Stenotrophomonas maltophilia

Systematyka
Domena	bakterie
Typ	Proteobakterie
Klasa	Gammaproteobakterie
Rząd	Xanthomonadales
Rodzina	Xanthomonadaceae
Rodzaj	Stenotrophomonas
Gatunek	S. maltophilia
Nazwa systematyczna
Stenotrophomonas maltophilia Palleroni & Bradbury 1993

Stenotrophomonas maltophilia – gram ujemna, nieprzetrwalnikująca bakteria o niskiej zjadliwości, będąca przyczyną zakażeń oportunistycznych. Zaliczana jest do zwyczajowej grupy pałeczek niefermentujących. Wykazuje wysoką oporność na wiele antybiotyków.

Jest to bakteria o kształcie prostej pałeczki, w barwieniu metodą Grama barwi się na różowo (gramujemnie). Jest urzęsiona. Prowadzi ściśle tlenowy metabolizm (tlen jest ostatecznym akceptorem elektronów) oraz ma niskie wymagania pokarmowe. Kolonie mają z reguły kolor żółtawy. Na podłożu agarowym z dodatkiem krwi rosną dając lawendowe kolonie, które z czasem zmieniają barwę na żółtozieloną. Hodowla na tym podłożu ma charakterystyczny, intensywny zapach amoniaku. Optymalna temperatura do wzrostu S. maltophilia to 35 °C. Najważniejsze cechy odróżniające je od pozostałych pałeczek niefermentujących to brak oksydazy cytochromowej oraz zdolność do dekarboksylacji lizyny^[1].

Bakteria występuje powszechnie w środowisku wilgotnym (gleba, rośliny, owoce, ścieki, woda). Jest izolowana także ze sprzętów szpitalnych, takich jak nawilżacze, respiratory, odsysacze lub środki dezynfekcyjne. Uważa się, że w przypadku skolonizowania szpitala, bakterii nie da się już z niego wyeliminować.

Bakteria jest w stanie wywołać chorobę tylko u pacjentów z osłabioną odpornością (AIDS, ciężka choroba podstawowa, stan po przeszczepie). U takich osób śmiertelność przekracza 40%^[1]. Czynnikiem predysponującym jest dłuższa hospitalizacja, zastosowane rurki intubacyjne, cewniki (ze względu na tworzenie biofilmu), czy oddychanie za pomocą respiratora. Główne przypadki z których izolowano tą bakterię to: bakteriemia, zakażenie ran, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, infekcje dróg moczowych, zapalenie płuc^[1]. Stenotrophomonas maltophilia znajduje się w pierwszej dziesiątce patogenów powodujących zakażenia wewnątrzszpitalne.

• proteazy, m.in.: elastaza
• hialuronidazy
• lecytynaza
• deoksyrybonukleaza
• lipazy (niszczenie miąższu płucnego)
• LPS
• fimbrie – powodują one tworzenie biofilmu, który znacznie utrudnia fagocytozę bakterii
• dwie silne beta-laktamazy, rozkładające antybiotyki

Antybiotykami zachowującymi aktywność jest kotrimoksazol, timentin oraz nowsze fluorochinolony. Karbapenemy pomimo swojej aktywności in vitro, nie działają in vivo i nie mogą być stosowane. Dzięki swojej oporności na wiele antybiotyków i zdolności do ich unieszkodliwiania i rozkładu, zakażenie Stenotrophomonas maltophilia sprzyja zakażeniu bardziej zjadliwymi drobnoustrojami.

• Pseudomonas maltophilia (ex Hugh and Ryschenkow 1961) Hugh 1981
• Xanthomonas maltophilia (Hugh 1981) Swings et al. 1983
• Pseudomonas hibiscicola Moniz 1963
• Pseudomonas beteli corrig. (Ragunathan 1928) Savulescu 1947

• Antybiotykoterapia praktyczna. Danuta Dzierżanowska. ISBN 978-83-7522-013-1. Wydanie IV. Strony 349-352