Zygmunt Döllinger

Zygmunt Döllinger

Pełne imię i nazwisko	Zygmunt Antoni Döllinger
Data i miejsce urodzenia	1 kwietnia 1899 Bogumiłowice
Data i miejsce śmierci	29 maja 1949 Londyn
poseł na Sejm RP V kadencji
Okres	od 28 listopada 1938 do 2 listopada 1939
Przynależność polityczna	Obóz Zjednoczenia Narodowego
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Zygmunt Döllinger

Zygmunt Antoni Döllinger, także Doellinger, ps. „Doelli”^[1] (ur. 1 kwietnia 1899 w Bogumiłowicach, zm. 29 maja 1949 w Londynie) – polski działacz niepodległościowy, polityk i prawnik, kapitan artylerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, starosta brzeski, tarnowski i żywiecki, poseł na Sejm RP.

Urodził się 1 kwietnia 1899 w Bogumiłowicach, w ówczesnym powiecie brzeskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Leopolda (1859–1928), naczelnika miejscowej stacji c. k. kolei państwowych i Józefy ze Zbigniewiczów (1869–1930)^[2][3][4][5]. Był bratem Kazimierza Mariana Czesława (1895–1946), działacza niepodległościowego^[6], odznaczonego Krzyżem Niepodległości^[7] i Krzyżem Walecznych^[8], doktora praw, sędziego Wojskowego Sądu Okręgowego Nr VII w Poznaniu^[9] i sędziego Sądu Okręgowego w Krakowie, notariusza w Przeworsku^[10][5], porucznika audytora pospolitego ruszenia Wojska Polskiego^[11][12] i Franciszka (ur. 1897), działacza niepodległościowego, odznaczonego Medalem Niepodległości^[13], doktora praw, adwokata, podporucznika piechoty pospolitego ruszenia Wojska Polskiego^[14][15].

Od 1909 uczęszczał do Gimnazjum św. Jacka w Krakowie^{[16][17][18][19]}. 1 sierpnia 1914 w Oleandrach wstąpił do Legionów Polskich^[20][4]. Pełnił służbę w c. k. Komendzie I Brygady w charakterze gońca^[21]. W styczniu 1915 został zwolniony z Legionów „z powodu młodocianego wieku i niedorozwoju fizycznego”^[20]. Po powrocie do Krakowa kontynuował naukę w c. k. Gimnazjum V^[22][23]. Dwa lata później zdał tam egzamin maturalny^[24]. 15 września 1917 został wcielony do cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej^[20]. Ukończył szkołę oficerów artylerii^[21]. Egzamin złożył z odznaczeniem^[21]. Został przydzielony do c. k. Pułku Artylerii Polowej Ciężkiej Nr 46^[20]. Służbę w armii zaborczej pełnił do 31 października 1918^[21].

W listopadzie 1918 wstąpił do 1 Pułku Artylerii Polowej Legionów^[21]. Został przydzielony do 3. baterii i w jej szeregach walczył na wojnie z Ukraińcami, a następnie wojnie z bolszewikami^[21]. 1 marca 1920 został przeniesiony do 16 Pułku Artylerii Polowej^[21][4]. Wyróżnił się w walkach pod wsią Średnica-Maćkowięta (2 sierpnia) i Paproć Mała (4 sierpnia), dowodząc w zastępstwie 2. baterią I dywizjonu^[21]. 8 i 20 sierpnia 1920 porucznik Lubomir Głażewski sporządził dwa wnioski na odznaczenie podporucznika Döllingera Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari^[25]. Oba wnioski „gorąco poparł” podpułkownik Adam Koc, dowódca Dywizji Ochotniczej, do której przydzielony był I dywizjon^[25]. W styczniu 1921 Zygmunt Döllinger został przeniesiony do rezerwy^[21]. W rezerwie został przydzielony do 26 Pułku Artylerii Polowej w Skierniewicach^[26][27][28]. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 1314. lokatą w korpusie oficerów rezerwy artylerii^[29][30]. W 1934, jako oficer pospolitego ruszenia pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Tarnów. Miał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V. Był wówczas „reklamowany na 12 miesięcy”^[31].

Po zwolnieniu z wojska kontynuował studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego^[21]. W maju 1921 ponownie przerwał studia i wziął udział w III powstaniu śląskim jako dowódca artylerii Grupy „Południe”^[21][32]. W 1923 ukończył studia z tytułem doktora praw^[21]. 6 listopada tego roku rozpoczął aplikację sędziowską w Sądzie Okręgowym w Krakowie^[21][4]. W grudniu 1925 zdał egzamin sędziowski ze stopniem celującym^[21][4]. W maju 1926 został mianowany sędzią powiatowym w Białej^[21][33]. 16 lutego 1929 został wybrany burmistrzem Białej, a w czerwcu 1930, po rozwiązaniu Rady Miasta, mianowany komisarzem rządowym Białej^[21][4]. W lutym 1931 został mianowany starostą powiatowym w Brzesku, a 25 marca 1932 starostą powiatowym w Tarnowie, w dotychczasowym VII stopniu służbowym^[21][34]. Od 30 kwietnia 1934 do 5 marca 1938 pełnił funkcję starosty powiatowego w Żywcu^[4]. Był założycielem Towarzystwa Ziemi Żywieckiej^[35]. W październiku 1935 został członkiem Rady Naczelnej Związku Powstańców Śląskich^[36]. Później pełnił funkcję inspektora ministerialnego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych^[37]. 16 listopada 1938 został wybrany posłem na Sejm RP V kadencji w Okręgu nr 87 miasto Wadowice^[37] z ramienia Obozu Zjednoczenia Narodowego, którego był członkiem i kierownikiem Oddziału Polityczno-Społecznego^[38]. 1 września 1939 Eugeniusz Kwiatkowski zanotował w swoim Dzienniku: „Doellinger rozpuszczał w kuluarach Sejmu pogłoskę, że grupa generała Skwarczyńskiego zajęła Gdańsk. Władze wojskowe nie potwierdziły tego”^[39].

We wrześniu 1939 dowodził 2. baterią w Ośrodku Zapasowym Artylerii Lekkiej nr 3 w Wilnie^[40]. W walkach nie wziął udziału^[40]. 19 września 1939 został internowany na terytorium Republiki Litewskiej^[41]. W 1940, po zajęciu Litwy przez ZSRR, został przekazany do Obozu NKWD w Kozielsku (tzw. Kozielsk II), a 2 lipca 1941 do Obozu NKWD w Griazowcu^[41]. 21 lipca tego roku został osadzony w więzieniu w Wołogdzie^[41]. 9 października 1941, po zwolnieniu z więzienia, przybył do Buzułuku^[41]. Tam został przyjęty do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR i przydzielony do 6 Pułku Artylerii Lekkiej^[40]. Później jako kapitan pełnił służbę w Oddziale Informacyjnym Sztabu Armii Polskiej na Wschodzie^[4].

Po demobilizacji zamieszkał u brata Franciszka^[4]. Zmarł 29 maja 1949 w Londynie^[4]. Został pochowany na Cmentarzu Brompton^[42][38].

14 lutego 1931 ożenił się z Zofią z Uniechowskich ps. „Pajączek” (1909–1993), damą Orderu Virtuti Militari, z którą miał córkę Annę Karolę (ur. 19 grudnia 1932^[43][35], zm. 2014), po mężu Ursyn-Niemcewicz, lekarkę^[42].

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 3472^[2][44][45]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski^[38]
• Medal Niepodległości – 15 kwietnia 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[46]
• Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi^[4]
• Gwiazda Górnośląska – 29 maja 1927^[47]
• Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia^[48]
• odznaka pamiątkowa „Orlęta”^[4]
• odznaka pamiątkowa „Krzyż Legionowy”^[4]

• Doellinger (Dollinger) Zygmunt Antoni. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.46-3659 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-28].
• Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: Nakładem Prezydyum c. k. Namiestnictwa, 1899. (pol.).
• Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum św. Jacka w Krakowie za rok szkolny 1910. Kraków: Nakładem Funduszu Naukowego, 1910.
• Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum św. Jacka w Krakowie za rok szkolny 1911. Kraków: Nakładem Funduszu Naukowego, 1911.
• Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum św. Jacka w Krakowie za rok szkolny 1912. Kraków: Nakładem Funduszu Naukowego, 1912.
• Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum św. Jacka w Krakowie za rok szkolny 1913. Kraków: Nakładem Funduszu Naukowego, 1913.
• IX. Sprawozdanie Dyrekcyi c. k. Gimnazyum V. w Krakowie za rok szkolny 1914/15. Kraków: Nakładem Dyrekcyi c. k. Gimnazyum V., 1915.
• X. Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum V. w Krakowie za rok szkolny 1915/16. Kraków: Nakładem Dyrekcyi c. k. Gimnazyum V., 1916.
• XI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum V. w Krakowie za rok szkolny 1920/21. Kraków: Nakładem Państwowego Gimnazyum V., 1921.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Paweł Błaszkowski: 16. Dywizja, jej powstanie, organizacja i udział w walkach. W 10-cio letnią rocznicę istnienia 1919–1929. Czesław Jarnuszkiewicz (red.) Longin Lam (red.). Grudziądz: Zakłady Graficzne Wiktora Kurelskiego, 1929.
• Jerzy Kirkiczenko, Marian Kraczkiewicz: Kalendarz sądowy na rok 1927. Zygmunt Krzysztoporski (red.). Warszawa: 1927.
• Lech Krzyżanowski: Zygmunt Antoni Döllinger, prawnik, polityk. W: Maciej Fic, Lech Krzyżanowski, Miłosz Skrzypek: Poczet Wybitnych Powstańców Śląskich. Bielsko-Biała: Wydawnictwo „Cum Laude”, 2011. ISBN 978-83-929815-7-2.
• Eugeniusz Kwiatkowski: Dziennik. Lipiec 1939 – sierpień 1940. Marian Marek Drozdowski (oprac.). Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania, 2003. ISBN 83-87658-52-9.
• Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938.
• Maciej Mielżyński: Wspomnienia i przyczynki do historji III-go powstania górnośląskiego. Mikołów: nakładem autora, 1931.
• Marian Wiśniewski: Zarys historji wojennej 16-go pułku artylerii polowej. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.