| wieś | |
 Kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Łubnicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
1027[2] |
| Strefa numeracyjna |
62 |
| Kod pocztowy |
98-432[3] |
| Tablice rejestracyjne |
EWE |
| SIMC |
0203401 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu wieruszowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Łubnice  | |
 51°09′51″N 18°17′24″E/51,164167 18,290000[1]
| |
| Strona internetowa | |
Łubnice – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieruszowskim, w gminie Łubnice[4]. Siedziba władz gminnych.
Łubnice uzyskały lokację miejską w 1440 roku, zdegradowane przed 1500 rokiem[5]. Wieś duchowna, własność klasztoru cysterek w Ołoboku położona była w końcu XVI wieku w ziemi wieluńskiej należącej do województwa sieradzkiego[6].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Miejscowość historycznie należy do ziemi wieluńskiej i istnieje co najmniej od XIII wieku. Pierwotnie związana była z Wielkopolską oraz ze Śląskiem. Pierwsza wzmianka pojawiła się w dokumencie zapisanym po łacinie w 1234, w którym Klemens, kasztelan ryczyński, dał Iwonowi, bratu Ubysława, wieś Mirawę oraz 50 grzywien za Łubnice. Wieś odnotowano w nim jako „Lubnica, Lubnie, Lubnitz, Lubinicz"[7].
Wieś została odnotowana w historycznych dokumentach prawnych i podatkowych. W 1239 księżna opolska Wiola oraz jej syn Mieszko II Otyły zezwolili ówczesnemu właścicielowi Łubnic, kasztelanowi krakowskiemu Klemensowi, na lokację miasta na prawie średzkim. 1238 księżna Wiola pozwoliła kasztelanowi Klemensowi urządzić w Łubnicach targ na tym prawie. W 1245 miejscowość przynależała do kasztelanii kaliskiej. Tego roku Wierzbięta i Racława, brat i wdowa po Klemensie, zrzekli się m.in. Łubnic na rzecz klasztoru cysterek w Ołoboku, który kontynuował starania lokacyjne, czego dowodem jest skrót kontraktu zawartego z sołtysem Konradem w sprawie założenia miasta. W 1253 Przemysł I i Bolesław Pobożny nadali m.in. Łubnicom szeroki immunitet ekonomiczny i sądowy oraz zatwierdzili wolny targ. Potwierdzili oni także miejscowości średzkie prawa miejskie oraz zatwierdzili powierzenie lokacji Konradowi, któremu klasztor przyznał 6 lat wolnizny, trzeci denar oraz szóstą część dziesięciny. O niepowodzeniu lokacji zadecydowała prawdopodobnie konkurencja sąsiedniego, książęcego miasta Bolesławca, założonego przez Bolesława Pobożnego przed 1266 i uprzywilejowanego przez władcę[7][8].
W 1266 Bolesław Pobożny przeniósł targ z soboty na środę ze względu na interesy Bolesławca. W 1273 sołtys Konrad z Łubnic nadał klasztorowi w Ołoboku 3 łany wolne wraz z przynależnym do nich 1 wiardunkiem srebra. W 1338 wymieniony został imiennie sołtys wsi Mikołaj[7].
12 czerwca 1397 koło łubnickiego młyna miał miejsce układ zawarty na zjeździe książąt śląskich w Łubnicy (dzisiejszych Łubnicach), podpisany osobiście przez króla Władysława Jagiełłę, a traktujący o współpracy przy zwalczaniu rozbójnictwa przygranicznego. W 1511 leżała w powiecie wieluńskim i miała 6 łanów. W 1518 liczyła 16 łany. W 1552 we wsi gospodarowało 20 kmieci, a 1,5 łana należało do miejscowego karczmarza, 5 łanów miał sołtys. Resztę sołectwa obrócono na folwark. We wsi stał wówczas młyn. W 1553 miejscowość liczyła 8 łanów. W 1520 do plebana należały 2 łany. We wsi byli także młynarze oraz zagrodnicy[7].
Podczas wojny trzydziestoletniej w Łubnicach znalazła schronienie Maria Cunitz, wybitna śląska astronom. Tu powstało jej dzieło Urania propitia. Po II rozbiorze Rzeczypospolitej klasztor został rozwiązany przez władze pruskie. W 1815 wieś weszła w skład Królestwa Kongresowego.
W 1827 w Łubnicach było 80 domostw z 901 mieszkańcami[9]. Pod koniec XIX wieku Łubnice liczyły 147 domostw z 1155 mieszkańcami (wieś) i 5 domów z 44 mieszkańcami (folwark)[9]. W miejscowości istniała wtedy szkoła jednoklasowa, gorzelnia, cegielnia i kopalnia torfu[9].
Do 1953 roku Łubnice były siedzibą gminy Dzietrzkowice. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łubnice, po gminy Łubnice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego. W roku 2011 Łubnice zamieszkiwało 1118 osób[10].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Do najważniejszych zabytków należy kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z XIV wieku. Od XVI do przynajmniej XIX wieku kościół był jedynie kościołem filialnym[9]. Kościół wraz z wyposażeniem wpisany jest do rejestru zabytków prowadzonego przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Łodzi.
Współczesność
[edytuj | edytuj kod]Na terenie Łubnic działa Orkiestra Dęta.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 73683
- ↑ Wieś Łubnice (łózkie) » Demografia, statystyki, liczba ludności, NSP 2021 [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-01-01] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 761 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1178, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-08-09].
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 48-49.
- ↑ Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 69.
- ↑ a b c d Rosin 1963 ↓.
- ↑ Zbyszko Górczak: Najstarsze lokacje miejskie w Wielkopolsce (do 1314 r.). Poznań: 2002, s. 101.
- ↑ a b c d Łubnice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 775.
- ↑ Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 czerwca 2015)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ryszard Rosin: Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, hasło: „Łubnice”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 109-110.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Łubnice w „Słowniku historyczno-geograficznym ziemi wieluńskiej w średniowieczu”
- Orkiestra dęta OSP Łubnice
- Lokalny serwis genealogiczny - historia parafii w Łubnicach. [dostęp 2013-06-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 listopada 2013)].
- Łubnice 1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 775.
_COA.svg)
