Stacje polarne w Antarktyce

Stacje polarne w Antarktyce – placówki badawcze założone przez różne państwa w Antarktyce. Stacje te składają się głównie z kontenerów badawczych i mieszkalnych oraz własnego źródła energii (generatora prądu). Do stacji polarnych zalicza się wszystkie stacje działające w ramach Komitetu Naukowego Badań Antarktycznych (SCAR, ang. Scientific Committee on Antarctic Research). Stacje rozmieszczone są na samym kontynencie oraz na wyspach Antarktyki.

Obecnie istnieje 40 całorocznych i 41 stacji czynnych tylko latem, a ponadto placówki dające bardziej ograniczone możliwości bytowe i mniej wygód, klasyfikowane jako obozy i schronienia. Lista Rady Menadżerów Narodowych Programów Antarktycznych (COMNAP, ang. Council of Managers of National Antarctic Programs) wymienia wśród „głównych placówek” 14 obozów i 2 schronienia^[1].

W sezonie zimowym półkuli południowej czerwiec – sierpień 2004 roku w stacjach polarnych przebywało 1028 osób personelu, a w sezonie letnim od grudnia 2004 do lutego 2005 – 3822 osób.

Państwa posiadające stacje polarne w Antarktyce

Stacje, i/lub okresowo czynne obozy, posiadają następujące państwa (2016)^[1]:

Państwo	Stacje i/lub obozy		Populacja
Państwo	Całoroczne	Lato	Zimą	Max.
Argentyna	6	7	176	660
Australia	3	1	62	200
Belgia		1		40
Brazylia	1		15	66
Bułgaria		1		22
Chile	5	7	105	311
ChRL	2	2	31	148
Czechy		1		20
Ekwador		2		26
Finlandia		1		17
Francja	2¹	1	39	200
Hiszpania		3		98
Indie	2	1	40	65
Japonia	1	3	28	125
Korea Południowa	2		38	123
Niemcy	1	4	15	147
Nowa Zelandia	1		10	85
Norwegia	1	1	7	77
Peru		1		28
Polska	1		12	40
Południowa Afryka	1		10	80
Rosja	5	7	88	375
Stany Zjednoczone	3	3	215	1399
Szwecja		1		20
Ukraina	1		12	24
Urugwaj	1	1	8	70
Wielka Brytania	2	3	44	223
Włochy	1¹	4		120

¹ jedna wspólna francusko-włoska

Alfabetyczny wykaz stacji całorocznych

Amerykańska stacja Amundsen-Scott na biegunie południowym

Amundsen-Scott (Amundsen-Scott South Pole Station) – amerykańska; 89°59'51"S 139°16'22"
Arctowski (Polska Stacja Antarktyczna im. Henryka Arctowskiego) – polska na Wyspie Króla Jerzego; 62°09'34"S 58°28'15"W
Artigas (Base Artigas) – urugwajska na Wyspie Króla Jerzego; 62°11'04"S 58°54'09"W
Arturo Prat (Base Naval Antartica Capitán Arturo Prat) – chilijska; 62°30'00"S 59°41'00"W
Belgrano II (Base Antártica Belgrano II) – argentyńska; 77°52'29"S 34°37'37"W
Bellingshausen (naucznaja stancyja Biellinsgauzien) – rosyjska na Wyspie Króla Jerzego; 62°11'47"S 58°57'39"W
Bernardo O’Higgins (Base General Bernardo O’Higgins Riquelme) – chilijska; 63°19'15"S 57°54'01"W
Bharati – indyjska; 69°24'28"S 76°11'14"E
Carlini (Base Antártica Carlini, dawniej: Jubany) – argentyńska na Wyspie Króla Jerzego; 62°14'16"S 58°39'52"W
Casey – australijska; 66°17'00"S 110°31'11"E
Comandante Ferraz – brazylijska na Wyspie Króla Jerzego; 62°05'00"S 58°23'28"W
Concordia – francusko-włoska; 72°06'06"S 123°23'43"E
Davis – australijska; 68°34'38"S 77°58'21"E
Dumont d’Urville – francuska; 66°39'46"S 140°00'05"E
Eduardo Frei Montalva (Base Aera Presidente Eduardo Frei Montalva) – chilijska na Wyspie Króla Jerzego; 62°12'00"S 58°57'51"W
- Villa Las Estrellas – miejscowość stanowiąca część tej bazy
Esperanza (Base Antártica Esperanza) – argentyńska; 63°23'42"S 56°59'46"W
Halley – brytyjska; 75°34'54"S 26°32'28"W
Jang Bogo – południowokoreańska; 74°37′0″S 164°12′5″E
Julio Escudero (Base Profesor Julio Escudero) – chilijska; 62°12'04"S 58°57'45"W
King Sejong – południowokoreańska na Wyspie Króla Jerzego; 62°13'24"S 58°47'21"W
Maitri – indyjska; 70°45'57"S 11°44'09"E
Marambio (Base Antártica Marambio) – argentyńska; 64°14'42"S 56°39'25"W
Mawson – australijska; 67°36'17"S 62°52'15"E
McMurdo (McMurdo Station) – amerykańska; 77°50'53"S 166°40'06"E
Mirnyj (naucznaja stancyja Mirnyj) – rosyjska; 66°33'07"S 93°00'53"E
Neumayer III (Georg von Neumayer) – niemiecka; 70°38'00"S 08°15'48"W
Nowołazariewskaja (naucznaja stancyja Nowołazariewskaja) – rosyjska; 70°46'26"S 11°51'54"E
Orcadas (Base Antártica Orcadas) – argentyńska na Orkadach Południowych; 60°44'20"S 44°44'17"W
Palmer (Palmer Station) – amerykańska; 64°46'30"S 64°03'04"W
Progress (naucznaja stancyja Progress) – rosyjska; 69°22'44"S 76°23'13"E
Rothera – brytyjska; 67°34'10"S 68°07'12"W
San Martin (Base Antártica San Martín) – argentyńska; 68°07'47"S 67°06'12"W
SANAE IV (South African National Antarctic Expeditions IV) – południowoafrykańska; 71°40'25"S 02°49'44"W
Scott Base – nowozelandzka; 77°51'00"S 166°45'46"E
Syowa – japońska; 69°00'25"S 39°35'01"E
Troll – norweska; 72°00'07"S 02°32'02"E
Wielki Mur (Great Wall; Chang Cheng) – chińska; 62°12'59"S 58°57'44"W
Wiernadski (Akademik Wernadśkyj) – ukraińska; 65°14'43"S 64°15'24"W
Wostok (naucznaja stancyja Wostok) – rosyjska; 78°28'00"S 106°48'00"E
Zhongshan – chińska; 69°22'16"S 76°23'13"E

Wybrane stacje czynne tylko w sezonie letnim

Bułgarska stacja im. św. Klimenta Ochrydzkiego na Wyspie Livingstona

Obozy terenowe w Antarktyce. Zgodnie z ruchem wskazówek zegara: Patriot Hills, Academia, Fossil Bluff, Sky Blu, Erebus, chata Scotta (z drugiej dekady XX wieku), dolny obóz Erebus, Casanovas.

Aboa – fińska; 73°03′S, 13°25′W
Brown – argentyńska; 64°53′S, 62°53′W
Dome Fuji – japońska (tymczasowo zamknięta); 77°19,02'S 39°42,20'E
Gabriel de Castilla – hiszpańska; 62°58′S, 60°41′W
Juan Carlos I – hiszpańska; 62°39′S, 60°23′W
Kliment Ochridski – bułgarska na Wyspie Livingstona; 62°38'29"S 60°21'53"W
Kohnen – niemiecka; 75°00'S 0°04'E
Machu Picchu – peruwiańska; 62°05.4′S, 58°28.1′W
Maldonado – ekwadorska; 62°26.96'S 59°44.54'W
Mario Zucchelli – włoska; 74°42′S, 164°07′E
Mendel – czeska; 63°48′S, 57°52′W
Signy Research Station – brytyjska na Orkadach Południowych; 60°43'S 45°36'W
Teniente Luis Carvajal Villaroel – chilijska na Wyspie Adelajdy; 67°46′S, 68°55′W
Wasa – szwedzka; 73°03′S, 13°25′W

Obozy i schronienia

australijskie: Wilkins Aerodrome
amerykańskie: Marble Point Heliport, Odell Glacier Camp, Siple Dome
brytyjskie: Fossil Bluff, Sky Blu
chilijski: Lieutenant Rodolfo Marsh M. Aerodrome
chiński: Taishan
czeskie: Eco-Nelson
ekwadorskie: Refugio Ecuador (Vicente)
francuski: Cap Prud'homme
polska: Dobrowolski. Sporadycznie czynna, wyremontowana, oficjalnie wznowiona 23 stycznia 2022
norweskie: Tor
włoskie: Browning Pass, Enigma Lake, Mid Point

Ponadto na kontynencie i wyspach znajdują się mniejsze chatki (schronienia, z ang. „refugia”) używane w pracach terenowych, przynależne do większych stacji, takie jak Taturowa Chata na wyspie Króla Jerzego, będąca w dyspozycji personelu stacji im. Arctowskiego.

Stacje nieczynne i zlikwidowane

amerykańskie: Byrd, Pieter Lenie, Siple
- amerykańsko-argentyńska: Ellsworth
- amerykańsko-nowozelandzka: Hallett
australijska: Edgeworth David Base^[2]
- australijsko-rumuńska: Law-Racoviță-Negoiță
indyjska: Dakshin Gangotri
japońska: Mizuho
nowozelandzka: Vanda
pakistańska: Jinnah
radzieckie: Biegun niedostępności, Komsomolskaja, Pionierskaja, Sowietskaja
szwedzka: Svea
wschodnioniemiecka: Georg Forster
Greenpeace: World Park Base

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Main Antarctic Facilities operated by National Antarctic Programs in the Antarctic Treaty Area (South of 60° latitude South). Council of Managers of National Antarctic Programs, 2016-07-27. [dostęp 2016-08-18]. (ang.).
↑ Images for Edgeworth David Base In The Bunger Hills [66°15' S, 100°36' E]. [w:] Australian Place Names (Gazetteer) [on-line]. Australian Antarctic Data Centre. [dostęp 2012-07-13]. (ang.).

[COMNAP-1] Main Antarctic Facilities operated by National Antarctic Programs in the Antarctic Treaty Area (South of 60° latitude South). Council of Managers of National Antarctic Programs, 2016-07-27. [dostęp 2016-08-18]. (ang.).

[David_Base-2] Images for Edgeworth David Base In The Bunger Hills [66°15' S, 100°36' E]. [w:] Australian Place Names (Gazetteer) [on-line]. Australian Antarctic Data Centre. [dostęp 2012-07-13]. (ang.).

[1]

[2]

Argentyna	Belgrano II Carlini Esperanza Marambio Orcadas San Martín
Australia	Casey Davis Mawson
Chile	Capitán Arturo Prat Escudero General Bernardo O’Higgins Presidente Eduardo Frei Montalva
Europa	Dumont d’Urville (Francja) Concordia (Francja / Włochy) Neumayer III (Niemcy) Troll (Norwegia) Arctowski (Polska) Wiernadski (Ukraina) Halley / Rothera (Wielka Brytania)
Rosja	Bellingshausen Mirnyj Nowołazariewskaja Progress Wostok
Stany Zjednoczone	Amundsen-Scott McMurdo Palmer
Inne	Comandante Ferraz (Brazylia) Wielki Mur / Zhongshan (Chiny) Bharati / Maitri (Indie) Syowa (Japonia) Jang Bogo / King Sejong (Korea Południowa) Scott Base (Nowa Zelandia) SANAE IV (RPA) Artigas (Urugwaj)