Tomasz Hutter

Tomasz Hutter (niem. Thomas Hutter, ur. 28 grudnia 1696 w Bawarii, zm. ok. r. 1745) – rzeźbiarz i malarz^[1] pochodzenia bawarskiego, przez jakiś czas jezuita.

Urodził się 28 grudnia 1696 roku w Bawarii, może w okolicach Weilheim na południe od Monachium. W Krakowie 8 grudnia 1718 roku wstąpił do zakonu jezuitów, gdzie w latach 1718–1720 odbył nowicjat, jednak w 1727 opuścił ten zakon. Przed 20 maja 1732 przyjął zlecenie na dekorację kamienną fasady kościoła farnego w Przemyślu; pracę nie wykonał ze względu na śmierć w 1734 fundatora, Aleksandra Antoniego Fredry, biskupa przemyskiego^[2].

Zdaniem Zbigniewa Hornunga, rzeźbiarz lwowski Antoni Osiński naukę rozpoczął zapewne w warsztacie Tomasza Huttera, a ukończył ją w Buczaczu przed rokiem 1750, gdzie był uczniem Jana Jerzego Pinzla^[3]. Jednak Jakub Sito uważa, że wymienione rzeźbiarze (T. Hutter i A. Osiński) prezentują dwa zupełne inne światy oraz odmienne artystyczne światoglądy^[4].

15 listopada 1728 zawarł związek małżeński z Anną Marią Kowalską, sandomierską mieszczką. Zapewne w 1732 przeniósł się do Jarosławia, którego obywatelstwo posiadał co najmniej od 1741. Tutaj urodziły się mu dzieci – Józef (zajmował czołowe stanowisko w jarosławskim magistracie^[5]) i Marianna. Prowadził w latach 1736–1737 warsztat, mieszczący się tzw. kamienicy Orsettich, największej w mieście.

Zmarł w końcu 1744, lub raczej w pierwszej połowie 1745^[2].

Tomasz Hutter i jego warsztat wykonał prace dla niemal 30 kościołów i pałaców w Małopolsce i Rusi Koronnej, m.in.:

• ołtarz Cudownej Matki Boskiej w kościele bernardynów w Rzeszowie (1728–1729, fundator ks. Jerzy Ignacy Lubomirski)
• posągi świętych jezuickich sprzed fasady kościoła jezuitów Św. Jana w Jarosławiu (ok. 1730–1732, dotrwało do dziś 12 częściowo przerobionych figur)
• dekoracja rzeźbiarska zespołu ołtarzy dla kościoła bernardynów we Lwowie (od 1736)
• ołtarz dla kaplicy Św. Relikwii przy kolegiacie w Tarnowie (1733, obecnie katedra), ambonę (1743, oba dzieła nie zachowane).
• prace przy wystroju kaplicy bp. Aleksandra Antoniego Fredry w katedrze łacińskiej w Przemyślu^[2]
• prace w Janikowie dla przedstawiciele rodu Sapiehów^[6]
• rzeźby w ołtarze kaplicy Wiśniowieckich przy katedrze łacińskiej we Lwowie^[7]
• ołtarz Najświętszego Sakramentu i personifikacje Nadziei w klasztorze Dominikanów w Łańcucie (praca warsztatowa, zabytki znajdują się dzisiaj w kościele parafialnym w Albigowej)^[5]
• rzeźby, nawiązujący się do mitologii greckiej, zdobiący fronton późnobarokowego pałacu z połowy XVIII wieku, wybudowanego w Czyżówie Szlacheckim przez kasztelana połanieckiego Jana Aleksandra Czyżowskiego

• Zbigniew Hornung. Pierwsi rzeźbiarze lwowscy z okresu rokoka. „Ziemia Czerwieńska”. III, s. 1–37, 1937.
• Jakub Sito. Warsztat rzeźbiarski Tomasza Huttera. Zagadnienie rozwoju i promieniowania. [w:] Sztuka kresów Wschodnich. Materiały sesji naukowej, Kraków, 1994, Nr I (marzec), s. 105–131.

• Arkadiusz Bednarczyk, Tomasz od... aniołków na str. niedziela.pl
• Hutter Tomasz, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-07-18] .
• Paweł Freus, Thomas (Tomasz) Hutter (Huetter)