Uproszczone pismo chińskie (chiń. upr. 简体字; chiń. trad. 簡體字; pinyin jiǎntǐzì) – odmiana pisma chińskiego, używana oficjalnie w Chińskiej Republice Ludowej, a także w Singapurze.
Systematycznego uproszczenia podjęto się w ChRL w latach 50. XX wieku, chociaż pierwsze głosy apelujące o stworzenie systemu pisma łatwiejszego dla przeciętnego człowieka pojawiały się już pod koniec XIX wieku[1]. Celem reformy było ułatwienie nauki pisma i walka z analfabetyzmem. Ostatecznie, na przestrzeni niemal dekady, uproszczono ok. 50 procent najpopularniejszych znaków chińskich, czego efekty opublikowano w pierwszej „Ogólnej Standardowej Tabeli Znaków Chińskich” (chiń. upr. 通用规范汉字表; pinyin tōngyòng guīfàn hànzì biǎo) w 1964 roku[1]. Aktualna „Ogólna Tabela” została uchwalona i opublikowana w 2013 roku, i zawiera 8105 znaków[2].
Za wzór wielu uproszczeniom posłużyły formy znaków tradycyjnego pisma trawiastego. W wielu przypadkach uproszczenie zatarło jednak pierwotne zależności między znakami – dwa różne tradycyjne znaki czasem przechodzą w jeden uproszczony, a podobne – przechodzą w całkiem różne. Może to powodować pomyłki, a także trudności w czytaniu.
Pismo tradycyjne, takie jak przed reformą, używane jest w Republice Chińskiej (Tajwan), Hongkongu i Makau. Spotkać się z nim można także w Chinach kontynentalnych, a także w Japonii, Wietnamie i Korei, w szczególności w świątyniach i obiektach historycznych. Ponieważ zapis tradycyjny uważany jest za bardziej elegancki, używany jest m.in. w kaligrafii (dziedzina sztuki) i różnego rodzaju prestiżowych wydawnictwach.
Przykład tekstu w piśmie uproszczonym:
波兰位于欧洲中部,西与德国为邻,南与捷克、斯洛伐克接壤,东邻俄罗斯、立陶宛、白俄罗斯、乌克兰,北濒波罗的海。
Tłumaczenie: Polska położona jest w Europie Środkowej, na zachodzie sąsiaduje z Niemcami, na południu z Czechami i Słowacją, na wschodzie z Rosją, Litwą, Białorusią, Ukrainą, a od północy przylega do Morza Bałtyckiego.
Przykłady uproszczeń
[edytuj | edytuj kod]Znak tradycyjny |
Znak uproszczony |
Wymowa (hanyu pinyin) i znaczenie |
---|---|---|
發 | 发 | fā; wysyłać, rozwijać, okazywać, wystawiać itd. |
髮 | 发 | fà; włosy |
見 | 见 | jiàn; zobaczyć, spotkać |
體 | 体 | tǐ; ciało, forma, system |
貝 | 贝 | bèi; muszla, kosztowności |
車 | 车 | chē; wóz, pojazd |
電 | 电 | diàn; piorun, elektryczny, elektryczność |
長 | 长 | cháng; długość, długi, zawsze, stale zhǎng; 1) szef, kierownik, starszy 2) rosnąć, rozwijać |
門 | 门 | mén; drzwi, wrota, oddział |
選 | 选 | xuǎn; wybrać, wybierać |
韋 | 韦 | wéi; (nazwisko), miękka skóra |
讓 | 让 | ràng; prosić, pozwalać, musieć |
風 | 风 | fēng; wiatr, obyczaj, moda |
飛 | 飞 | fēi; latać |
東 | 东 | dōng; wschód |
馬 | 马 | mǎ; koń (nazwisko) |
樂 | 乐 | lè; radość, śmiech (nazwisko) yuè; muzyka (nazwisko) |
鳥 | 乌 | wū; kruk, czarny |
麥 | 麦 | mài; zboże (nazwisko) |
塵 | 尘 | chén; ziemia, pył |
齊 | 齐 | qí; (nazwisko), równy, gładki, wyrównać, wygładzić |
齒 | 齿 | chǐ; ząb |
龍 | 龙 | lóng; smok, nazwisko |
龜 | 龟 | guī; żółw |
Uproszczenia znaków chińskich w Japonii
[edytuj | edytuj kod]Uproszczenia wielu znaków chińskich dokonano po II wojnie światowej również w Japonii w sposób niezależny od Chińskiej Republiki Ludowej (ChRL). Niektóre z powstałych znaków mogą być identyczne z uproszczonymi znakami używanymi w ChRL, np. 学 (uczyć się) inne zaś zupełnie różne, np. na bazie tradycyjnego znaku 龍 powstały niezależnie od siebie japoński znak 竜, oraz uproszczony chiński znak 龙 (smok).
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Language Reform in Modern China, Ping Chen (w: 'The Oxford Handbook of Chinese Linguistics’, William S-Y. Wang, Chaofen Sun).
- ↑ Ogólna Standardowa Tabela Znaków Chińskich.