Władcy Finlandii – Finlandia została podbita ok. 1249 roku podczas II krucjaty szwedzkiej dowodzonej przez wpływowego jarla Birgera, za panowania króla Eryka XI. W 1284 roku został mianowany pierwszy książę Finlandii. Kolejni szwedzcy władcy tytułowali się książętami Finlandii. W 1581 roku Finlandia została awansowana do rangi Wielkiego Księstwa, przez króla Jana III. W 1809 roku Wielkie Księstwo Finlandii anektowała Rosja, a wielkim księciem autonomicznego terytorium został cesarz Rosji Aleksander I Pawłowicz Romanow. Po odzyskaniu przez Finlandię niepodległości w 1917 roku, ogłoszono ją monarchią. W 1918 roku wybrano króla, który jednak nigdy nie objął tronu, abdykował przed swoją koronacją. 27 lipca 1919 Finlandia stała się republiką.
Poniższa lista porządkuje władców Finlandii od podboju szwedzkiego.
- Legenda
- – regenci w okresie unii kalmarskiej
- – feudalni książęta Finlandii, jako lennicy króla Szwecji, a od 1581 roku tytularni książęta/wielcy książęta Finlandii
Księstwo Finlandii – panowanie szwedzkie (1249–1581, księstwo od 1284)
[edytuj | edytuj kod]Tytuł księcia Finlandii przysługiwał od XIII wieku każdorazowemu władcy Szwecji.
Dynastia Erykidów
[edytuj | edytuj kod]# | Imię | Urodzony | Zmarł | Czas rządów | Rodzice | |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | Eryk XI Eriksson | ![]() |
1216 | 1250 | 1249–1250 | Eryk X Knutsson Rycheza |
Dynastia Folkungów
[edytuj | edytuj kod]# | Imię | Urodzony | Zmarł | Czas rządów | Rodzice | |
---|---|---|---|---|---|---|
2 | Waldemar Birgersson | ![]() |
1237–1240 | 1275 | 1250–1275 | Birger jarl Ingeborga |
– | Birger jarl | ![]() |
1210 | 1266 | 1250–1266 regent |
Magnus Minnesköld Ingrid Ylva |
3 | Magnus I Birgersson | ![]() |
1290 | 1275–1290 | Birger jarl Ingeborga | |
4 | Benedykt Birgersson | 1254 | 1291 | 1284–1291 książę Finlandii (pierwszy) jako wasal króla Szwecji |
Birger jarl Ingeborga | |
5 | Birger I Magnusson | ![]() |
1280 | 1321 | 1290–1318 | Magnus I Birgersson Jadwiga |
6 | Waldemar | ![]() |
1280 | 1319 | 1302[1]–1318 książę Finlandii jako wasal króla Szwecji[1] |
Magnus I Birgersson Jadwiga |
7 | Magnus Eriksson | ![]() |
1316 | 1374 | 1319–1364 | Eryk Magnusson Ingeborga |
8 | Benedykt, książę Halland | ok. 1330 | ok. 1360 | 1353–1356 książę Finlandii jako wasal króla Szwecji |
Waldemar II Zwycięski Helena Guttormsdatter | |
9 | Eryk XII Magnusson | ![]() |
1339 | 1359 | 1357–1359 | Magnus Eriksson Blanka z Namur |
10 | Haakon VI Magnusson | ![]() |
1340 | 1380 | 1362–1364 | Magnus Eriksson Blanka z Namur |
Dynastia Meklemburska
[edytuj | edytuj kod]# | Imię | Urodzony | Zmarł | Czas rządów | Rodzice | |
---|---|---|---|---|---|---|
11 | Albrecht Meklemburski | ![]() |
1338–1340 | 1412 | 1364–1389 | Albrecht II Eufemia |
Władcy unii kalmarskiej
[edytuj | edytuj kod]# | Imię | Urodzony | Zmarł | Czas rządów | Rodzice | |
---|---|---|---|---|---|---|
12 | Małgorzata | 1353 | 1412 | 1389–1412 | Waldemar Atterdag Jadwiga ze Szlezwiku | |
13 | Eryk XIII Pomorski | 1382 | 1459 | 1396–1439 | Warcisław VII Maria | |
– | Engelbrekt Engelbrektsson | ![]() |
ok. 1390 | 1436 | 1435–1436 regent |
|
– | Karol Knutsson Bonde | ![]() |
1408 lub 1409 | 1470 | 1438–1440' regent |
Kanut Bonde Margareta Karlsdotter |
15 | Krzysztof Bawarski | ![]() |
1416 | 1448 | 1440–1448 | Jan Wittelsbach Katarzyna pomorska |
– | Bengt Jönsson (Oxenstierna) | ok. 1390 | ok. 1450 | 1448 regenci |
||
Nils Jönsson (Oxenstierna) | ok. 1390 | |||||
14 | Karol VIII Knutsson Bonde | ![]() |
1408 lub 1409 | 1470 | 1448–1457 | Kanut Bonde Margareta Karlsdotter |
– | Jöns Bengtsson Oxenstierna | ![]() |
1417 | 1467 | 1457 regent |
Bengt Jönsson Krister Nilsson |
16 | Chrystian I Oldenburg | ![]() |
1426 | 1481 | 1457–1464 | Dietrich Oldenburg Jadwiga von Schauenburg |
– | Kettil Karlsson Waza | 1433 | 1465 | 1464 regent |
Karl Kristiernsson Ebba Eriksdotter | |
14 | Karol VIII Knutsson Bonde | ![]() |
1408 lub 1409 | 1470 | 1464–1465 | Kanut Bonde Margareta Karlsdotte |
– | Kettil Karlsson Waza | 1433 | 1465 | 1465 regent |
Karl Kristiernsson Ebba Eriksdotter | |
– | Jöns Bengtsson Oxenstierna | ![]() |
1417 | 1467 | 1465–1466 regent |
Bengt Jönsson Krister Nilsson |
– | Eryk Axelsson (Tott) | 1419 | 1481 | 1466–1467 | Axel Pedersen Tott Ingeborga Ivarsdotter | |
14 | Karol VIII Knutsson Bonde | ![]() |
1408 lub 1409 | 1470 | 1467–1470 | Kanut Bonde Margareta Karlsdotter |
– | Sten Sture Starszy | ![]() |
1440 | 1503 | 1471–1497 regent |
Gunnar Anundsson Birgitta Stensdotter Bielke |
17 | Jan II Oldenburg | 1455 | 1513 | 1497–1501 | Chrystian I Oldenburg Dorota brandenburska | |
– | Sten Sture Starszy | ![]() |
1440 | 1503 | 1501–1503 regent |
Gunnar Anundsson Birgitta Stensdotter Bielke |
– | Svante Nilsson Sture | ![]() |
1460 | 1512 | 1504–1512 regent |
Nils Bosson |
– | Eryk Trolle | ok. 1460 | 1530 | 1512 regent |
Arvid Trolle Kerstin Jonsdotter | |
– | Sten Sture Młodszy Svantesson | ![]() |
1493 | 1520 | 1512–1520 regent |
Svante Nilsson |
18 | Chrystian II Oldenburg | ![]() |
1481 | 1559 | 1520–1521 | Jan Oldenburg Krystyna saska |
# | Imię | Urodzony | Zmarł | Czas rządów | Rodzice | |
---|---|---|---|---|---|---|
19 | Gustaw I | ![]() |
1496 | 1560 | 1523–1560 | Eryk Johansson Waza Cecylia Månsdotter |
20 | Jan | ![]() |
1537 | 1592 | 1556–1563 książę Finlandii jako wasal Szwecji |
Gustaw I Waza Małgorzata Leijonhufvud |
21 | Eryk XIV | ![]() |
1533 | 1577 | 1560–1568 | Gustaw I Waza Katarzyna saska |
22 | Jan III | ![]() |
1537 | 1592 | 1568–1581 (od 1581 wielki książę – patrz niżej) |
Gustaw I Waza Małgorzata Leijonhufvud |
Wielkie Księstwo Finlandii – panowanie szwedzkie (1581–1809)
[edytuj | edytuj kod]Tytuł wielkiego księcia Finlandii przysługiwał od 1581 roku każdorazowo władcy Szwecji. Okazjonalnie tytuł ten był nadawany któremuś z królewskich synów.
Wazowie (1581–1654)
[edytuj | edytuj kod]# | Imię | Urodzony | Zmarł | Czas rządów | Rodzice | |
---|---|---|---|---|---|---|
22 | Jan III | ![]() |
1537 | 1592 | 1581–1592 | Gustaw I Waza Małgorzata Leijonhufvud |
– | Jan | ![]() |
1589 | 1618 | 1590–1606 tytularny książę Finlandii |
Jan III Waza Gunilla Bielke |
23 | Zygmunt | ![]() |
1566 | 1632 | 1592–1599 | Jan III Waza Katarzyna Jagiellonka |
– | Karol IX | ![]() |
1550 | 1611 | 1599–1604 regent |
Gustaw I Waza Małgorzata Leijonhufvud |
24 | 1604–1611 | |||||
25 | Gustaw II Adolf | ![]() |
1594 | 1632 | 1606–1611 tytularny książę Finlandii |
Karol IX Waza Krystyna z Holstein-Gottorp |
1611–1632 | ||||||
26 | Krystyna | ![]() |
1626 | 1689 | 1632–1654 abdykowała |
Gustaw II Adolf Maria Eleonora Hohenzollern |
Wittelsbachowie (linia Pfalz-Zweibrücken) (1654–1720)
[edytuj | edytuj kod]# | Imię | Urodzony | Zmarł | Czas rządów | Rodzice | |
---|---|---|---|---|---|---|
27 | Karol X Gustaw | ![]() |
1622 | 1660 | 1654–1660 | Jan Kazimierz Wittelsbach Katarzyna Wazówna |
28 | Karol XI | ![]() |
1655 | 1697 | 1660–1697 | Karol X Gustaw Jadwiga Eleonora z Holstein-Gottorp |
29 | Karol XII | ![]() |
1682 | 1718 | 1697–1718 | Karol XI Ulryka Eleonora Duńska |
30 | Ulryka Eleonora | ![]() |
1688 | 1741 | 1718–1720 abdykowała |
Karol XI Ulryka Eleonora Duńska |
Dynastia heska (1720–1751)
[edytuj | edytuj kod]# | Imię | Urodzony | Zmarł | Czas rządów | Rodzice | |
---|---|---|---|---|---|---|
31 | Fryderyk I Heski | ![]() |
1676 | 1751 | 1720–1751 | Karol I Heski Maria Amalia Kettler |
Oldenburgowie (linia Holstein-Gottorp) (1751–1809)
[edytuj | edytuj kod]# | Imię | Urodzony | Zmarł | Czas rządów | Rodzice | |
---|---|---|---|---|---|---|
32 | Adolf Fryderyk | ![]() |
1710 | 1771 | 1751–1772 | Christian August Holstein-Gottorp Albertyna Fryderyka Baden-Durlach |
33 | Gustaw III | ![]() |
1746 | 1792 | 1772–1792 | Adolf Fryderyk Ludwika Ulryka Hohenzollern |
34 | Karol XIII | ![]() |
1748 | 1818 | 1809–1818 | Adolf Fryderyk Ludwika Ulryka Hohenzollern |
35 | Gustaw IV Adolf | ![]() |
1778 | 1837 | 1792–1809 | Gustaw III Zofia Magdalena Oldenburg |
– | Karol Gustaw | 1802 | 1805 | 1805 tytularny wielki książę Finlandii |
Gustaw IV Adolf Fryderyka Dorota Badeńska |
Wielkie Księstwo Finlandii – panowanie rosyjskie (1809–1917)
[edytuj | edytuj kod]Tytuł wielkiego księcia Finlandii przysługiwał każdorazowo władcy Rosji
Romanowowie (dom Holstein-Gottorp-Romanow) (1809–1917)
[edytuj | edytuj kod]# | Imię | Urodzony | Zmarł | Czas rządów | Rodzice | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Aleksander I Pawłowicz | ![]() |
1777 | 1825 | 29 marca 1809 – 1 grudnia 1825 |
Paweł I Romanow Maria Fiodorowna | |
2 | Mikołaj I Pawłowicz | ![]() |
1796 | 1855 | 1 grudnia 1825 – 2 marca 1855 |
Paweł I Romanow Maria Fiodorowna | |
3 | Aleksander II Nikołajewicz | ![]() |
1818 | 1881 | 2 marca 1855 – 13 marca 1881 |
Mikołaj I Romanow Aleksandra Fiodorowna | |
4 | Aleksander III Aleksandrowicz | ![]() |
1845 | 1894 | 13 marca 1881 – 1 listopada 1894 |
Aleksander II Romanow Maria Aleksandrowna | |
5 | Mikołaj II Aleksandrowicz | ![]() |
1868 | 1918 | 1 listopada 1894 – 15 marca 1917 |
Aleksander III Romanow Maria Romanowa (1847–1928) | |
– | Michał II Aleksandrowicz | ![]() |
1878 | 1918 | 15–16 marca 1917 | Aleksander III Romanow Maria Romanowa (1847–1928) | |
Rząd Tymczasowy (15 marca 1917 – 7 listopada 1917) |
Królestwo Finlandii (1917–1919)
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze próby odseparowania od Rosji nastąpiły natychmiast po upadku Rządu Tymczasowego w Rosji. Ostatecznie jednak 15 listopada 1917 roku parlament zatwierdził przejęcie władzy w państwie oraz przekazał ją Senatowi. 6 grudnia 1917 roku natomiast ogłoszono niepodległość, a 15 maja parlament potwierdził monarchiczność ustroju. 27 maja 1918 roku powołano regenta. 9 października 1918 roku na podstawie 38 paragrafu Aktu o formie rządu z 1772 roku wybrano króla, jednak już 14 grudnia zrzekł się władzy. Nowy Akt o formie rządu (nowa republikańska konstytucja) został przyjęty przez Eduskuntę 21 czerwca 1919 roku. 17 lipca 1919 roku uzyskał on sankcję Mannerheima, a zaczął obowiązywać 19 lipca.
Tymczasowe głowy państwa (1917–1919)
[edytuj | edytuj kod]# | Imię | Urodzony | Zmarł | Czas rządów | Rodzice | |
---|---|---|---|---|---|---|
– | Otto Johannes Lundson Przewodniczący Eduskunty |
1867 | 1939 | 9 listopada 1917 – 27 listopada 1917 Przewodniczący Eduskunty |
||
– | Pehr Evind Svinhufvud Przewodniczący Senatu Regent |
![]() |
1861 | 1944 | 27 listopada 1917 – 27 maja 1918 Przewodniczący Senatu |
Pehr Gustaf Svinhufvud Olga von Becker |
27 maja 1918 – 12 grudnia 1918 Regent | ||||||
– | Carl Gustaf Mannerheim Regent |
![]() |
1867 | 1951 | 12 grudnia 1918 – 27 lipca 1919 Regent |
Carl Robert Mannerheim Helena von Julin |
Król elekt (1918)
[edytuj | edytuj kod]Przewidziany tytuł nowo wybranego władcy to: „Król Finlandii i Karelii, książę Alandii, wielki książę Laponii, pan Północy”. Nigdy jednak nie objął tronu.
# | Imię | Urodzony | Zmarł | Czas rządów | Rodzice | |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | Väinö I[2] (Fryderyk Karol Heski) |
![]() |
1868 | 1940 | 9 października 1918 – 14 grudnia 1918 |
Fryderyk Wilhelm Heski Anna Pruska |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Georg Haggrén. Colonization, Desertion and Entrenchment of Settlements in Western Nyland ca. 1300–1635 AD. „The Finnish Antiquarian Society”. ISKOS 19, s. 152, 2011. (ang.).
- ↑ W akcie wyborczym nazwany Kaarle I (Karol I).