| wieś | |
 Pomnik z 1609 r. w centrum wsi Włochy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2019) |
293[2] |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
28-400[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TPI |
| SIMC |
0263679[4] |
Położenie na mapie gminy Pińczów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu pińczowskiego  | |
 50°31′40″N 20°33′40″E/50,527778 20,561111[1]
| |
Włochy – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Pińczów[5][4]. Leży na północno-wschodnim obrzeżu Pińczowa, na Garbie Pińczowskim.
Części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0263685 | Sachalin | przysiółek |
| 0263691 | Włochy-Leśniczówka | osada leśna |
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś powstała około 1560 r. na terenie będącym własnością Mikołaja Oleśnickiego. Pomyślana została jako kolonia dla uchodźców wyznaniowych, którym dziedzic Pińczowa udzielał schronienia i opieki. Ponieważ przybysze z Italii byli zdecydowanie najliczniejsi, toteż od ich nacji wzięła się nazwa Włochy. Cudzoziemcy trudnili się górnictwem kamienia i jego obróbką w warsztatach kamieniarsko-artystycznych. Przywilej wydany przez Oleśnickiego dawał im prawo korzystania na własne potrzeby z lasu, kamieniołomów i pastwisk. Sprawy sądownicze i administracyjne pozostawiono ich Kościołowi i samorządowi. W Pińczowie mieli włoski kościółek, gdzie kaznodzieją był Francesco Negri. Od 1601 wchodzi w skład Ordynacji Pińczowskiej Myszkowskich.
Po powstaniu listopadowym dobra ziemskie Włochy będące własnością Jana Olrycha Szanieckiego zostały skonfiskowane za jego udział w powstaniu a on sam został skazany na karę śmierci[6][7].
Z upływem wieków, mieszkańcy Włoch ulegli zupełnej polonizacji, zatracając swój język i religię i przekształcając nazwiska na bardziej swojskie. Mistale to dziś Misztale, Bonanonowie stali się Baniami, Coci spolszczyli się na Ciaciów; potomkowie jakiegoś Włocha o imieniu Domenico zwą się Dominkami, a Costowie to Kosteccy. Rodzina Romańców wywodzi się z pewnością od jakiegoś mieszkańca Rzymu (po łacinie Roma). Wymarły bez śladu rody Barellów, Genich, Polionich, Nigerów, Clumilów i Pankwillinich. Natomiast Naporowie są potomkami znanego tu kiedyś muratora-artysty, Jacka Napory. W XVIII w. wnuki dawnych mistrzów kamieniarskich stali się chłopami i głównym ich zajęciem było odtąd rolnictwo.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- We wsi stoi monumentalny kamienny pomnik wystawiony w kwietniu 1609 r. Ufundował go dworzanin Zygmunta Myszkowskiego, Walenty Kącki herbu Dołęga, z Sochaczewa, ku czci swojego pana.
Piaskowcowy obelisk jest czworobocznym słupem o dwóch kondygnacjach. U dołu wierszowany napis polski (zaczyna się słowami: "Wiersz Włohi do czitelnika")i ślad zniszczonego herbu, zapewne Dołęga, u góry zaś tarcza z herbem Gonzaga Myszkowski. We wnękach od tylu i po bokach znajdują się płaskorzeźby ukrzyżowania.
Obszar ochrony uzdrowiskowej
[edytuj | edytuj kod]Na mocy uchwały nr XXXIII/358/2021 Rady Miejskiej w Pińczowie została utworzona jednostka pomocnicza gminy – Osiedle Górki-Włochy, z siedzibą organów w miejscowości Włochy[8]. Osiedle uzyskało status obszaru ochrony uzdrowiskowej ("Obszar Ochrony Uzdrowiskowej Pińczów”), wraz częścią miasta Pińczów – Osiedlem Zdrojowym i sołectwami: Pasturka, Bogucice Drugie oraz Grochowiska, położonymi na obszarze gminy Pińczów, na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 sierpnia 2024 r.[9]
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Pomnik z 1609 r. -
-
Inskrypcja na pomniku
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 149162
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2019. Stan ludności 31.12.2019 str. 13-14 [dostęp 2022-05-08]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1469 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Andrzej Dziubiński, Przechadzka po Pińczowie i okolicach, Pińczów 1992, s.16.
- ↑ Tygodnik Petersburski 1834, nr 89, s. 533.
- ↑ Uchwała nr XXXIII/358/2021 Rady Miejskiej w Pińczowie z dnia 28 października 2021 r. w sprawie utworzenia jednostki pomocniczej „Osiedle Górki-Włochy" [online] [dostęp 2024-08-27] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 sierpnia 2024 r. w sprawie nadania statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej części miasta Pińczów - Osiedlu Zdrojowemu, części sołectwa Włochy - Osiedlu Górki-Włochy i sołectwom: Pasturka, Bogucice Drugie oraz Grochowiska, położonym na obszarze gminy Pińczów (Dz.U. z 2024 r. poz. 1213)
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Michał Jurecki, Grzegorz Matyja, Ponidzie. W świętokrzyskim stepie, Kraków: „Bezdroża”, 2004, ISBN 83-89676-16-8, OCLC 830623047.
