miasto na prawach powiatu | |||||
Sopot z powietrza od strony południowo-wschodniej. Widok na Skwer Kuracyjny. Widoczne: molo, hotel Sheraton, Dom Kuracyjny, Zakład Balneologiczny i latarnia morska | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Aglomeracja | |||||
Data założenia |
VIII wiek | ||||
Prawa miejskie |
8 października 1901 | ||||
Prezydent | |||||
Powierzchnia |
17,28 km² | ||||
Wysokość |
0–152,7 m n.p.m. | ||||
Populacja (30.06.2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Strefa numeracyjna |
58 | ||||
Kod pocztowy |
81-701 do 81-881 | ||||
Tablice rejestracyjne |
GSP | ||||
Położenie na mapie Trójmiasta | |||||
Położenie na mapie Polski | |||||
Położenie na mapie województwa pomorskiego | |||||
54°26′31″N 18°33′35″E/54,441944 18,559722 | |||||
TERC (TERYT) |
2264011 | ||||
SIMC |
0934783 | ||||
Hasło promocyjne: Kurort pełen życia | |||||
Urząd miejski ul. Kościuszki 25-2781-704 Sopot | |||||
Strona internetowa | |||||
BIP |
Sopot (kaszub. Sopòt lub też Sopòtë, Copòtë, Copòt, niem. Zoppot)[2] – miasto na prawach powiatu w północnej Polsce nad Zatoką Gdańską (Morze Bałtyckie), położone na Pobrzeżu Gdańskim, między Gdańskiem a Gdynią, z którymi tworzy Trójmiasto, w obrębie aglomeracji trójmiejskiej. Jest najmniejszym[a] pod względem liczby ludności miastem na prawach powiatu w Polsce oraz najmniejszym pod tym samym względem miastem, którego organem władzy wykonawczej jest prezydent[b] (a nie burmistrz).
Sopot jest kurortem nadmorskim i uzdrowiskiem, po II wojnie światowej znanym z organizowanych tam od 1961 w Operze Leśnej konkursów piosenki Sopot Festival. Miasto posiada najdłuższe w Europie molo o drewnianej konstrukcji.
Według danych GUS z 30 czerwca 2021 r., Sopot liczył 35 049 mieszkańców[3] i był pod względem liczby ludności jedenastym miastem w województwie pomorskim.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Większa część miasta położona jest na Pobrzeżu Kaszubskim, natomiast mniejsza (zachodnia) znajduje się na Pojezierzu Kaszubskim.
Miasto jest położone na wysokości od 0 do 152,7 m n.p.m.[4][5] Najwyższym wzniesieniem jest Góra Dostojna[6]. W granicach miasta znajduje się 934 ha lasów, z czego ponad 209 ha stanowią lasy komunalne[7].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Kalendarium:
- od VIII w. do 1. poł. X w. – gród; obecnie zrekonstruowany (grodzisko w Sopocie)
- 1283 – pojawiła się pierwsza wzmianka o miejscowości Sopoth w akcie donacyjnym księcia pomorskiego Mściwoja II na rzecz klasztoru cystersów w Oliwie; później była to wieś opactwa cystersów w Oliwie w województwie pomorskim[8]
- 1798 – hrabia Kajetan Onufry Sierakowski wybudował pierwszy dom letniskowy
- 1819 – Karol Wegner wybudował pierwsze kąpielisko morskie
- 1823 – Jan Jerzy Haffner, były lekarz armii napoleońskiej, wzniósł zakład kąpielowy. W ciągu następnych lat powstały kolejne budynki uzdrowiskowe – Dom Zdrojowy, Łazienki Południowe i Łazienki Północne.
- 1870 – do Sopotu dotarła Kolej Tylnopomorska (linia kolejowa Koszalin–Słupsk–Gdańsk, prowadząca aż z Berlina przez Szczecin)
- 1898 – otwarto tor wyścigów konnych
- 8 października 1901 – dekretem cesarskim miejscowość otrzymała prawa miejskie; ich uroczyste nadanie miało miejsce 1 kwietnia 1902
- 1920 – wyłączenie Sopotu z powiatu wejherowskiego i włączenie do Wolnego Miasta Gdańska; w latach 1939–1945 w granicach III Rzeszy
- 23 marca 1945 – wkroczenie wojsk radzieckich. W wyniku walk z Niemcami zniszczonych zostało 135 budynków, co stanowiło 10% ówczesnej zabudowy.
- 1945 – wcielenie Sopotu do Polski; pozostała w mieście ludność niemiecka została wysiedlona
- 1945–1975 – siedziba powiatu, w 1945 również władz wojewódzkich
- październik 1945 – utworzenie Instytutu Sztuk Plastycznych w Sopocie (protoplasta Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku)[9].
- 1948 – I Wystawa Sztuk Plastycznych w Sopocie (poprzednik Festiwalu Sztuk Plastycznych w Sopocie)[9].
- 25 – 27 sierpnia 1961 – I Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie[10].
- wrzesień 1966 – obrady XVI międzynarodowej konferencji ruchu uczonych „Pugwash”[11].
- grudzień 1974 roku – powstało Towarzystwo Przyjaciół Sopotu (władze miejskie na siedzibę przydzieliły mu klasycystyczny dworek przy ul. Józefa Czyżewskiego)[12].
- kwiecień 1980 roku – pożar budynków Biura Wystaw Artystycznych (BWA)[13].
Toponimia
[edytuj | edytuj kod]„Sopot” to bardzo popularny w Słowiańszczyźnie hydronim (w Polsce dwie rzeki i jeden potok), od prasłowiańskiego *sopotъ – „potok szumiący, źródło” (por. przymiotnik sapowaty „bagnisty, wilgotny”, u Kazimierza Rymuta również sopot – „źródło, wodotrysk”), który tworzył przede wszystkim nazwy rzeczne i z kolei nazwy miejscowości położonych nad nimi. W Serbii istnieje co najmniej 7 miejscowości o tej nazwie (Сопот), 4 w Macedonii Północnej, 3 w Bułgarii, 2 w Chorwacji, 2 na Ukrainie i co najmniej po jednej w Bośni, Rumunii i Albanii nie wspominając o równie popularnych w krajach słowiańskich nazwach derywowanych typu Sopotsko/Сопотско, Sopotnica/Сопотница albo Sopotnia, Sopotnik[14].
W 1283 Mściwoj II nadał Sopot, Sopoth (w 1291) cystersom z Oliwy (dziś odcinek ulicy 1 Maja i część ulicy Bohaterów Monte Cassino, na południe od starego grodziska[15]), z końcem wieku XVI była to wieś rybacka. Od zniemczonej postaci (c zamiast s) Zoppot powstały polskie Copot, Copoty, Soboty, Sobótka[16] czy (szeroko rozpowszechnione) Sopoty, gdyż nie rozumiano wyrazu sopot, jednak prawidłowa (obecna, od 1945) nazwa przetrwała w kaszubszczyźnie, co zauważał już w 1922 prof. J. Lange na łamach „Gazety Gdańskiej”; pokusił się też on o zlokalizowanie strumienia o nazwie „Sopot”[17]:
Wieś sama koncentrowała się mniej więcej około tego punktu, gdzie się styka górna część ulicy Morskiej ze szosą gdańską i pomorską. Blisko owego punktu znajdowała się też ongi karczma, a przed nią staw wiejski, zasilany wymienionym powyżej strumykiem. Na tem samem miejscu podzieś dzień jeszcze widzimy bardzo starej daty gościniec. Nic nie sprzeciwia się przypuszczeniu, że już pierwotni osadnicy obrali sobie to właśnie miejsce dla swoich siedzib. W takim razie można by łacno przypuścić, że owa wspomniana rzeczka „Dorfiflies”, która jeszcze teraz, w podziemne rury ujęta przepływa wzdłuż ulicy Morskiej, w dawnych czasach nosiła nazwę „Sopot”.
a wcześniej w 1913 Bolesław Śląski pisał[18]:
Owa powszechnie znana miejscowość kąpielowa nad Bałtykiem, dokoła której siedzi w mnogiej liczbie lud polski, nie ma dotychczas, rzecz szczególna, ustalonej w ustach naszej inteligencyi nazwy. Jedni ją zowią całkiem zniemiecka „Copot” lub „Copoty”, inni zaś bardziej z polska – „Sopotami” lub nawet „Sobotami”, jeżeli nie „Sobótką”. Tymczasem jedynie poprawna nazwa, za którą przemawia zarówno zasada językowa, jak i historyczna, to – „Sopot”.
Już ks. Pobłocki w swoim słowniku kaszubskim, wydanym w Chełmnie w 1887, wyraźnie zaznacza, iż starsze pokolenie ludzi, w pobliżu rzeczonej miejscowości zamieszkałych, nie mówi inaczej tylko „Sopot”, i że nazwa ta pozostaje w związku etymologicznym z wyrazami: sop, sopowaty, sopotać. Powiada on między innemi... „Sopot” = osada założona na miejscu zdroistem, sapowatem...
Kazimierz Rymut, według którego nazwa wskazywała na szumiącą wodę jako źródło toponimu, bardziej doszukiwał się „Sopotu” w rzeczce przepływającej obok sopockiego grodziska[19].
Demografia
[edytuj | edytuj kod]- Liczba ludności Sopotu na przestrzeni lat
- Największą populację Sopot odnotował w 1977 r. – 54 539 mieszkańców.
Piramida wieku mieszkańców Sopotu w 2014 roku[20].
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]W miejscowości działał oddział przedsiębiorstwa państwowego Państwowe Tory Wyścigów Konnych. Obok działał Państwowy Ośrodek Treningu Koni Sopot[21], w 1993 jako Ośrodek Treningu Koni Sopot[22]. W 1994 jako Zakład Treningowy Skarbu Państwa Sopot[23], następnie w 1994 przekształcony w Hipodrom Sopot Sp. z o.o., a w 1999 spółka została skomunalizowana.
W 2022 w Sopocie odnotowano jeden z najniższych w Polsce wskaźników bezrobocia, wynoszący 1,7% (około 300 osób)[24].
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Zabytki i obiekty turystyczne
[edytuj | edytuj kod]- kościół Zbawiciela – kościół parafii ewangelicko-augsburskiej, zbudowany w latach 1913–1919, wpisany do rejestru zabytków 12 sierpnia 1976[25]
- Zakład Balneologiczny, wpisany do rejestru zabytków 18 maja 1982[25]
- ulica Bohaterów Monte Cassino o długości 635 m; wcześniejsze nazwy: do 1945 – Seestraße (Morska), 1945–1956 – Konstantego Rokossowskiego
- grodzisko wczesnośredniowieczne, ul. Haffnera
- latarnia morska
- molo spacerowe, drewniane, z XIX/XX wieku
- Opera Leśna z 1909, w okresie międzywojennym popularność zdobyła dzięki organizowanym tutaj Festiwalom Wagnerowskim, w okresie powojennym – międzynarodowym festiwalom piosenki
- Krzywy Domek
- cmentarz żydowski z 1913, ul. Malczewskiego, wpisany do rejestru zabytków 30 listopada 1983[25]
- plaże nad Zatoką Gdańską
- Trójmiejski Park Krajobrazowy – park krajobrazowy, utworzony 3 maja 1979
- Wielka Gwiazda – skrzyżowanie dróg spacerowych na obszarze Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego
Baza noclegowa
[edytuj | edytuj kod]W Sopocie są 3 hotele pięciogwiazdkowe (tj. Sofitel Grand, Sheraton Sopot, Rezydent), 6 czterogwiazdkowych (Hotel Bayjonn, Hotel Haffner, Hotel Marriott Sopot, Hotel Sopot, Villa Antonina, Sopotorium Medical Resort) oraz szereg trzygwiazdkowych (m.in. Hotel Europa, Hotel Villa Baltica, Hotel Opera, Hotel Bursztyn, Hotel Sedan, Pensjonat Wanda, Hotel Molo, Hotel Zhong Hua, Villa Aqua, Villa 21, Villa Zacisze, Villa Flaming). W skład bazy noclegowej Sopotu wchodzą również hostele, pokoje i apartamenty.
Uzdrowisko Sopot
[edytuj | edytuj kod]W uzdrowisku prowadzone jest leczenie w następujących kierunkach: choroby ortopedyczno-urazowe, choroby reumatologiczne, choroby kardiologiczne i nadciśnienie, choroby dolnych dróg oddechowych, osteoporoza[26].
Na terenie Sopotu znajduje się 5 zakładów lecznictwa uzdrowiskowego[27].
Na terenie uzdrowiska znajdują się udokumentowane naturalne surowce lecznicze: 4,2% woda chlorkowo-sodowa (solanka), jodkowa[28].
Transport
[edytuj | edytuj kod]Ulice
[edytuj | edytuj kod]Najdłuższymi ulicami w Sopocie są:
- Aleja Niepodległości – 4368 m
- Wojska Polskiego – 2458 m
- Malczewskiego – 2285 m
- 23 Marca – 2220 m
- Armii Krajowej – 2085 m[29]
Ponadto w granicach Sopotu znajduje się ul. Reja o długości ok. 3,4–3,5 km, zarządzana w większej części przez Lasy Państwowe.
Miejski
[edytuj | edytuj kod]Sopot organizację komunikacji miejskiej powierza sąsiednim miastom: Gdańskowi i Gdyni. Obecnie (stan na 23.03.2019) cztery linie autobusowe obsługiwane są przez ZTM w Gdańsku, a osiem linii autobusowych oraz dwie trolejbusowe należą do ZKM w Gdyni. Do ZTM (pojazdy czerwono-kremowe) należą tylko te linie, które przekraczają granicę Sopotu z Gdańskiem. ZKM (pojazdy niebiesko-białe) organizuje wszystkie spośród linii nieprzekraczających nigdzie granicy Sopotu oraz wszystkie, które przekraczają granicę z Gdynią. Organizatorzy ci honorują wzajemnie wszystkie emitowane przez siebie bilety jednoprzejazdowe, godzinne i całodobowe pod warunkiem, że pasażer nie przekroczy granicy Sopotu z miastem, które nie jest emitentem biletu. Wzajemnie honorowane są także bilety miesięczne ważne jedynie w granicach Sopotu. Przekraczając granicę Sopotu należy mieć bilet emitowany przez miasto, którego granicę się przekracza (z wyjątkiem linii N1).
Ponadto, w sezonie letnim 2 pojazdy („ekobusy”) łączą parking przy Ergo Arenie z centrum miasta, a 1 Operę Leśną z ul. Bohaterów Monte Cassino. Z tej formy podróży w 2020 skorzystało 11 tys. osób, a w lipcu 2021 – 10 tys. osób[30].
Kolejowy
[edytuj | edytuj kod]Sopot jest bardzo dobrze skomunikowany z miejscowościami aglomeracji, dzięki SKM w Trójmieście, która zatrzymuje się na stacji Sopot oraz przystankach Sopot Wyścigi, Sopot Kamienny Potok. W roku 2014 przystąpiono do budowy nowego budynku dworca kolejowego na stacji Sopot, który oddano do użytku 18 grudnia 2015.
Kalendarium
[edytuj | edytuj kod]- 1864 – uruchomienie pierwszego środka transportu miejskiego – omnibusu konnego na trasie Gdańsk – Sopot przez firmę „Thiel, Goldwied und Hadlich”
- 1870 – do miasta dociera kolej
- 1926 – uruchomienie pierwszej linii autobusowej z Gdańska do Sopotu przez firmę „Danziger Verkehrsgesellschaft”
- do 1927 funkcjonowało nieopodal Łazienek Południowych lądowisko hydroplanów, z którego utrzymywano rozkładową komunikację lotniczą m.in. z Niemcami
- 1928–1934 – utrzymywanie linii autobusowej z Gdyni do Sopotu przez firmę „Władysław Szandrach”
- 1929–1930 – utrzymywanie linii autobusowej z Gdyni przez Towarzystwo Komunikacji Autobusowej
- 1930–1939 – utrzymywanie linii autobusowej z Gdyni przez Miejskie Towarzystwo Komunikacyjne
- 1940–1942 – utrzymywanie linii autobusowej Gdańsk-Gdynia przez firmę „Danziger Elektrische Strassenbahn AG”
- 1942–1945 – utrzymywanie linii autobusowej Gdańsk-Gdynia przez firmę „Verkehrsbetriebe Danzig Gotenhafen”
- 1945 – uruchomienie linii autobusowej Gdańsk-Gdynia
- 1946–1953 do Sopotu docierała linia tramwajowa nr 7 z Gdańska
- 1947 – otwarcie połączenia trolejbusowego z Gdyni
Pomniki
[edytuj | edytuj kod]- Adama Mickiewicza
- Armii Krajowej
- Danuty Siedzikówny „Inki”
- Fontanna Jasia Rybaka
- Fryderyka Chopina
- Jana Pawła II
- Jana Jerzego Haffnera
- Martyrologii Polskich Mieszkańców Sopotu
- Misia Wojtka
- Na pamiątkę powrotu Sopotu do Polski
- Parasolnika
- Szafa Polańskiego
- Władysława Bartoszewskiego
Głazy pamiątkowe
[edytuj | edytuj kod]- Esperantystom
- Ottonowi Gerickemu, wielbicielowi Sopotu
- Leśniczemu Waldemarowi Hausmannowi
- Kamień Hanny Domańskiej
- Pomnik Zbigniewowi Herbertowi
- Na pamiątkę nadania stadionowi imienia Edwarda Hodury
- Marynarzom i lotnikom
- Kamień Czesława Miłosza
- Pomnik Marianowi Mokwie
- Ewie Moskalównie
- Polonii sopockiej i na pamiątkę Domu Polskiego
- Gustawowi v. Puttkamerowi
- Poległych sportowców
- Michałowi Urbankowi
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]- Uniwersytet Gdański
- Wydział Zarządzania, ul. Armii Krajowej 101; do 1969 część Wyższej Szkoły Ekonomicznej, następnie Wydział Ekonomiki Produkcji UG
- Wydział Ekonomiczny, ul. Armii Krajowej 119-121; do 1969 część Wyższej Szkoły Ekonomicznej, następnie Wydział Ekonomiki Transportu UG
- Sopocka Akademia Nauk Stosowanych, ul. Rzemieślnicza 5
- Wydział Zamiejscowy SWPS Uniwersytetu Humanistycznospołecznego, ul. Polna 16-20
- Sopocka Szkoła Zarządzania
- Zespół Szkół nr 1 im. Marii Skłodowskiej-Curie
- I Liceum Ogólnokształcące
- V Liceum Sportowe SMS
- Gimnazjum nr 1
- Lokalna Akademia Informatyczna przy ZSO 1
- II Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego
- III Liceum Ogólnokształcące im. Agnieszki Osieckiej
- Sopocka Akademia Tenisowa – Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące
- Zespół Szkół Handlowych
- Sopockie Szkoły Autonomiczne (Sopocka Autonomiczna Szkoła Podstawowa, Sopockie Autonomiczne Gimnazjum, Sopockie Autonomiczne Liceum)
- Gimnazjum nr 2
- Zespół Szkół nr 3
- Szkoła Podstawowa z Oddziałami Sportowymi nr 7
- Gimnazjum Sportowe nr 3
- Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 9
- Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 8
- Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi im. Armii Krajowej nr 1
Kultura
[edytuj | edytuj kod]Galerie i muzea
[edytuj | edytuj kod]Teatry
[edytuj | edytuj kod]- Scena Kameralna Teatru Wybrzeże
- Teatr na Plaży (scena impresaryjna, poprzednio Sopocka Scena Off de Bicz)
- Teatr Atelier im. Agnieszki Osieckiej
- Teatr BOTO (od 2016 roku posiada swoją siedzibę przy Fontannie Jasia Rybaka)
- Teatr przy stole (czytanie performatywne w Dworku Sierakowskich, głównie przez aktorów Teatru Wybrzeże)
Kina
[edytuj | edytuj kod]- Multikino Sopot (od 2009)
- DKF Kurort (klub dyskusyjny)
Filharmonia
[edytuj | edytuj kod]Inne instytucje kultury
[edytuj | edytuj kod]- Towarzystwo Przyjaciół Sopotu (Dworek Sierakowskich)
- Goyki 3 Art Inkubator
- Miejska Biblioteka Publiczna im. Józefa Wybickiego (Miniteka, Koc i Książka, Broadway, Sopoteka – galeria kultury multimedialnej, filie nr 2, 6, 8)
Imprezy cykliczne
[edytuj | edytuj kod]Lista cyklicznych imprez kultury odbywających się w Sopocie:
teatr i pokrewne:
- Festiwal Teatru Polskiego Radia i Telewizji Polskiej Dwa Teatry, którego organizatorami są Polskie Radio i Telewizja Polska (odbywa się od 2001)
- Festiwal Between-Pomiędzy – międzynarodowy festiwal poświęcony związkom teatru i literatury
- Sopot Non-Fiction – rezydencja artystyczna i festiwal teatru dokumentalnego (odbywa się od 2012)
film:
- Sopot Film Festival, międzynarodowy festiwal filmowy (odbywa się od 2001)
literatura:
- Międzynarodowy Festiwal Literacki Sopot
- Festiwal Poezji w Sopocie (co dwa lata, współorganizowany przez Topos)
muzyka poważna i pokrewne:
- Międzynarodowy Festiwal Chóralny Mundus Cantat Sopot odbywający się od 2005, w maju
- Festiwal Artloop – międzynarodowy interdyscyplinarny festiwal sztuk wizualnych, designu i muzyki
- Sopot Jazz Festival
- Festiwal Sopot Classic (letni festiwal muzyki poważnej)
muzyka popularna:
- H&M Loves Music – cykl letnich koncertów w sopockiej Zatoce Sztuki
- Festiwal piosenki w Sopocie
- Festiwal Jedynki, którego organizatorem była TVP (od 2007 impreza nie odbywa się)
- Sopot Hit Festiwal, którego organizatorami byli TVP i Radio Eska (odbył się tylko w 2008 i 2009)
- Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie – Sopot Festival, w związku z trwającym remontem Opery Leśnej w latach 2010–2011 nie odbywał się, ponownie od roku 2012
- TOPtrendy, którego organizatorem jest telewizja Polsat (do 2014, od 2015 pod nazwą Polsat SuperHit Festiwal)
Sport
[edytuj | edytuj kod]W 2014 miasto było gospodarzem lekkoatletycznych halowych mistrzostw świata[32][33][34][35]
- Uczniowski Klub Sportowy „Siódemka” – koszykówka i sporty wodne
- Sopocki Klub Jeździecki mieszczący się na Hipodromie[36]
- Sopocki Klub Lekkoatletyczny
- Stowarzyszenie motorowodne Yacht Klub Sopot
- Mini Golf Club Sopot – Minigolfowy klub sportowy
- MKS Ogniwo Sopot – Ekstraliga Rugby (wielokrotny mistrz Polski w różnych kategoriach wiekowych)
- Trefl Sopot – zespół koszykówki mężczyzn (Mistrz Polski 2004, 2005, 2006, 2007, 2008)
- SPK – Sopocki Potok Kamionka – Stowarzyszenie Sportowe (piłka nożna)
- Mewa Sopot – klub piłkarski mężczyzn
- PDP Ogniwo Sopot – Klub piłkarski mężczyzn, Akademia Piłkarska
- SAP Sopot – Akademia Piłkarska, Klub piłkarski mężczyzn
- Sopocki Klub Żeglarski Hestia Sopot
- SSK Navigo Sopot Sopocka Szkoła Katamaranów Navigo i Uczniowski Klub Sportowy Navigo
- SSKiR – Sopockie Stowarzyszenie Kulturystyki i Rekreacji
- Sopot Curling Club Wa ku’ta
- Sopocki Klub Hokejowy – Mad Dogs Sopot
- Sekcja pływacka MOSiR Sopot
- Klub Uczelniany AZS SSW Sopot – przy Sopockiej Szkole Wyższej
- Sopockie Rowerowe Stowarzyszenie „FreeStajnia”
- Sopockie WOPR
- Sopocki Klub Kendo
- Sabercats Sopot – klub futbolu amerykańskiego
- Górskie Samochodowe Mistrzostwa Polski rozgrywane na trasie Sopot-Gdynia, których organizatorem jest AK Orski.
- Sopocki Klub Tenisowy
Administracja
[edytuj | edytuj kod]Samorząd
[edytuj | edytuj kod]Organem uchwałodawczym jest Rada Miasta Sopotu, składająca się z 21 radnych[37].
Obecne Władze miasta
[edytuj | edytuj kod]Urząd miasta
[edytuj | edytuj kod]- Prezydent miasta – Magdalena Czarzyńska-Jachim
- Zastępca prezydenta miasta – Michał Banacki
- Zastępca prezydenta miasta – Magdalena Cieślik[38]
- Sekretarz miasta – Wojciech Zemła
- Skarbnik miasta – Mirosław Goślicki
Rada miasta
[edytuj | edytuj kod]- Przewodniczący Rady Miasta – Aleksandra Gosk[38]
- Wiceprzewodniczący Rady Miasta – Grażyna Czajkowska[39]
- Wiceprzewodniczący Rady Miasta – Paweł Petkowski
- Wiceprzewodniczący Rady Miasta – Grzegorz Wendykowski
Ugrupowanie | Kadencja 2002-2006[40] | Kadencja 2006-2010[41] | Kadencja 2010-2014[42] | Kadencja 2014-2018[43] |
---|---|---|---|---|
Sojusz Lewicy Demokratycznej | 3 (SLD-UP) | – | – | – |
Samorządność Sopot | 13 | 6 | 2 | – |
KWW Lecha Kaczyńskiego w Sopocie | 5 | – | – | – |
Prawo i Sprawiedliwość | – | 5 | 4 | 4 |
Platforma Obywatelska | – | 9 | 8 | – |
Budujemy Nowy Sopot | – | 1 | – | – |
Kocham Sopot | – | – | 7 | 4 |
Platforma Sopocian Jacka Karnowskiego | – | – | – | 13 |
Mieszkańcy wybierają organ wykonawczy – Prezydenta Miasta Sopotu.
Miasto jest członkiem związków gmin: Komunalny Związek Gmin „Dolina Redy i Chylonki”, Metropolitalny Związek Komunikacyjny Zatoki Gdańskiej.
Dzielnice
[edytuj | edytuj kod]Sopot nie ma oficjalnego podziału na dzielnice, ani na osiedla. W 2006 Rada Miasta przegłosowała uchwałę, w której proponowano ustalenie i ogłoszenie w dziennikach urzędowych następującego podziału[44]:
- Dolny Sopot – tereny po wschodniej stronie Alei Niepodległości, na północ od ul. 3 Maja,
- Górny Sopot – tereny po zachodniej stronie Alei Niepodległości, na północ od ul. Mikołaja Reja, na południe od ul. Jacka Malczewskiego,
- Stawowie,
- Świemirowo – tereny po zachodniej stronie Alei Niepodległości, na południe od ul. Mikołaja Reja,
- Karlikowo – tereny po wschodniej stronie Alei Niepodległości, na południe od ul. 3 Maja,
- Brodwino – obejmuje ulice Oskara Kolberga oraz Władysława Cieszyńskiego,
- Kamienny Potok – od północy graniczy z Gdynią, od zachodu z Brodwinem, a południową granicę wyznacza ul. Jacka Malczewskiego.
Dodatkowo w umownym podziale wyróżnia się następujące części miasta[potrzebny przypis]:
- Przylesie – obejmuje ulice 23 marca i Zacisze, na zachód od ul. Piaskowej,
- Leśna Polana – otoczona lasem zabudowa przy zachodniej granicy miasta.
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]Sopot utrzymuje kontakty partnerskie z następującymi miastami[45]:
Miasto | Państwo | Rok podpisania porozumienia |
---|---|---|
Aszkelon | Izrael | 1993 |
Frankenthal | Niemcy | 1991 |
Karlshamn | Szwecja | 1990 |
Næstved | Dania | 1990 |
Ratzeburg | Niemcy | 1994 |
Southend-on-Sea | Wielka Brytania | 1999 |
Miastko | Polska | 2006 |
Zakopane | Polska | 1993 |
W przeszłości Sopot posiadał również umowę o współpracy z rosyjskim Peterhofem, jednak została ona zawieszona w 2014 roku, po anektowaniu Krymu, a następnie oficjalnie zerwana w 2022 roku w efekcie rosyjskiej inwazji na Ukrainę. W zamian zaproponowano nawiązanie współpracy z ukraińskim Białogrodem nad Dniestrem[46].
Religia
[edytuj | edytuj kod]- Parafia św. Michała Archanioła – Kościół parafialny św. Michała Archanioła, ul. 3 Maja 38a[47];
- Parafia Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej – Gwiazda Morza – Kościół parafialny Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej – Gwiazdy Morza, ul. Kościuszki 19[48];
- Parafia cywilno-wojskowa św. Jerzego – Kościół garnizonowy św. Jerzego (wcześniej kościół ewangelicki Zbawiciela (Erlöserkirche)), ul. Kościuszki 1[49][50][51];
- Parafia św. Andrzeja Boboli – Kościół parafialny św. Andrzeja Boboli, ul. Powstańców Warszawy 15[52];
- Parafia św. Bernarda – Kościół parafialny św. Bernarda, ul. Abrahama 41/43[53];
- Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa – Kościół parafialny Najświętszego Serca Pana Jezusa, ul. Malczewskiego 18[54];
- Parafia Zesłania Ducha Świętego – Kościół parafialny Zesłania Ducha Świętego, ul. Kujawska 50/52[55].
- Reformowany Kościół Katolicki – misja pod wezwaniem św. Mikołaja, ul. Tatrzańska 19[56]
- Kościół Chrześcijan Baptystów – Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów w Sopocie, ul. Chopina 32[57]
- Kościół Chrystusowy w Polsce – zbór w Sopocie, ul. Obrońców Westerplatte 21[58]
- Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP – Parafia Ewangelicko-Augsburska w Sopocie (Kościół Zbawiciela), ul. Parkowa 5[59]
- Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP – grupa diasporalna w Bytowie, Gdańsku i Sopocie działająca przy parafii ewangelicko-augsburskiej[60]
- zbór Sopot (w tym grupa wietnamskojęzyczna; Sala Królestwa Gdańsk, ul. T. Bora Komorowskiego 1a)[61]
- Buddyjska Wspólnota „Zen Kannon” – Ośrodek „Trzy Skarby”[64]
- Ligmincha Polska – ośrodek w Sopocie[65].
Cmentarze
[edytuj | edytuj kod]- Cmentarz komunalny w Sopocie
- Cmentarz żydowski w Sopocie
- Cmentarz katolicki w Sopocie[66]
- Cmentarz żołnierzy radzieckich w Sopocie[67]
Honorowi obywatele Sopotu
[edytuj | edytuj kod]Rada Miasta Sopotu, a w PRL Miejska Rada Narodowa w Sopocie przyznała tytuł Honorowego Obywatela Sopotu następującym osobom[68][69]:
- 1915: August von Mackensen – feldmarszałek niemiecki
- 1928: Władysław Wagner – lekarz, długoletni radny miejski, inicjator nadania Sopotowi praw miejskich
- 1979: Marian Mokwa – malarz, podróżnik
- 1982: Roman Heising – założyciel i rektor Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Sopocie, działacz społeczny
- 1983: załoga statku Sopot – za rozsławianie Sopotu na świecie
- 1983: Franciszek Mamuszka – krajoznawca, badacz dziejów i kultury Pomorza
- 1995: Lech Wałęsa – polityk
- 2001: Andrzej Dudziński – grafik
- 2001: Elżbieta Duńska-Krzesińska – lekkoatletka
- 2001: Seweryn Krajewski – muzyk
- 2001: Czesław Miłosz – poeta
- 2001: Izabella Sierakowska-Tomaszewska – prapraprawnuczka hrabiego Kajetana Sierakowskiego, gospodarza sopockiego dworku
- 2007: Władysław Bartoszewski – polityk, działacz społeczny, historyk, dziennikarz, pisarz
- 2008: Tadeusz Gocłowski – arcybiskup senior archidiecezji gdańskiej
- 2022: Krzysztof Sperski – polski artysta muzyk, wiolonczelista, kameralista, profesor zwyczajny, pedagog, nauczyciel akademicki
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- synagoga w Sopocie
- browar w Sopocie
- willa Basnera w Sopocie
- Willa Bergera w Sopocie
- willa Claaszena w Sopocie, mieszcząca obecnie Muzeum Sopotu
- willa Herbstów w Sopocie
- willa Hestia w Sopocie
- willa Marszałka w Sopocie
- Willa Piotrowskiego
- willa Fryderyka Wilhelma Jüncke w Sopocie
- willa Sopocki Belwederek
- Hejnał Sopotu
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Podczas reformy administracyjnej w 1999 Sopot w drodze wyjątku otrzymał uprawnienia miasta na prawach powiatu (przysługujące nominalnie miastom o liczbie ludności powyżej 100 tysięcy).
- ↑ W 1973 Sopot liczył ponad 50 tysięcy mieszkańców i, zgodnie z wchodzącą wówczas w życie ustawą, „otrzymał” prezydenta. Ustawa nie przewidywała zmiany nazwy włodarza miasta na naczelnika po zmniejszeniu się liczby ludności poniżej tego progu.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2023-11-28] (pol.).
- ↑ F. Lorentz Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3).
- ↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny. demografia.stat.gov.pl. [dostęp 2023-01-02].
- ↑ Mapy.geoportal:Sopot (Skala 1:50 000).
- ↑ N.N. (152,7 m).
- ↑ Tomasz Larczyński , 10 szczytów najwyższych dzielnic Trójmiasta. Korona Trójmiasta cz. 6, „Trojmiasto.pl”, 15 października 2022 [dostęp 2022-11-22] .
- ↑ Sopot stawia na naturalne nawierzchnie szlaków leśnych. Bez asfaltu i betonu.
- ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w.: rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 92.
- ↑ a b Franciszek Mamuszka „Bedeker sopocki” Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1981, ISBN 83-215-7200-6, s. 61.
- ↑ Władysław Kurkiewicz „25 lat Polski Ludowej” Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1971, s. 231.
- ↑ Władysław Kurkiewicz „25 lat Polski Ludowej” Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1971, s. 313.
- ↑ Franciszek Mamuszka „Bedeker sopocki” Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1981, ISBN 83-215-7200-6, s. 47.
- ↑ Franciszek Mamuszka „Bedeker sopocki” Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1981, ISBN 83-215-7200-6, s. 63.
- ↑ Stanisław Rospond, Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wrocław 1984, s. 360.
- ↑ Stanisław Pazyra (red.), Miasta polskie w tysiącleciu, t.I, Warszawa 1965, s. 396.
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XI, Warszawa 1890, s. 78.
- ↑ J. Lange, Pierwotne znaczenie nazwy Sopotu, „Gazeta Gdańska”, 1922.02.12 nr 35, s. 13–14, wymaga DjVu.
- ↑ Bolesław Śląski, Dwa przyczynki kaszubskie, „Ziemia. Tygodnik Krajoznawczy Ilustrowany” 1913, R.4, nr 50, s. 14, wymaga DjVu.
- ↑ Kazimierz Rymut, Nazwy miast Polski, Wrocław 1980, s. 225.
- ↑ Sopot w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-04] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Dz.U. z 1986 r. nr 47, poz. 229.
- ↑ Dz.U. z 1993 r. nr 31, poz. 142.
- ↑ Dz.U. z 1994 r. nr 83, poz. 383.
- ↑ Liczba bezrobotnych zarejestrowanych oraz stopa bezrobocia według województw, podregionów i powiatów. Stan w końcu kwietnia 2022 r.. GUS. [dostęp 2022-06-18].
- ↑ a b c Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2015-09-22] .
- ↑ (§ 7. Statut Uzdrowiska Sopot) Uchwała Nr XXXVI/429/2010 Rady Miasta Sopotu z dnia 5 marca 2010 r. (Dz. Urz. Pomorskiego z 2010 r. Nr 77, poz. 1349).
- ↑ (Załącznik tekstowy Nr 1 do Statutu Uzdrowiska Sopot) Uchwała Nr XXXVI/429/2010 Rady Miasta Sopotu z dnia 5 marca 2010 r. (Dz. Urz. Pomorskiego z 2010 r. Nr 77, poz. 1349).
- ↑ (§ 6. Statut Uzdrowiska Sopot) Uchwała Nr XXXVI/429/2010 Rady Miasta Sopotu z dnia 5 marca 2010 r. (Dz. Urz. Pomorskiego z 2010 r. Nr 77, poz. 1349).
- ↑ Najdłuższe ulice w Trójmieście. Rekordzistka ma 11,6 km. 2018-12-25. [dostęp 2018-12-26].
- ↑ Ekobusy w Sopocie cieszą się popularnością. Inne miasta wezmą przykład?
- ↑ Grodzisko w Sopocie [online], archeologia.pl [dostęp 2019-07-28] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-12] .
- ↑ Host cities for 2014 IAAF World Athletics Series are decided. iaaf.org. [dostęp 2011-11-11]. (ang.).
- ↑ Sopot będzie organizatorem halowych mistrzostw świata w lekkoatletyce!. sport.pl. [dostęp 2011-11-11]. (pol.).
- ↑ Rafał Bała: Halowe MŚ 2014 w Sopocie!. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 2011-11-11]. (pol.).
- ↑ HMŚ w lekkiej atletyce w Sopocie!. przegladsportowy.pl. [dostęp 2020-02-02]. (pol.).
- ↑ Hipodrom w Sopocie.
- ↑ Zarządzenie nr 56/10 Wojewody Pomorskiego z dnia 4 marca 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego z 2010 r. Nr 35, poz. 594).
- ↑ a b Inauguracyjna sesja Rady Miasta. Sopot ma nowych wiceprezydentów [online], sopot.pl [dostęp 2024-05-07] (pol.).
- ↑ Wybrano wiceprzewodniczących Rady Miasta Sopotu! To oni pokierują obradami [online], esopot.pl [dostęp 2024-05-17] (pol.).
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-13].
- ↑ Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-13].
- ↑ Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo pomorskie – m. Sopot. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-13].
- ↑ Skład Rady Miasta Sopotu w kadencji 2014-2018. Oficjalne wyniki wyborów samorządowych w Sopocie.
- ↑ Uchwała Nr XXXV/607/06 – w sprawie wystąpienia o ustalenie urzędowych nazw części miasta Sopotu oraz o zniesienie urzędowej nazwy części miasta Sopotu [online], bip.sopot.pl, 17 marca 2006 [dostęp 2023-08-11] [zarchiwizowane z adresu 2023-07-11] (pol.).
- ↑ Miasta partnerskie, miasto.sopot.pl [dostęp 2020-02-02] [zarchiwizowane 2022-01-14] .
- ↑ Ukraiński Białogrod nad Dniestrem nowym miastem partnerskim Sopotu? [online], www.zawszepomorze.pl [dostęp 2022-09-27] (pol.).
- ↑ Parafia rzymskokatolicka pw. św. Michała Archanioła [online], diecezja.gda.pl [dostęp 2022-12-03] .
- ↑ Parafia rzymskokatolicka pw. [online], diecezja.gda.pl [dostęp 2022-12-03] .
- ↑ Parafia rzymskokatolicka pw. św. Jerzego [online], diecezja.gda.pl [dostęp 2022-12-03] .
- ↑ Historia kościoła [online], jerzy.sopot.pl [dostęp 2022-12-03] .
- ↑ Kościół Zbawiciela (Erlöserkirche) w Sopocie [online], sopot.luteranie.pl [dostęp 2022-12-03] .
- ↑ Parafia rzymskokatolicka pw. św. Andrzeja Boboli [online], diecezja.gda.pl [dostęp 2022-12-03] .
- ↑ Parafia rzymskokatolicka pw. św. Bernarda [online], diecezja.gda.pl [dostęp 2022-12-03] .
- ↑ Parafia rzymskokatolicka pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Sopocie [online], diecezja.gda.pl [dostęp 2022-12-03] .
- ↑ Parafia rzymskokatolicka pw. Zesłania Ducha Świętego [online], diecezja.gda.pl [dostęp 2022-12-03] .
- ↑ Trójmiasto [online], starokatolicy.eu [dostęp 2023-08-13] .
- ↑ Zbory [online], baptysci.pl [dostęp 2022-12-03] .
- ↑ Rejestr kościołów i innych związków wyznaniowych [online] [dostęp 2022-12-03] .
- ↑ Gdańsk-Sopot. luteranie.pl. [dostęp 2022-12-03].
- ↑ Kościół ewangelicko-augsburski pw. Zbawiciela [online], zabytek.pl [dostęp 2022-12-03] .
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2019-04-14] .
- ↑ O nas [online], beitpolska.org [dostęp 2022-12-03] .
- ↑ Jewish Renewal in Poland [online], jewishrenewalinpoland.com [dostęp 2022-12-03] .
- ↑ Trójmiasto [online], kannon.pl [dostęp 2023-02-03] .
- ↑ Sopot [online], ligmincha.pl [dostęp 2023-02-03] .
- ↑ Sopot. Cmentarz komunalny i parafialny. krajoznawcy.info.pl, 13 grudnia 2014. [dostęp 2018-07-16].
- ↑ Cmentarz żołnierzy radzieckich w Sopocie | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2022-02-01] .
- ↑ Biografie Honorowych Obywateli Sopotu. [dostęp 2011-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-04)].
- ↑ Honorowi Obywatele Sopotu. [dostęp 2011-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-04)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Rajmund Głembin, Józef Golec: Poczet ojców miasta Sopot. Cieszyn 2016
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona Urzędu Miasta Sopot
- Projekt Dawny Sopot – zachowanie dziedzictwa kulturowego miasta
- Secesyjny Sopot – wirtualny przewodnik po zabytkach
- Tak wyglądał Sopot przed wojną (STARE POCZTÓWKI)
- Sopot, wś na Kaszubach, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 78 ., s. 78-79.
- Copoty, Sobótka, Zoppot, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 712 .