Skarby Stanisława Augusta (seria monet)

Skarby Stanisława Augusta – seria monet kolekcjonerskich emitowanych przez Narodowy Bank Polski, zainaugurowana 12 marca 2013 r. dwoma monetami poświęconymi Bolesławowi I Chrobremu^[1].

Seria NBP odwzorowuje słynną XVIII w. serię medalierską z wizerunkami królów Polski wykonaną na zlecenie Stanisława Augusta Poniatowskiego, powstałą w mennicy warszawskiej w latach 1791–1797/1798. Projektantami stanisławowskich medali byli Jan Filip Holzhaeusser i Jan Jakub Reichel, a wzorowano je na portretach namalowanych w latach 1768–1771 przez Marcella Bacciarellego, przeznaczonych do Pokoju Marmurowego w Zamku Królewskim w Warszawie. Na odwrotnej stronie każdego medalu Holzhaeussera i Reichela umieszczono łaciński tekst, za którego ostateczną redakcję odpowiadał zapewne sam Stanisław August Poniatowski^[2].

Medalierski XVIII w. poczet królów polskich składał się z wizerunków 23 monarchów – o jednego więcej niż cykl obrazów Bacciarellego. W metalu upamiętniono dodatkowo Stanisława Leszczyńskiego, najprawdopodobniej na podstawie obrazu Jana Bogumiła Plerscha^[3].

Obie XVIII w. serie, malarska i medalierska, zaczynały się od Bolesława Chrobrego, a kończyły wizerunkiem Augusta III Sasa. Seria monet Narodowego Banku Polskiego ma zostać rozszerzona do 24 władców – ostatnie dwie monety mają przedstawiać Stanisława Augusta Poniatowskiego^[2].

Każdemu włączonemu do serii władcy poświęcone są dwie monety – w srebrze (Ag999) o nominale 50 złotych oraz w złocie (Au999,9) o nominale 500 złotych, wybite na krążkach o identycznych masie – 62,2 grama oraz średnicy – 45 mm^[1][2].

Monety NBP zachowują średnicę i wielkość reliefu oryginalnych medali. Rewersy przedstawiające władców są wiernymi replikami XVIII w. dzieł Holzhaeussera i Reichela, natomiast na awersach odwzorowano pomniejszoną odwrotną, napisową stronę każdego medalu, uzupełnioną w otoku nazwą państwa, godłem Rzeczypospolitej, nominałem oraz rokiem emisji^[2].

Na rancie (boku, brzegu) każdej z monet umieszczono imiona monarchy w języku polskim oraz nazwę serii: „Skarby Stanisława Augusta”^[2].