YMCA
YMCA (ang. Young Men’s Christian Association, dosł. Związek Chrześcijańskiej Młodzieży Męskiej) – międzynarodowa ekumeniczna organizacja propagująca program oparty na wartościach chrześcijańskich. Głównym celem organizacji jest służenie harmonijnemu rozwojowi fizycznemu, umysłowemu i duchowemu. Obecnie YMCA funkcjonuje w 130 krajach i zrzesza prawie 30 milionów członków.
Symbol
[edytuj | edytuj kod]Symbolem YMCA od 1917 jest czerwony równoboczny trójkąt symbolizujący równomierny rozwój ducha, umysłu i ciała.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Została założona w 1844 w Londynie przez sir George’a Williamsa. Jej celem był duchowy rozwój młodych mężczyzn poprzez wspólne studiowanie Biblii i dyskusje. Idea YMCA szybko zdobyła popularność w Europie, a od 1851 jest obecna w Stanach Zjednoczonych. W 1855 odbyła się pierwsza Międzynarodowa Konferencja YMCA, podczas której przyjęto tzw. Bazę Paryską – dokument określający cele organizacji. Siedzibą Światowego Aliansu YMCA jest Genewa, a Europejskiego Aliansu YMCA jest Praga. YMCA posiada status obserwatora w ONZ i Radzie Europy.
YMCA w Polsce
[edytuj | edytuj kod]Związek pojawił się w Polsce wiosną 1919 r. wraz z Armią Hallera. Armia ta tworzona była we Francji od czerwca 1917 r. i składała się między innymi z ponad 20 tys. kontyngentu Polaków – ochotników, którzy wyemigrowali ze Stanów Zjednoczonych przez Kanadę (obozy w Niagara-on-the-Lake i St. John). Wraz z włączeniem Armii Hallera do Armii Polskiej pojawiła się potrzeba uregulowania statusu YMCA. Minister Spraw Wojskowych wydał rozkaz w dniu 11 listopada 1919 r., który uprawniał YMCA do działania w Armii Polskiej do czasu jej demobilizacji[1]. Utworzony został oddział polski amerykańskiego związku, który miał prawo do finansowania wyłącznie z funduszów zebranych w USA. Transporty YMCA traktowane były jako wojskowe podobnie jak korespondencja wojskowa, telegraficzna i kurierzy. YMCA zajmowała się w Polsce prowadzeniem sklepów żołnierskich, organizacją imprez kulturalnych oraz sportem.
Tuż po zakończeniu I wojny światowej polska YMCA zorganizowała w Krakowie schronisko dla żołnierzy, a dla oficerów – Dom Oficera Polskiego. Ponadto tworzyła boiska sportowe, prowadziła kino dla wojskowych z najnowszym repertuarem oraz wybudowała pierwszy w Krakowie kryty basen[2]. W lesie na Lubogoszczy w Beskidzie Wyspowym organizacja wybudowała czynną do dzisiaj Bazę Szkoleniowo-Wypoczynkową Lubogoszcz dla młodzieży i dorosłych[3].
Formalnie, jako pełnoprawna na obszarze Polski, polska YMCA rozpoczęła działalność 8 grudnia 1923. Powstało kilka ognisk (oddziałów), m.in. w Warszawie i Łodzi. Z czasem, na bazie funduszy przekazanych z USA, w obu tych miastach powstały nowoczesne, reprezentacyjne budynki polskiej YMCA. W Warszawie na przełomie lat 20. i 30. XX wieku przy ul. Konopnickiej 6 z czytelnią, biblioteką, dwoma salami gimnastycznymi, basenem i salą teatralno-kinową zaprojektowany przez Antoniego Jawornickiego[4], oraz w Łodzi, w latach 1932-1936, budynek według projektu łódzkiego architekta Wiesława Lisowskiego (pływalnia – pierwsza kryta w Łodzi – została oddana do użytku w 1936), w centrum miasta, przy ul. S. Moniuszki 4a. To jeden z najlepszych przykładów architektury modernistycznej w tym mieście. Przed wojną budynek był uważany za najlepiej wyposażony gmach organizacji YMCA w Europie[5]. Po II wojnie, po zakazie działalności YMCA na obszarze Polski w 1949 r., działał tu "Pałac Młodzieży", który z czasem otrzymał jako patrona Juliana Tuwima. Była to przez lata zasłużona i popularna w Łodzi placówka oświaty i wychowania poza szkolnego. Przejęty w latach 90. XX w. przez działaczy odrodzonej YMCA budynek popada w ruinę z pozorami działalności pozaszkolnej.
Obecnie, zgodnie ze statutem, do Związku Młodzieży Chrześcijańskiej Polska YMCA mogą należeć wszyscy, bez względu na płeć i wiek.
Inne informacje
[edytuj | edytuj kod]Jednym z głównych pól działalności organizacji jest sport i kultura fizyczna. Działacze organizacji, którzy wsławili się na tym polu, to między innymi:
- Robert Roberts z YMCA Boston, który w 1881 wprowadza termin „body building”
- James Naismith ze Springfield YMCA College, który w 1891 tworzy zasady koszykówki
- William G. Morgan z Holyoke YMCA, który w 1895 tworzy zasady siatkówki.
W budynkach YMCA w Polsce w powojennych latach 40. grywano jazz. Zakazano tego w 1949 roku. Szczególnie drastycznie rozprawiono się z jazzem w łódzkiej siedzibie YMCA, gdzie spalono całą bibliotekę, a płyty potłuczono[6].
W kulturze
[edytuj | edytuj kod]Organizację promował zespół Village People. Po kilku latach ich pieśń Y.M.C.A. stała się bardzo popularnym hymnem wśród społeczności LGBTQ+[7].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych nr 97. Poz. 4091.
- ↑ Marek Żukow-Karczewski, Międzynarodowa pomoc dla Krakowa po pierwszej wojnie światowej (1918 – 1923), „Echo Krakowa”, 193 (12992) 1989.
- ↑ Dariusz Gacek: Beskid Wyspowy. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2012. ISBN 978-83-62460-25-0.
- ↑ Piotr Wierzbicki. Ciocia „Imcia“ w czasach Leopolda i wcześniej. „Skarpa Warszawska”, s. 34–35, listopad 2020.
- ↑ Krzysztof Stefański, Błażej Ciarkowski, Modernizm w architekturze Łodzi XX wieku, Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn, 2018, s. 80.
- ↑ R. Kowal, Polski jazz, op.cit., s. 54.
- ↑ YMCA czyli Chrześcijańskie Stowarzyszenie Młodych Mężczyzn [online].
