Spis treści
Chrystian I Oldenburg
Król Danii | |
Okres | |
---|---|
Poprzednik | |
Następca | |
Król Norwegii | |
Okres | |
Poprzednik | |
Następca | |
Król Szwecji | |
Okres | |
Poprzednik | |
Następca | |
Książę Szlezwika | |
Okres | |
Poprzednik | |
Następca | |
Książę Holsztynu | |
Okres | |
Poprzednik | |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Dynastia | |
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Miejsce spoczynku | |
Ojciec | |
Matka | |
Żona | |
Dzieci |
Olaf, |
Chrystian I Oldenburg (ur. w lutym 1426 w Oldenburgu, zm. 21 maja 1481 w Kopenhadze[1]) – król Danii w latach 1448–1481 (pierwszy z dynastii Oldenburgów) oraz na prawach Unii kalmarskiej, władca Norwegii w latach 1450–1481 i Szwecji w latach 1457–1464.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Panowanie Chrystiana rozpoczęło się problemami z uznaniem go za króla w Norwegii; Szwecja natomiast zerwała Unię kalmarską, a na tron wstąpił tam Karol VIII Knutsson Bonde. Jednym z pierwszych posunięć Karola było zażądanie od Chrystiana oddania Gotlandii, kolejnym, w 1449, ogłoszenie się królem Norwegii, choć formalnie miał nim być Chrystian[2]. Na spotkaniu królów w Halmstad doszło do porozumienia: w zamian za koronę Norwegii Chrystian uznał prawa Karola do Szwecji[2]. Wkrótce jednak Karol wypowiedział Danii wojnę i zaatakował Skanię. Przeciągające się pięć lat potyczki skończyły się w 1457 roku klęską Karola; wtedy również na tronie Szwecji zasiadł Chrystian. Karol zbiegł do Gdańska.
W latach 1459–1460 Chrystian przyłączył do królestwa południową Jutlandię, został władcą Szlezwiku i Holsztyna (z zastrzeżeniem wymuszonym przez holsztyńskich możnych, że obie te krainy nie zostaną nigdy rozdzielone; drugim warunkiem było coroczne zwoływanie rady holsztyńskich i szlezwickich możnych). Sprawa przejęcia części Jutlandii, Holsztynu i Szlezwiku wymagała nakładów na wojny z innymi chętnymi na te tereny. Wojny te były finansowane podatkami nałożonymi w Skanii. Doprowadziło to do buntu, z którego skorzystał Karol Bonde, który powrócił i ponownie koronował się na króla Szwecji.
Po śmierci Karola, w 1470, Chrystian próbował ponownie przejąć Szwecję. Poniósł jednak druzgocącą klęskę w bitwie na wzgórzu Brunkeberg (10 października 1471)[3]. W 1474 roku został przez cesarza Fryderyka III podniesiony z tytułu hrabiego do rangi księcia Holsztynu.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Małłek 2019 ↓, s. 251.
- ↑ a b Małłek 2019 ↓, s. 241.
- ↑ Lena Huldén , Sten Sture d.ä., [w:] Biografiskt lexikon för Finland 1. Svenska tiden [online] [dostęp 2016-10-15] (szw.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Janusz Małłek: Historia Norwegii (do roku 1814). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2019. ISBN 978832314118-1. (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Biografia w Nordisk familjebok – Kristian, s. 1361–1362 (szw.) [dostęp 18 lutego 2010]