Zakład karny (pot. więzienie^[1]) – miejsce, w którym osoby skazane wyrokiem sądowym odbywają karę pozbawienia wolności^[2].

W Polsce do 1970 roku terminem więzienie określano oficjalnie zarówno zakład karny, jak i samą karę pozbawienia wolności^[3].

 Osobny artykuł: Zakłady karne w Polsce.

Polskie zakłady karne ze względu na rodzaj dzieli się na:

• zakłady dla młodocianych;
• zakłady dla odbywających karę po raz pierwszy;
• zakłady dla recydywistów penitencjarnych;
• zakłady dla odbywających karę aresztu wojskowego.

Zakłady karne mogą być organizowane jako:

• zakłady karne typu zamkniętego;
• zakłady karne typu półotwartego;
• zakłady karne typu otwartego.

Podział zakładów na różne typy różni się między sobą stopniem zabezpieczenia oraz rodzajem izolacji skazanych i wynikającymi z tego ich obowiązkami i uprawnieniami w zakresie poruszania się w zakładzie i poza jego obrębem.

Skazani odbywają w nich karę pozbawienia wolności w jednym z trzech systemów:

• programowanego oddziaływania;
• terapeutycznym;
• zwykłym.

Podział ten służy też do klasyfikacji skazanych np.: R3/p – recydywista penitencjarny (R), odbywający karę w zakładzie typu otwartego (3), w systemie programowanego oddziaływania (p). Każdy ze skazanych musi mieć przyporządkowany rodzaj i typ zakładu karnego oraz system wykonywania kary pozbawienia wolności. Daje to 27 grup klasyfikacyjnych (bez kary aresztu wojskowego), które pozwala różnicować wykonywanie tej kary.

Wszystkie zakłady karne i areszty śledcze podlegają Ministerstwu Sprawiedliwości. Zakłady lecznicze, w których stosuje się środki zabezpieczające, podlegają Ministerstwu Zdrowia.

Wśród głównych jednostek organizacyjnych zakładów karnych i aresztów śledczych w Polsce można wyróżnić:

• Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej Białystok;
• Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej Bydgoszcz;
• Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej Gdańsk;
• Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej Katowice;
• Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej Koszalin;
• Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej Kraków;
• Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej Lublin;
• Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej Łódź;
• Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej Olsztyn;
• Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej Opole;
• Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej Poznań;
• Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej Rzeszów;
• Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej Szczecin;
• Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej Warszawa;
• Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej Wrocław.

• System dozoru elektronicznego

Zobacz multimedia związane z tematem: Zakład karny

• Ogólnopolski portal Służby Więziennej
• Portal o więziennictwie