Ratusz w Środzie Śląskiej

nr rej. A/3793/1236 z 21 grudnia 1964[1]
Ratusz w Środzie Śląskiej
Państwo	Polska
Miejscowość	Środa Śląska
Adres	pl. Wolności 5
Styl architektoniczny	gotyk
Rozpoczęcie budowy	XIV w.
Ukończenie budowy	XV w.
Ważniejsze przebudowy	1798-1799
Położenie na mapie Środy Śląskiej Ratusz w Środzie Śląskiej
Położenie na mapie Polski Ratusz w Środzie Śląskiej
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Ratusz w Środzie Śląskiej
Położenie na mapie powiatu średzkiego Ratusz w Środzie Śląskiej
Położenie na mapie gminy Środa Śląska Ratusz w Środzie Śląskiej
51°09′49,139″N 16°35′43,512″E/51,163650 16,595420
Multimedia w Wikimedia Commons

Ratusz w Środzie Śląskiej – gotycka budowla wzniesiona w XV wieku, położona w bloku zabudowy śródrynkowej. Ratusz był kilkakrotnie przebudowywany i remontowany. Jest siedzibą władz miejskich, jak również obecnie mieści się w nim muzeum regionalne.

Budowę ratusza Środzie Śląskiej rozpoczęto od wieży, którą wzniesiono w pierwszej połowie XIV wieku^[2]. W wieku XV do wieży dobudowano bryłę, którą przerabiano w latach 1552 i 1589-1593^[2]. W latach 1798–1799 nadbudowano wieżę, a XIX wieku i na początku XX dokonano niewielkich przeróbek ratusza^[2]. W latach 1974–1978 przeprowadzono kapitalny remont budowli^[2].
Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 21 grudnia 1964 roku ratusz został wpisany do rejestru zabytków^[1].

Obecnie ratusz to zespół budynków zgrupowanych wokół niewielkiego, wewnętrznego dziedzińca^[2]. Najstarszy jest budynek położony na osi bloku śródrynkowego, posiadający dwie kondygnacje i odsłonięty na początku XX wieku późnogotyckim, profilowanym szczytem^[2]. Od strony zachodniej do korpusu budowli przylega gotycka, czworoboczna wieża z tarczami zegarowymi w górnej części, nakryta barokowym hełmem z latarnią^[2]. W środku znajduje się pięć umieszczonych pionowo izb, a pierwotnie wieża służyła jako więzienie i katownia^[3]. Najokazalsza jest fasada południowa, zwieńczona gotyckim, trójkątnym, schodkowym szczytem, ozdobionym ślepymi blankami^[3]. Ponad blankami znajdują się przedzielone pilastrami wnęki z trójkątnymi blendami, zakończone łukami w formie oślich grzbietów^[3]. Na piętrze jest reprezentacyjna sala z zachowanym gotyckim sklepieniem trójdzielnym, na którym są fragmenty polichromii z XVII wieku^[2].
Obecnie w budynku mieści się Muzeum Regionalne w Środzie Śląskiej^[3].

• Muzeum Regionalne w Środzie Śląskiej

• JózefJ. Pilch JózefJ., Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, ISBN 83-213-4366-X, OCLC 69480077 . Brak numerów stron w książce
• Roman Pawlak, Zabytkowe ratusze, Warszawa, MUZA SA, 2003, ISBN 83-7200-991-0.

• Dawne i współczesne zdjęcia ratusza na stronie „Wratislaviae Amici”
• Dawne i współczesne zdjęcia ratusza na stronie „Polska na fotografii”