Surplus killing
Surplus killing – zjawisko nadmiarowego zabijania ofiar przez drapieżniki, nazywane czasem po polsku nadzabijaniem[1], zaobserwowane w warunkach laboratoryjnych i w naturze zachowanie drapieżników objawiające się zabiciem – w pewnych okolicznościach – większej liczby ofiar, niż drapieżnik potrzebuje do przeżycia. Ofiary są częściowo zjadane, częściowo ukrywane jako zapas, a ich nadmiar jest porzucany. Zjawisko surplus killing zaobserwowano u zooplanktonu, ważek, niektórych roztoczy, łasicowatych, wilków, orek, lisów rudych, hien cętkowanych, pająków, niedźwiedzi brunatnych, rysi (Lynx) i ludzi[2].
W warunkach naturalnych takie zachowanie drapieżników jest obserwowane bardzo rzadko. W większości przypadków zjawisko miało miejsce przy ograniczonych możliwościach ucieczki ofiar, np. zwierzęta hodowlane zamknięte w zagrodach, ofiary są osłabione i ryzyko związane z polowaniem jest mniejsze.
Nadmiarowe zabijanie ofiar jest przedmiotem badania etologii. Dotychczas nie zostały poznane przyczyny takich zachowań drapieżników. Wysuwane są różne teorie związane z instynktami, zwłaszcza z instynktem łowieckim i macierzyńskim. Zoopsychologia doszukuje się w takich przypadkach zależności pomiędzy zachowaniem apetencyjnym wywołanym głodem drapieżnika a bodźcem kluczowym wyzwalającym u drapieżnika zachowanie instynktowe[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Termin nadzabijanie jest również używany w psychologii w odniesieniu do efektu overkillingu
- ↑ Haynes, G., Archaeological Methods for Reconstructing Human Predation on Terrestrial Vertebrates, The Paleontological Society Papers Volume 8. 2002, pages 51-68
- ↑ Wolfgang Ullrich: Zoopsychologia. [„Bibl. Problemów” t. 185]. Warszawa: PWN, 1973.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Pierre-Yves Daoust, Andrew Boyne, Ted D’Eon, Surplus killing of Roseate Terns and Common Terns by a mink.
- For Wolves: Ralph Maughan Wolf Report, Jackson Trio makes some surplus kills.
- Joseph K. Gaydos, Stephen Raverty, Robin W. Baird, Richard W. Osborne, Suspected surplus killing of harbor seal pups (Phoca vitulina) by killer whales (Orcinus orca).
- William G. George, Timothy Kimmel, A Slaughter of Mice by Common Crows.
- High Country News, Zachary Smith, Wolf pack wiped out for ‘surplus killing’.
- Jennifer L. Maupin, Susan Reichert, Superfluous killing in spiders.
- Ned Rozell, Far North Grizzlies Develop Taste for Muskoxen.
- Wildlife Online: Foxes-Surplus Killing, Why do foxes kill to excess....
- Wolf Trust, Wolf Depredation-Surplus Killing'.
- Victor Van Ballenberghe, Technical Information on Wolf Ecology and Wolf/Prey Relationships.
