-8117-3382-3. (ang.).
• Philip S. Jowett, A. Stephen: The Italian Army 1940–45. Oxford: Osprey, 2001. ISBN 1-85532-866-6. (ang.).
• John L. La Monte, Winston B. Lewis: The Sicilian Campaign, 10 July – 17 August 1943. Washington DC: United States Government Printing Office, 1993. ISBN 0-945274-17-3. (ang.).
• D.A. Lande: I Was with Patton: Imię -Person Accounts of WWII in George S. Patton's Command. Zenith Imprint, 2002. ISBN 0-7603-1071-8. (ang.).
• John L. Lowden: Silent Wings at War: Combate Gliders in World War II. Smithsonian Institution Press, 1992. ISBN 978-1588340344. (ang.).
• Giovanni Massimello, Giorgio Apostolo: Italian Aces of World War 2. T. 34. Oxford/New York: Osprey Publishing, 2000, seria: Aircraft of the Aces. ISBN 978-1-84176-078-0. (ang.).
• Samuel W. Mitcham, Friedrich von Stauffenberg: The Battle of Sicily: How the Allies Lost Their Chance for Total Victory. Mechanicsburg, PA: Stackpole Books, 2007. ISBN 978-0-8117-3403-5. (ang.).
• Samuel W. Mitcham: Rommel's Desert Commanders: The Men Who Served the Desert Fox, North Africa, 1941–1942. Greenwood Publishing Group, 2007. ISBN 978-0811735100. (ang.).
• Samuel W. Mitcham: Blitzkrieg No Longer: The German Wehrmacht in Battle, 1943. Stackpole Books, 2009. ISBN 978-0811705332. (ang.).
• C. J. C. Molony, F.C. Flynn, H. L. Davies, T. P. Gleave: The Mediterranean and Middle East: The Campaign in Sicily 1943 and The Campaign in Italy 3 September 1943 to 31 March 1944. James Butler (red.). Wyd. pbk. repr. Naval & Military Press. T. V. Uckfield, UK: HMSO, 2004, seria: History of the Second World War, United Kingdom Military Series. ISBN 1-84574-069-6. (ang.).
• Samuel Eliot Morison: History of United States Naval Operations in World War II. T. 9: Sicily–Salerno–Anzio, January 1943 – June 1944. University of Illinois Press, 2018. ISBN 978-0-252-07039-6. (ang.).
• Charles T. O'Reilly: Forgotten Battles: Italy's War of Liberation, 1943–1945. Lexington Books, 2001. (ang.).
• I. S. O. Playfair, C. J. C. Molony, F. C. Flynn, T. P. Gleave: The Mediterranean and Middle East: The Destruction of the Axis Forces in Africa. J. R. M. Butler (red.). T. IV. Uckfield, UK: Naval & Military Press, 2004, seria: History of the Second World War United Kingdom Military Seria. ISBN 1-84574-068-8. (ang.).
• Hugh Pond: Sicily. Kimber, 1962. (ang.).
• Dudley Pope: Flag 4: The Battle of Coastal Forces in the Mediterranean 1939–1945. Chatham Publishing, 1998. ISBN 1-86176-067-1. (ang.).
• Ettore Puglia. La battaglia sul Simeto e la difesa di Catania. „Unuci”. 1/2, s. 15–17, 2011. (wł.). 
• Denis Richards, Hilary Saunders: The Royal Air Force. T. 2. London: HMSO, 1953. OCLC 560741421. (ang.).
• David Rissik: The D. L. I. at War: The History of the Durham Light Infantry 1939–1945. Wyd. ePub. Luton: Andrews UK, 2012. ISBN 978-1-78151-535-8. (ang.).
• Edith C. Rogers. The Reduction of Pantelleria and Adjacent Islands, 8 May–14 June 1943. „Air Forces Historical Studies”. 52, 1947. Air Force Historical Research Agency. [dostęp 2025-10-20]. (ang.). 
• Alberto Santoni: Le Operazioni in Sicilia e in Calabria (Luglio-Settembre 1943). Roma: Stato maggiore dell'Esercito, Ufficio storico, 1989. OCLC 26838236. (wł.).
• A. Shaw: World War II: Day by Day. Hoo: Grange, 2002. ISBN 1-84013-363-5. (ang.).
• Séan Swords: Technical history of the beginnings of radar. T. 6. Peregrinus on behalf of the Institution of Electrical Engineers, 1986, seria: History of technology seria Radar, Sonar, Navigation and Avionics. ISBN 0-86341-043-X. (ang.).
• Barbara Tomblin: With Utmost Spirit: Allied Naval Operations in the Mediterranean, 1942–1945. Lexington: University Press of Kentucky, 2004. ISBN 0-8131-2338-0. (ang.).
• Spencer C. Tucker: World War II at Sea: An Encyclopedia. T. 1. Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO, LLC., 2011. ISBN 978-1-59884-457-3. (ang.).
• Isobel Williams: Allies and Italians under Occupation: Sicily and Southern Italy 1943–45. Springer, 2013. ISBN 978-0-230-35928-4. (ang.).
• David T. Zabecki. Operation Mincemeat. „World War II Magazine”. November 1995, 1995. History Net. (ang.). 
• Mark Zuehlke: Operation Husky: the Canadian invasion of Sicily, July 10 – August 7, 1943. Douglas & McIntyre, 2010. ISBN 978-1-55365-539-8. (ang.).