Turbina wodna (turbina hydrauliczna) – silnik wodny przetwarzający energię mechaniczną wody na ruch obrotowy za pomocą wirnika z łopatkami. Stosowana głównie w elektrowniach wodnych do napędu prądnic. Zalicza się do: silników hydrokinetycznych; silników przepływowych. Turbina wodna wraz z maszyną elektryczną stanowi najczęściej turbozespół wodny.
Turbiny wodne dzielimy na:
- akcyjne
- turbina Banki-Michella - dla średnich spadków
- turbina Peltona, w której wirnik z wklęsłymi łopatkami zasilany jest stycznie strumieniem wody z dyszy; stosowana przy dużych spadkach.
- reakcyjne
- turbina Francisa - dla małych, średnich i wysokich spadków
- turbina Kaplana, turbina śmigłowa - dla małych, średnich i dużych spadków
- turbina Deriaza - dla średnich lub dużych spadków
- turbina Tesli (turbina talerzowa) - szczególny przypadek turbiny hydraulicznej
- turbina Shintake - rodzaj podwodnego "wiatraka" opracowana przez Instytutu Nauki i Technologii w Okinawie w Japonii[1]
Poprzednikiem i wzorem dla turbin wodnych było koło wodne. Pierwszą turbinę skonstruował B. Fourneyron w 1827, jednak dopiero późniejsze udoskonalenia pozwoliły na jej przemysłowe wykorzystanie. Na ziemiach polskich, w Dowspudzie Francuz Philippe de Girard zainstalował w 1828 wynalezioną przez siebie turbinę. Była to turbina akcyjna, o pełnoobwodowym natrysku wirnika pracującym w układzie z pionowym wałem[2]. Turbina ta służyła do napędu młocarni. W 1849 powstała turbina Francisa, w 1880 turbina Peltona, a w 1912 turbina Kaplana.
Pierwszą elektrownią wodną na ziemiach polskich była uruchomiona w 1896 roku elektrownia Struga na rzece Słupi. Wyposażono ją w turbinę Francisa o mocy 250 kW. Oprócz tego przed II wojną światową zabudowano energetycznie inne rzeki Pomorza: Brdę, Wdę, Radunię, Słupię, Łupawę, Wierzycę i Wieprzę. Większość tych urządzeń pracuje do dziś.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wiatraki podwodne z Okinawy > [online], 27 września 2017 [dostęp 2017-09-29] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-29] (pol.).
- ↑ *Powstanie i pierwsze zastosowanie na świecie turbin wodnych Girarda, publikacja - plik .doc na stronach portalu czaniec.pl