powiat legnicki

powiat
Rynek w Chojnowie
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Data powstania	1 stycznia 1999
TERC	0209
Siedziba	Legnica
Starosta	Adam Babuśka
Powierzchnia (2024)	744,01 km²
Populacja (2023) • liczba ludności	55 032
• gęstość	74 os./km²
Urbanizacja	28,8%
Nr kierunkowy	76
Kod pocztowy (2024)	59-2XX[a]
Tablice rejestracyjne	DLE
Adres urzędu: pl. Słowiański 1 59-220 Legnica
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich 1 Liczba gmin miejsko-wiejskich 1 Liczba gmin wiejskich 6 Liczba sołectw 107 Liczba miejscowości 110
Położenie na mapie województwa
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Powiat legnicki – powiat w Polsce, położony w środkowej części województwa dolnośląskiego, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Legnica, które jednak samo stanowi osobne miasto na prawach powiatu i nie wchodzi w jego skład.

Powiat legnicki leży w południowo-zachodniej Polsce, na Dolnym Śląsku.

Według regionalizacji fizycznogeograficznej opracowanej przez Jerzego Kondrackiego, przez terytorium powiatu legnickiego przebiegają granice czterech makroregionów:

• Niziny Śląsko-Łużyckiej, w skład której wchodzi zachodnia i środkowa część powiatu legnickiego. Obszar ten w tym regionie dzieli się na trzy mezoregiony: Równinę Legnicką na północy, Równinę Chojnowską na południu oraz Wysoczyznę Lubińską, która obejmuje jedynie niewielkie obszary na północ i północny wschód od Legnicy.
• Niziny Śląskiej, w skład której wchodzi wschodnia część powiatu. Obszar ten w tym regionie dzieli się na dwa mezoregiony: Pradolinę Wrocławską na północy oraz Równinę Wrocławską na południu.
• Pogórza Zachodniosudeckiego, a dokładniej Pogórza Kaczawskiego, w skład którego wchodzi niewielki obszar na zachodzie powiatu (wieś Okmiany).
• Wału Trzebnickiego, a dokładniej Obniżenia Ścinawskiego, w skład którego wchodzi niewielki obszar na północnym wschodzie powiatu (teren na wschód od wsi Mierzowice)^[1].

Powiat legnicki rozciąga się między 51°23’ a 51°06’ szerokości geograficznej północnej i 15°45’ a 16°28’ długości geograficznej wschodniej^[2].

Sieć hydrograficzna powiatu legnickiego opiera się na dorzeczu głównej dolnośląskiej rzeki – Odry, która w jego granicach płynie na odcinku 6 km. Do Odry uchodzi Kaczawa wraz z dopływami: Czarną Wodą i Nysą Szaloną. Poza tym na terenie powiatu występuje jedyne na Dolnym Śląsku pojezierze o rodowodzie polodowcowym (Pojezierze Legnickie) z jeziorami: Kunickim, Jaśkowickim i Koskowickim. Pojezierze to położone jest we wschodniej części powiatu, natomiast w zachodniej występują sztuczne zbiorniki wodne (Jezierzany i Rokitki), nad którymi stworzono w latach 60. XX wieku ośrodki wypoczynkowe.

Powierzchnia powiatu należy do nizinnych, a jej wysokość waha się średnio pomiędzy 100 a 225 m n.p.m. Najwyższe wzniesienie znajduje się na tzw. Wale Okmiańskim i mierzy 278 m n.p.m.

Powiat legnicki powstał 1 stycznia 1999 roku wskutek reformy administracyjnej, której jednym z aspektów było wprowadzenie powiatów jako drugiego szczebla administracji, pomiędzy województwami i gminami^[3].

Został stworzony z części znoszonego województwa legnickiego^[4][5]. Terytorium powiatu zostało określone w kształcie zmienionym w stosunku do tego, jaki posiadał on przed swoją likwidacją w 1975 roku^[6][7][8]. Wchodząca wówczas w skład powiatu gmina Wądroże Wielkie weszła w skład powiatu jaworskiego, z drugiej strony zaś do powiatu legnickiego dołączyły miasto i gmina Chojnów, należące wtedy do powiatu złotoryjskiego. Ponadto, w 1983 roku miasto Legnica zostało powiększone kosztem czterech sąsiadujących z nim gmin^[9].

Z powiatem legnickim graniczą jednostki^[10]:

• powiaty lubiński i polkowicki od północy,
• powiaty średzki i wołowski od wschodu,
• powiat jaworski od południa,
• powiat złotoryjski od południowego zachodu,
• powiat bolesławiecki od zachodu.

W skład powiatu wchodzi 8 gmin: 1 miejska, 1 miejsko-wiejska oraz 6 wiejskich. Na jego terenie położone są dwa miasta: Chojnów oraz Prochowice^[11].

Gmina[11]				Pow. (2024)[12]	Ludność (2023)[12]	Siedziba[13]
TERYT	Typ	Nazwa
0209011	miejska		Chojnów	5,32	12 361	—
0209022	wiejska		Chojnów	230,95	9474	Chojnów
0209032	wiejska		Krotoszyce	67,50	3343	Krotoszyce
0209042	wiejska		Kunice	92,65	7736	Kunice
0209052	wiejska		Legnickie Pole	85,39	5334	Legnickie Pole
0209062	wiejska		Miłkowice	86,40	7234	Miłkowice
0209073	miejsko-wiejska		Prochowice	102,53	7133	Prochowice
0209082	wiejska		Ruja	73,27	2417	Ruja

W 2011 roku władze Legnicy podjęły nieudaną próbę zmiany granic z powiatem legnickim, polegającą na przyłączeniu do miasta części terytorium z gmin Krotoszyce oraz Miłkowice^[14]. Doszło do nieudanych trójstronnych konsultacji w 2012 roku, po których samorząd Legnicy złożył w 2013 roku wniosek o zmianę granic (dotyczący części miejscowości Białka i Jaszków z gminy Krotoszyce oraz Lipce z gminy Miłkowice o powierzchni 61,76 ha), ostatecznie rozpatrzony negatywnie przez Radę Ministrów^[15][16].

Powiat legnicki według danych z 2024 roku zajmował powierzchnię 744,01 km², co stanowiło 3,73% powierzchni województwa dolnośląskiego. Pod względem powierzchni zajął 198. lokatę wśród 314 powiatów Polski^[17]. Największą część powierzchni powiatu zajmowały grunty rolne (75,8%) oraz leśne (16,3%). Zabudowanych i zurbanizowanych było 6,7% terenów, zaś pod wodami znajdowało się ich 1,1%^[18].

Pokrycie terenu w powiecie legnickim
stan na 1 stycznia 2024 r.^[18]

Liczba mieszkańców w powiecie legnickim w latach 1998–2022
Źródło: Bank Danych Lokalnych^[19]. Stan w dniu 31 grudnia.

Według stanu z dnia 31 grudnia 2023 roku w powiecie legnickim zamieszkiwało 55 032 mieszkańców: 28 117 kobiet (51,1% ludności) i 26 915 mężczyzn (48,9%), czyli 1,91% ludności województwa dolnośląskiego. Gęstość zaludnienia w powiecie wyniosła 74 osób na km². Pod względem ludności powiat legnicki zajął w 2024 roku 208. lokatę wśród 314 powiatów Polski^[17].

Wskaźnik urbanizacji wyniósł 28,8%; w miastach w tym dniu mieszkało 15 857 osób, zaś na wsi 39 175 osób^[19].

Sytuacja demograficzna w powiecie legnickim
stan na 31 grudnia 2023 r.^[19]

Piramida wieku mieszkańców powiatu legnickiego
stan na 31 grudnia 2023 r.^[19]

W końcu listopada 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie obejmowała ok. 1,6 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 8,6% do aktywnych zawodowo^[20].

• Bazylika kolegiacka Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Jadwigi Śląskiej w Legnickim Polu
• Zamek w Prochowicach
• Pałac w Piotrowicach
• Zespół pałacowy w Warmątowicach (niedostępny do zwiedzania)
• Muzeum Bitwy nad Kaczawą w Dunine
• Muzeum Bitwy pod Legnicą w Legnickim Polu
• Zamek Piastowski w Chojnowie
• Kościół św. Piotra i Pawła w Chojnowie
• Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego (z gotyckim tryptykiem) w Niedźwiedzicach
• Kościół pw. św. Zofii w Grzybianach
• Kościół pw. św. Stanisława (murowano-drewniany,szachulcowy) w Miłogostowicach
• Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (gotycki) w Ulesiu

Na podstawie źródła^[21]:

• Mieczysław Kasprzak (10 listopada 1998 – 24 listopada 2006)
• Jarosław Humenny (24 listopada 2006 – 1 grudnia 2014)
• Janina Mazur (1 grudnia 2014 – 20 listopada 2018)
• Adam Babuśka (od 20 listopada 2018)

• Jerzy Burzyński, Bożena Steliga, Elżbieta Rowińska, Hanna Boroń: Program ochrony środowiska powiatu legnickiego. Legnica: Starostwo Powiatowe w Legnicy - Wydział Rolnictwa i Ochrony Środowiska, 2005. (pol.).